- Yazar Biyografisi (TEİS)
Râşid, Râşid Mehmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Bilal Güzel
- Eser Yazılış Tarihi:1229/1814
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Vefayetname
- Yayın Tarihi:04/08/2022
ZÜBDETÜ'L-VEKÂYÎ DER-BELDE-İ VEKÂ'Î-İ BURSA
Bursa vefeyât-nâmesiRâşid, Râşid Mehmed Efendi (d. 1195/1780-81 - ö. 1231/1815-16)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Râşid Mehmed Efendi'nin (d. 1195/1780-81 - ö. 1231/1815-16) yazdığı Bursa vefeyât-nâmesi. Bursa vefeyât-nâmeleri bir zincirin halkaları gibi birbirinin devamı olacak nitelikte yazılmışsa da Râşid Mehmed Efendi eserini kendisinden önce yazılan bir Bursa vefeyât-nâmesine zeyl olarak yazmamıştır (Atlansoy 1998: 111). 1229/1814 yılında tamamlanan eserde, bu tarihe kadar Bursa’da vefat edip bu şehre gömülen önemli kişilerin biyografilerine yer verilmiştir.
Râşid Mehmed Efendi, eserini diğer Bursa vefeyât-nâmelerinden farklı olarak tasnif etmiştir. Eser, mukaddime, “hutbe” adı verilen otuz bölüm ve hâtime bölümlerine ayrılmıştır. Müellif, eserin mukaddime bölümünde eserin isminin Zübdetü’l-vekâyî der-Belde-i Vekâ’î-i Bursa olduğunu belirtmiştir. Diğer yandan yazar, mukaddime bölümünde eseri neden kaleme aldığını da açıklamıştır: Yazarın dostları her sene meydana mevâd beyan olsun diye istekte bulunmuş, yazar da eseri buna istinaden yazmıştır (Levend 2008: 410). Yazar, mukaddime bölümünde bunların dışında tarihsel bilgilere de yer vermiştir. Bunlar Osmanlı sülalesi, Cengiz Han’ın zuhuru, Selçuklu Alaeddin Bey, Abbasilerin sonu, Mevlana’nın vefatıdır.
Eserin esas bölümünde Osman Bey’den başlanılarak II.Mahmut’a kadar gelen otuz Osmanlı padişahına birer hutbe ayrılmıştır. Hutbelerde her padişah zamanında ölüp Bursa’ya gömülen şehzade, sadrazam, âlim, şeyh, şair, musikişinas, hattat, meddah, hekim ve tanınmış ağaların biyografisine yer verilmiştir (Levend 2008: 410). Ayrıca her padişahın döneminde meydana gelen olayalar senelere göre sıralanmıştır (Atlansoy 1998: 111).
Zübdetü’l-vekâyî der-Belde-i Vekâ’î-i Bursa klasik nesir üslubuna uygun olarak secili ve süslü bir anlatıma sahiptir. Eserin Ali Emirî Millet Kütüphanesi Tarih nu.89 ve Türk Tarih Kurumu Kütüphanesi Nu. 58’de kayıtlı olmak üzere bilinen iki nüshası bulunmaktadır. Eser üzerine Dursun Görmez tarafından doktora tezi hazırlanmaktadır.
Müellifin biyografisi için bk. “Râşid, Râşid Mehmed Efendi”, Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rasid-rasid-mehmed-efendi
Eserden Örnekler
Riyâzî-zâde Mahmûd Efendi
Zümre-i mevâlî-i Rûm-ı ma‘ârif-rüsûmdan Mısr-ı Kâhire’den ma‘zûl iken bin elli dört târîhinde merhûm olan Tezkiretü’ş-Şuarâ ve Düstûru’l-Amel sahibi Riyâzî Mehemmed Efendi’nin ebnâsından ve Sultân Yıldırım Hân vâlidesi Gül Çiçek Hâtûn neslinden Riyâzî-zâde dinmekle ma‘rûf Mahmûd Efendi’dür. Sâlik-i tarîk-i tedrîs ve ba‘z-ı medâris-i celîlede müderris olup dil-hâh üzre nâ‘il-i merâm olmadıgından gürûh-ı kuzâta lâhik olup kazâya rızâ virmiş idi. Âkıbetü’l-emr bin toksan sekiz Muharremü’l-harâm’ı on tokuzuncı hamîs gicesi zâtü’l-cenb marazından rû-be-râh-ı dârü’ş-şifâ-yı bekâ olup Şehreküsdi Câmi-i Şerîfi hareminde mütevârî-i hâk-i mezârdır. Ceddesi merhûmenin türbesi Yahşi Beg Mahallesi kurbındadır. Merhûm-ı mezbûr ahlâk-ı hamîde ile ma‘lûm beşüşü’l-vech-i hoş-sohbet mümtâz-ı erbâb-ı fühûm idi (Râşid Mehmed Efendi [yz.]: 233a).
Kaynakça
Atlansoy, Kadir (1998). Bursa Şairleri, Bursa Vefeyâtnâmelerindeki Şairlerin Biyografileri. Bursa: Asa Kitapevi.
Levend, Agâh Sırrı (2008).Türk Edebiyatı Tarihi. Ankara: TTK Yay.
Râşid Mehmed Efendi (yz.). Zübdetü’l-vekâyî der-Belde-i Vekâ’î-i Bursa. Ali Emirî Millet Kütüphanesi Tarih, nr. 89.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | DÎVÂNÇE (RÂŞİD) | Râşid, Bursalı Râşid Mehmed Efendi | Prof. Dr. Cafer MUM |
Görüntüle | ||
| 2 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
| 3 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
| 4 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
| 5 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 6 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 7 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
| 8 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
| 9 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
| 10 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
| 11 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |