ZEHEB-NÂME-İ FEVRÎ EFENDİ (FEVRÎ)
Fevrî Efendi'nin Zeheb-nâmesi
Fevrî, Ahmed (d.? – ö. 978-1571)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Fevrî Ahmed Efendi’nin manzum mensur karışık risalesi. Bu risalede Fevrî, altın ve altının özellikleri üzerinde geniş bir bilgilendirme yaparak infakın önemini vurgulamıştır. Yazar, dönemin mensur eserleriyle paralel olarak nispeten ağır bir dile sahip olan esere hamdele ve salvele bölümleriyle başlar. Bu bölümlerde yazar, infakı teşvik edici âyet-i kerîme ve hadîs-i şerîflere yer vermiştir. Aynı zamanda ashâb-ı kirâmdan bahsedilen bölümlerde onların dünya malına düşkün olmadıkları üzerinde durarak bu özellikleriyle ilgili hadîs-i şerîfler zikretmiştir. Yine eserin baş taraflarında dönemin padişahı Kânûnî Sultan Süleyman’ın cömertliği ve infakı sevmesi öne çıkarılmıştır.

Zeheb-nâme’de altının yıllar boyunca yer altında kaldıktan sonra çıkarıldığına, işlendikten sonra ticaret, mimari ve süsleme gibi çeşitli alanlarda kullanıldığına değinilmiştir. Bu minvalde altının camii, şehitlik, kilise, mezar gibi yapıların vazgeçilmez süsleme araçlarından biri olduğu; ayrıca güzellerin gündelik hayatta kullanmış oldukları eşyaların bir parçası olması üzerinde durulur. Yine altının cimri ve hasud insanlar için ateşten farksız olduğu, ehl-i ticaret ve garipler için ise sevinç ve iftihar vesilesi olduğu eserde bahsedilen hususlardandır. Altının güzelleri etkilemek ve onlara ulaşmakta önemli bir gücünün olduğunun söylenmesi de eserde dikkat çekici bölümlerdendir. Buna göre peri yüzlü güzellere ulaşma yolunda altın başta gelen unsurlardandır. Fevrî, fikirlerini desteklemek amacıyla ayet ve hadisler yanında manzumelerden de faydalanmıştır. Eserde toplamda 29 âyet-i kerîme, 7 hadîs-i şerîf yer alır. Ayrıca Ebu Muhammed Harîrî, Ebu’l-feth Büstî, Bedîü’z-zamân el-Hemedânî, Reşîdü’d-dîn Vatvat, Ubeydî ve Mevlânâ Câmii’ye ait manzumeler yer alır.

Eserin tespit edilen tek nüshası Kütahya Belediyesi Mustafa Hakkı Yeşilyurt Kitaplığında 24390 katalog numarasıyla kayıtlıdır (Ersoy 2019: 843). Eser üzerine bir makale kaleme alınmıştır (Güler 2021). 

Yazarın biyografisi için bk. “Fevrî, Ahmed”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fevri-ahmed 


Eserden Örnekler


Kimi mezheb-i pür-hüner ve kimi üstâd-ı zer-ger ve kimi zer-dûz-ı sâ’ir ve kimi zer-nişâne-i mâhir ve messi ‘alâ hâzâ mine'l-evveli ile'l-âhiri her biri tamâm ser-mâyeye mâlik ve san’atı kolında altun bilezikdür kişt-i memâlikde makbûl-i hâs u ‘âm ve seyr-i mesâlikde mültefetün ileyhi kirâm olur Lâkin erbâb-ı harfden ba’zı hasûd-ı lâ-yüs’ad hasedlerinden kimin kâgazlara sarup ve örseleyü örseleyü örs ile çekic arasına alup şol denlü dögerler ki bagrı yufkalur ve benzi sararur incelür ve rakku's-sayra döner uçmaga durur anunçün derd-mendi muhkem-i bend iderler ( Zeheb-nâme:5b).

Kaynakça


Ersoy, Ersen (2019). “Kütahya Belediyesi Mustafa Hakkı Yeşilyurt Kütüphanesinde Bulunan El Yazmalarının Dökümü”. Divan Edebiyatı Araştırmaları Dergisi 22: 713-1034.

Güler, Ömer Faruk (2021). “XVI. yüzyılda kaleme alınmış manzum-mensur karışık bir eser: Fevrî Efendi’nin ‘Zeheb-nâme’si”. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi 23: 558-582. DOI:10.29000/rumelide.949669.

Atıf Bilgileri


Güler, Ömer Faruk. "ZEHEB-NÂME-İ FEVRÎ EFENDİ (FEVRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/zeheb-name-i-fevri-efendi-fevri-tees-1407. [Erişim Tarihi: 25 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (FEVRÎ) Fevrî, Ahmed Doç. Dr. suat donuk
Görüntüle
2 MİFTÂHU'L-ME'ÂNÎ (FEVRÎ) Fevrî, Ahmed Araş. Gör. Fatih UĞUR
Görüntüle
3 KÜHL-İ DÎDE-İ A'YÂN (FEVRÎ) Fevrî, Ahmed Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
4 AHLÂK-I SÜLEYMÂNÎ (FEVRÎ) Fevrî, Ahmed Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
5 AHLÂK-I MEHMED PAŞA (FEVRÎ) Fevrî, Ahmed Prof. Dr. MURAT ALİ KARAVELİOĞLU
Görüntüle
6 HAC SEYÂHAT-NÂMESİ/RİSÂLE FÎ'L-MENÂSİK (FEVRÎ) Fevrî, Ahmed Dr. Öğr. Üyesi Orhan KILIÇARSLAN
Görüntüle
7 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
8 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
9 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
10 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
11 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
12 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
13 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
14 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
16 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle