Türkmen klasik edebiyatında Andalıp mahlasıyla bilinen Nurmuhammed Garıp (d. ?/1710 - ö. ?/1770) tarafından kaleme alınan halk hikâyesi. Andalıp, Yusup-Züleyha'yı kaleme alırken kendinden önce yazılan eserlerden ve Türkmen bahşılarının repertuvarındaki anlatmalardan faydalanmakla beraber gerek epizot yapısı gerek yarattığı orijinal tiplerle özgün bir metin ortaya koymuştur. Andalıp'ın yaşadığı devir olan 18. yüzyıl Türkmen halkının merkezi bir otoriteye bağlı olmadan dağınık boylar halinde yaşadığı, talancılık ve çapul geleneği nedeniyle boy ve aşiretlerin sürekli kavga halinde olduğu bir dönemdir. Ayrıca İran’da hüküm süren Nadir Şah ile Hive ve Buhara hanlıkları sürekli Türkmenler üzerine saldırılar düzenlemiştir. Birçok Türkmen yurdundan, eşinden dostundan ayrı kalmıştır. İşte Andalıp, Yusup-Züleyha’da bu konuları da işlemiştir. Dolasıyla eserini Türkmenlerin yaşayışına uygun hâle getirmiştir. Sevgi temasının yanında birlik ve beraberlik içinde yaşamak, barış, talancılık ve çapul ve bunlara bağlı olarak başkasına köle olma durumu, insan sevgisi, vatan sevgisi, özgürce sevebilmek gibi konular ön plana çıkar. Özellikle Yusuf'un vatanına olan hasreti Andalıp tarafından çok canlı bir anlatımla ortaya konulmuştur. Böylece Yusuf tipi, Türkmenler arasında vatan sevgisinin sembolü hâline gelmiştir.

Eserin el yazma nüshaları Türkmenistan Milli El Yazmalar Enstitüsünde bulunmaktadır. 303, 354, 551, 907 numaralı kayıtlarda Yusup-Züleyha’nın masallaşmış metinleri ile destan şekilli örnekleri bulunmaktadır. Yusup-Züleyha, 1987 yılında (Nazarov 1987) müstakil olarak, 1991'de (Çarıyev 1991) Andalıp'ın diğer eserleriyle birlikte yayımlanmıştır. Hikâye 2010'da (Nazarov 2010) müstakil olarak yeniden neşredilmiştir. 153 sayfa olan bu çalışmada eserin ilk neşirleri ve nüshaları hakkında bilgiler verilmiş, ardından metin Latin harfleriyle sunulmuştur.

Yazarın biyografisi için bk. "Nurmuhammet Andalıp". Türk Edebiyatı İsimler SözlÜğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nurmuhammet-andalip