ZEYL-İ HAMÎLETÜ'L-KÜBERÂ
darüssade ağalarının biyografileri
Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi (d. Recep 1131/Mayıs-Haziran 1719 - ö. 10 Şevval 1202/14 Temmuz 1788)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmed Resmî Efendi'nin dârüssaâde ağalarının biyografilerini konu alan Hamîletü'l-Küberâ adlı eserine Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi (d. 1131/1719 - ö. 1202/1788) tarafından zeyil olarak yazılan eser. Müstakîm-zâde'nin Zeyl'i, Ahmed Resmî Efendi'nin Hamîletü'l-Küberâ'sının hemen arkasından gelir. Müellif, Ahmed Resmî Efendi'nin kaldığı yerden devam ederek Hazinedar İbşir Ağa, Ebulvukuf Ahmed Ağa, Musahib Beşir Ağa, Hazinedar Mercan Ağa, Cevher Mehemmed Ağa, Sarıkçı Beşir Ağa, Elhac Cevher Ağa olmak üzere 7 dârüssaâde ağası hakkında bilgi vermiştir. 

Zeyl-i Hamîletü'l-Küberâ'da, Ahmed Resmî Efendi'nin eserindeki gibi, her bir maddede önce söz konusu kişilerin kimin yerine ve ne zaman göreve başladıklarına dair bilgi verilir. Müellif maddenin sonunda anlattığı kişinin yerine kimin geçtiğini kaydeder. 

Müstakîm-zâde'nin eseri kısa bir "ek" olmasına rağmen 7 darüssaâde ağası hakkında bilgi vererek bir boşluğu doldurmaktadır. Ahmed Resmî Efendi'nin Hamîletü'l-Küberâ adlı eseriyle birlikte meslek biyografisi olmak hasebiyle de özel bir türe işaret etmektedir. Böylece Osmanlı biyografi halkasına geç bir tarihte olsa da yeni bir halka eklenmiştir. Bu türde Derviş Abdullah'ın Risale-i Teberdariye Fi Ahval-i Aga-yı Dârüsaâde adlı eseri (Muharrem 1154/Mart 1741) bu konuda ilktir. Ahmed Resmî Efendi'nin Hamîletü'l-Küberâ adlı eseri ve Müstakîm-zâde'nin Zeyl'iDerviş Abdullah'ın aksine dârüssaâde ağaları için olumsuz ifadeler kullanmaktan kaçınmışlardır. 

Müstakîm-zâde'nin Zeyl'inin metni Yeni Yazmalar (Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, nr: 725, 58b-60b ve Süleymaniye Kütüphanesi, Esad Efendi, nr: 3378 /2) esas alınarak Zeynep Aycibin tarafından yayımlanmıştır (2002: 224-226).

Müellif hakkında bk. "Müstakimzade Saadeddin Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mustakimzade-suleyman-sadeddin

Eserden Örnekler


 El-hâc Cevher Aga

Zülfikâr-ı Cevherdâr sadâkat u istikâmet ve kâzımu'l-akrân-ı sevâd-ı sedâd-ı devlet ü saltanat, Hazînedâr-ı şehriyâr-ı bülend-reftâr iken Mısır'a mukaddemâ me'mûr oldukda fursatı ganîmet bilüp bâ-izn-i hümâyûn-ı saadet-nümûn Hacc-ı şerîf oldukda yine Ümm-i Dünyâya ricat ve anda ikâmet üzre iken taraf-ı bâhirü'ş-şeref-i Hüdâvendigârîden davet ve yine hazînedârlık ile memûriyet ve çend rûz müddetde selefi Beşîr dârü'l-kahr Mısır'ı masîr eyleyüp ol mesned-i mecde nakl ile bunlar tevkîr ve ol sadr-ı şâmihü'l-kadrde takrîr olundu. Yüz doksan yedi senesi gurre-i şehr-i Recebde vakt-i mukadderi olan müddeti temâmında yine Mısra tagrib olunup hâlâ ol mertebe-i saadet-i atabeyi hazînedâr-ı şehriyâr-ı nefîs İdrîs Aga hazretleri teşrîf eylemiştir. (Aycibin 2002: 226). 

Kaynakça


Aycibin, Zeynep (2002). "Ahmed Resmî Efendi'nin Hamîletü'l-küberâ'sı ve Müstakimzâde Zeyli". TTK Belgeler. XII/26. 224-226.

Turan, Ahmet Nezihi (2000). Ahmed Resmî Efendi, Hamîletü’l-Küberâ. İstanbul: Kitabevi.

Atıf Bilgileri


Aksoyak, ismail. "ZEYL-İ HAMÎLETÜ'L-KÜBERÂ". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/zeyl-i-hamiletu-l-kubera-tees-1629. [Erişim Tarihi: 05 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TUHFETÜ'L-HATTÂTÎN Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi Doç. Dr. Kadri Hüsnü Yılmaz
Görüntüle
2 DEVHATÜ’L-MEŞÂYİH Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ TÂCİYYE Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
4 TERCEME-İ KÂNÛNÜ’L-EDEB Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi Dr. Öğr. Üyesi abdullah muaz güven
Görüntüle
5 ŞERH-İ DÎVÂN-I ALÎ / ŞERHU DÎVÂNİ ALÎ Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
6 DURÛB-I EMSÂL Müstakîm-Zâde Süleyman Sadeddin Efendi Selcan Teke
Görüntüle
7 ISTILÂHÂT-I Şİ'RİYYE Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
8 ŞERHU DÎVÂNİ ALÎ EL-MURTAZÂ Müstakîm-zâde Süleyman Sadeddin Efendi Dr. Davut Ertem
Görüntüle
9 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
10 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
11 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
12 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
13 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
14 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
15 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
16 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
17 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
18 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle