Esad Efendi’nin, İranlı tarihçi Lari’nin Farsça yazmış olduğu “Mir’atu’l-Edvar ve Mirkatu’l-Ahbar” adlı genel tarihi ile Şeyhülislam Hoca Sadeddin Efendi’nin tercümesini ve diğer kaynakları inceleyerek kaleme aldığı tercüme eseri. Zîbâ-yı Tevârîh, toplam 150 varaktır. Esad Efendi esere ebced hesabına göre, müsvedde yapmaya başladığı yılı gösteren Ziba-yı Tevarih (1237/1822) adını vermiştir. Tercümede birçok yerdeki kendi ilavelerine dad ve mim harfleriyle, Hoca Sadeddin Efendi’nin yapmış olduğu ilavelere ise tezyil ve lam şeklinde işaretlemiştir.

Hz. Âdem’den başlayarak Yavuz Sultan Selim’e kadar gelen bu eseri Esad Efendi, Sultan II. Mahmud dönemine kadar getirmeyi düşünmüş, ancak Deylemler’e kadar gelebilmiş ve tamamlayamamıştır. Esad Fendi, eserinin sonuna Hz. Muhammed (sav)’in hilyesinin bilinmesinin müminler için gerekliliğini belirten Kadı İyaz’ın Şifa adlı kitabındaki bir yazıyı, Darussa’ade Ağalığı makamında bulunanların isimlerini, Tarih-i Behiştî’den Osmanlılar’ın ilk dönemlerine ve Sultan I. Murad’ın şehadetine dair bazı nakilleri, Osmanoğulları’nın Hz. Âdem’e kadar götürüldüğü bir şecereyi, israfın önlenmesine ve böylece yurt dışından mal girişinin azaltılmasına dair 17 Nisan 1792 tarihli bir padişah iradesini eklemiştir.

Eserin Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Bölümü Nu. 2410'da kayıtlı olan müellif hattı ile bir nüshası vardır (Oğraş 2018: 14).

Yazarın biyografisi için bk. “Es‘ad, Sahhâflar Şeyhi-zâde Es’ad”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/esad-sahhaflar-seyhizade-esad-efendi