Nazmîzâde Hüseyin Murtaza’nın (ö. 1136/1723 [?]) Nâbî’nin (ö. 1124/1712) Zeyl-i Siyer-i Nebevî’sine yazdığı zeyil. Zeyl-i Siyer-i Nâbî, Zeylü’z-Zeyl alâ Siyeri Veysî ve Tetimme-i Zeyl-i Siyer-i Veysî gibi isimlerle bilinmektedir. Zeyl-i Siyer-i Nâbî’nin en eski tarihli nüshasına (Nuruosmaniye 3351) dayanarak 1106/1694-95 senesinden önce yazıldığını söylemek mümkündür (Büküm 2017: 27). Nazmîzâde zeyli, Nâbî’nin kaldığı yer olan hicrî 8. sene hadiseleriyle başlar. En son 11. yılda yaşananları anlatır. Böylelikle Hz. Muhammed’in dedesi Abdülmuttalib’in Zemzem Kuyusu’nu bulması vak‘asıyla başlayan Veysî’nin (ö. 1037/1628) siyerini hicrî 11. seneye kadar getirir. Nazmîzâde Murtaza, Veysî ve Nâbî gibi yıl esasına dayalı bir anlatım kullanmıştır. Fakat Nazmîzâde’nin düzenli ve istikrarlı bir şekilde tarih bildirerek ilerlediğini söylemek mümkün değildir. Zeyl-i Siyer-i Nâbî diğer siyerlere nazaran zengin muhtevası ile oldukça dikkat çekmektedir. Bu siyerde Hz. Peygamber’in gazve ve seriyyeleri ile birlikte pek çok tamamlayıcı bilgi de verilmektedir. Hz. Muhammed’in hilyesi, faziletleri ve mucizeleri burada yer alan ek bölümlerdir. Hilyede Hz. Peygamber’in ayrıntılı dış görüntüsü, faziletleri bölümünde yirmi erdem, mucizeler kısmında yirmi olağanüstü olay anlatılmaktadır. Hz. Muhammed’in çocukları, eşleri, amcaları, sütkardeşleri, kâtipleri, müezzinleri, şairleri, bekçileri, silahları ve atları hakkında malumat Nazmîzâde siyerinin muhtevasını zengin kılan diğer bilgilerdir. Bu zengin muhteva bazı belge ve edebî malzemelerle desteklenmiştir. Hz. Muhammed’e yazılan ya da onun yazdığı mektuplar ve vefatından sonra kaleme alınan mersiyeler bunlara örnek olarak verilebilir. Mersiye örneklerine yer vermek daha önce yazılmış olan Siyer-i Veysî ve zeyillerinde görülen bir özellik olmayıp sadece Nazmîzâde zeylinde yer almaktadır. Hatime bölümünün varlığı Nazmîzâde siyerine mahsus başka bir hususiyettir. Bu siyer, geleneğin diğer eserleri gibi oldukça ağır ve külfetli bir dil ve üslupla kaleme alınmıştır. Zeylü’z-Zeyl alâ Siyeri Veysî  siyer türünde çeşitli kitaplardan yararlanılarak yazılmıştır. Kastallânî’nin (ö. 901/1496) Mevâhib-i Ledünniyye’si ve Emir Cemalüddin Ataullah b. Mahmud eş-Şirâzî’nin (ö. 927/1520-21) Ravzatü’l-Ahbâb fî Siyeri’n-Nebî ve’l-Âl ve’l-Ashâb’ı bu kitaplardan bazılarıdır (Donuk, 2015: 114-117).

Zeyl-i Siyer-i Nâbî’nin tenkitli metni ve incelemesi Mehmet Büküm tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (2017). Söz konusu tezin gözden geçirilmiş haline dayanan bir kitap hazırlığı Central Avrasian Studies Workgroup (CESWG) bünyesinde devam etmektedir.

Yazarın biyografisi için bk. "Murtazâ, Nazmî-zâde Seyyid Murtazâ Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/murtaza-nazmizade-seyyid-murtaza