ZAFER-NÂME (GÜFTÎ)
manzum fetih-nâme
Güftî, Ali (d. ?/? - ö. 1088/1677)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Güftî’nin Zafer-nâme’si, bugün Romanya sınırları içerisinde bulunan Varad’ın h. 1070 (m. 1660) yılında Köse Ali Paşa komutasında fethedilmesini konu alan bir mesnevidir (Levend 2000:117; Yılmaz 1983:4-5; Yılmaz 2001:18). Eserden ilk olarak Âgâh Sırrı Levend bahsetmiş, bir nüshasının kendisinde olduğunu söylemiştir (Levend 2000:117). 

Eserin beyit sayısını Âgâh Sırrı Levend 648 olarak belirlerken (Levend 2000:117); Kâşif Yılmaz’ın neşrindeki beyit sayısı 646’dır. Yılmaz, ayrıca Zafer-nâme’nin nüshalarını tavsif ettiği kısımda eserden önce 34 beyitlik bir naatin yer aldığını ifade etmektedir (Yılmaz 1983:69). Bu manzumenin Zafer-nâme ile aynı vezinde yazılması dikkat çekicidir (1983:394-395). Bu karineden hareketle 34 beyitten oluşan bu kısmın, eserin bir bölümünü teşekkül ettiği düşünülebilir. Böyle bir durumda söz konusu beyitlerin, Yılmaz’ın Zafer-nâme neşrine ilâve edilmesiyle eserin beyit sayısı 680’e çıkmaktadır.

Eser, mesnevi nazım biçiminde aruzun “fe’ûlün fe’ûlün fe’ûlün fe’ûl” kalıbıyla kaleme alınmıştır. Eserin sebeb-i telifinde böyle büyük bir fethin nazma çekilmemiş olmasını noksan sayan Güftî, akabinde Zafer-nâme’yi yazmaya başladığını dile getirmiştir.

Eserlerinde genel itibariyle ağır bir dil kullanan şair, burada da Arapça-Farsça kelime ve terkip ağırlıklı bir dil tercih etmiştir.

Zafer-nâme'nin Atatürk Üniversitesi, Âgâh Sırrı Levend Kitaplığı 123-125  ve Topkapı Sarayı Müzesi Kütüphanesi, Bağdat Köşkü 162 numaralarda kayıtlı olan Güftî divanlarının sonlarında istinsah edilmek üzere bilinen iki nüshası mevcuttur (Yılmaz 1983:69). Eser, Kâşif Yılmaz’ın doktora tezinin bir bölümü olarak yayımlanmıştır (1983:394-412).

Şairin biyografisi için bk. “Güftî, Ali”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/gufti-ali

Eserden Örnekler


Bulınmaya iklîm-i Rûm içre tâ

Ki Şeh-nâme-gûyân-ı keyhân Hudâ


Aristo-yı fikrüm idüp nev-zemîn

Hemîn eyledi fikr-i kilk-i metîn


Bu fethi ide hâme-i nüktekâr

Celî nakş-ı dîbâce-i rûzgâr


Ki ser-‘asker-i Rûm-ı nusret-eser

Bula böyle feth-i ‘azîme zafer


Degül mi bu noksân-ı iklîm-i Rûm

Kitâb olmaya böyle rezm-i hücûm


Husûsâ ola böyle bir feth ü nasr

Sükût ide sencîde-gûyân-ı ‘asr


Vezîr-i sipeh-dâr u sâlâr-ı Rûm

Efendim ola sadr-ı Hayder-hücûm


Ola ol ‘Alî-nâm u Hayder-nihâd

Küşâyende-i hısn-ı merz-i Varâd


Sipeh-dâr-ı Rûm u veliyyü’n-ni’am

Ola çünki düstûr-ı vâlâ-himem


Olur bana bâ-‘özr-i haşv-âveri

Sükût eylemek neng-i dânişveri


Sühan-gûy-ı sencîde-mersûm olam

Bu ‘asr içre Firdevsî-i Rûm olam


Murâd eylesem bâ-husûsâ hemîn

Hayâlüm iderken kazâya kemîn


İdüp gayret-i tâze-gûy-ı zuhûr

Ben ‘arz eyledüm hasma nîrû-yı zûr


Yaza tâ bu kilk-i muhayyel-cevâb

Varâd fethine nazm ile bir kitâb


Ki tâ sebt ola anda bî-iştibâh

Reh-i ceng ü tedbîr-i sadr-ı sipâh (Yılmaz 1983: 395-396)

Kaynakça


Levend, Âgâh Sırrı (2000). Gazavât-nâmeler ve Mihaloğlu Ali Bey’in Gazavât-nâmesi. Ankara: TTK Yay.

Yılmaz, Kâşif (1983). Güftî: Hayatı, Eserleri, Edebî Kişiliği, Tezkireciliği ile Divanı, Zafer-nâmesi ve Teşrîfâtü’ş-Şu‘arâsının Tenkidli Metni. Doktora Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Yılmaz, Kâşif (2001). Güftî ve Teşrîfâtü’ş-Şu‘arâsı. Ankara: AKM Yay.



Atıf Bilgileri


Varol, Yunus Emre. "ZAFER-NÂME (GÜFTÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/zafer-name-gufti. [Erişim Tarihi: 02 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (GÜFTÎ) Güftî, Ali Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
2 TEŞRÎFÂTÜ'Ş-ŞU'ARÂ (GÜFTÎ) Güftî, Ali Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
3 GAM-NÂME (GÜFTÎ) Güftî, Ali Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
4 ŞÂH U DERVÎŞ (GÜFTÎ) Güftî, Ali Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
5 HİLYE-İ HASENEYN VE 'AŞERE-İ MÜBEŞŞERE (GÜFTÎ) Güftî, Ali Prof. Dr. Mehtap Erdoğan Taş
Görüntüle
6 ZELLE-NÂME (GÜFTÎ) Güftî, Ali Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
7 HASB-I HÂL (GÜFTÎ) Güftî, Ali Araş. Gör. Yunus Emre Varol
Görüntüle
8 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
9 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
10 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
11 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
12 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
13 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
14 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
15 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
16 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
17 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle