ZÜBDEDÜ'T-TEVÂRİH (LOKMÂN)
tarih kitabı
Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin (d. ?/? - ö. 1010/1601)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Seyyid Lokman tarafında yazılan ve bir vekâyi‘-nâme özelliği taşıyan eser. Zübdetü’t-Tevârih, Tomar-ı Hümâyun, Mücmelü’t-Tomar olarak da bilinir. Muhtemelen 1577 yılından itibaren yazılmaya başlanmış, 1583’de III. Murad’a sunulmuştur. Sade bir Türkçe, iri nesih hat ve siyah mürekkeple yazılmış olan bu eser, Seyyid Lokman’ın kendinden önceki şehnamecilerden devralıp tamamladığı ikinci eseridir. Eser genel bir tarihtir ve Osmanlı tarihi ile ilgili olan kısmı III. Murad’ın cülûsu üzerine boğdurulan şehzadelerin defni olayı ile son bulmaktadır.

Eserinde şehnameciliğe uygun bir üslup kullanan müellif, anlatımı etkili hâle getirmek ve anlattıklarını desteklemek için ekseri ayetlere ve hadislere yer vermiştir. İki bölümden oluşan eserin birinci bölümü; evren ve burçlar kuşağı ile başlar. Tevrat, İncil ve Kuran’dan alınan peygamber öyküleri, Hz. Muhammed’in hayatı, İslam’ın doğuşu ve yayılışı, Dört Halife devri ve büyük İslam devletlerinin tarihleri resimlerle anlatılır. İkinci bölümde ise devletin kurucusu olan Osman Bey’den başlayarak üçüncü Murad’a kadar hüküm süren 12 Osmanlı sultanı ve saltanat dönemlerinde geçen önemli olaylar anlatılır. Eserde ayrıca Nakkaş Osman yönetimindeki 13 nakkaşın yapmış olduğu her padişaha ait minyatürler yer alır.

Eserin minyatürlü üç nüshası bulunmaktadır. III. Murad’a takdim edilen nüsha Türk ve İslâm Eserleri Müzesi’nde kayıtlıdır (nr. 1973). Dârüssaâde Ağası Mehmed Ağa, Siyavuş Paşa ve Hoca Sâdeddin Efendi’ye sunulan nüshalar ise çeşitli kütüphanelerde mevcuttur.

Yazarın biyografisi için bk. "Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/lokman-seyyid-lokman-lokman-celebi 

Kaynakça


Günsel, Renda (1969). Üç Zübdet-üt Tevarih Yazmasının İncelenmesi. Doktora Tezi. Ankara: Hacettepe Üniversitesi.

Kars, Rümeysa (2020). "Seyyid Lokmân’ın ‘Zübdetü’t-Tevârîh’ Adlı Eseri’ne Göre “III. Murad Dönemi -Feth-i Fas” Bahsi". Tarih ve Gelecek Dergisi 6 (3): 974-987.

Kuzucular, Şahamattin. “Seyyid Lokman Aşuri Hayatı ve Eserleri”. https://edebiyatvesanatakademisi. com /Icerik.aspx?a=/e/ GELENEKSEL-SANATLAR / Osmanl %C4%B1-Minyat%C3%BCr-Grav % C 3 %BCr-Resim/Seyyid-Lokman-A%C5%9Furi-Hayat%C4%B1-ve-Eserleri/%C5%9Eahamettin Kuzucular /3bdd1c6e-2152-4ddc-b8d0-885b5cadf7b. [Erişim tarihi: 12.04.2022].

Kütükoğlu, Bekir (2003). “Lokmân b. Hüseyin”. İslam Ansiklopedisi. C. 27. İstanbul: TDV Yay. 208-209.  

Atıf Bilgileri


Özer, Meryem. "ZÜBDEDÜ'T-TEVÂRİH (LOKMÂN)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/zubdedu-t-tevarih-lokman. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ZAFER-NÂME (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. UĞUR ÖZTÜRK
Görüntüle
2 SELÎM HAN-NÂME (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
3 ŞEHİNŞÂH-NÂME (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. Çetin Kaska
Görüntüle
4 HÜNER-NÂME (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. UĞUR ÖZTÜRK
Görüntüle
5 KIYÂFETÜ'L-İNSÂNİYYE FÎ ŞEMÂİLİ'L-OSMÂNİYYE (SEYYİD LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. Öğr. Üyesi Gül YILMAZ ÇAL
Görüntüle
6 OĞUZ-NÂME (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Araş. Gör. Sevgi Kübra Akdemirel
Görüntüle
7 NESEB-NÂME-İ HÜMÂYUN (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
8 TERCEME-İ MİHR Ü MÜŞTERÎ (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
9 TERCÜME-İ LEM'ATÜ'L-ENVÂR (LOKMÂN) Lokmân, Seyyid Lokmân, Lokmân Çelebi, Lokmân bin Hüseyin Dr. Öğr. Üyesi Fazile Eren Kaya
Görüntüle
10 MÜCMELÜ'T-TÛMÂR (SEYYİD LOKMÂN) Seyyid Lokmân b. Hüseyin el-Âşûrî el-Urmevî Dr. İbrahim Pazan
Görüntüle
11 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
12 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
13 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
14 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
15 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
16 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
17 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
18 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
19 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
20 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle