Tebrizli Hatâyî’nin kaleme aldığı aşk mesnevisi. Agâh Sırrı Levend, 15. yüzyılda kaleme alınan Yûsuf u Züleyhâ’lar arasında Hatâyî’nin Yûsuf u Züleyhâ adlı eserini de zikreder (Levend, 1988:129). Ahmet Caferoğlu tarafından Akkoyunlu sahasında, Sultan Ya'kûb'un sarayına mensup gösterilen ve hakkında çok az biyografik bilgi bulunan Tebrizli Hatâyî’nin Yûsuf u Züleyhâ mesnevisinin mevcut altı nüshası Azerbaycan, Bakü Elyazmaları Enstitüsü’nde bulunmaktadır (Demir 2006: 23). Yûsuf u Züleyhâ, aruzun "fâ’ilâtün fâ’ilâtün fâ’ilün" kalıbı ile kaleme alınmıştır. Haluk İpekten’e göre Türk edebiyatında çok sık kullanılan bu veznin (İpekten 1999: 221) bu eserde en önemli tercih sebebi 4+4+3=11’li hece veznine olan benzerliğidir. Nitekim, Hatâyî’nin vezin uygulamasında zaman zaman esas kalıptan çıkarak 11’li ölçüye yöneldiği görülür (Demir 2006:36).

Mesnevinin karşılaştırmalı metni 1234 beyitten oluşmaktadır.  Besmele beytinin hemen ardından esas hikâyenin başladığı  görülen eser, bu yönüyle klasik mesnevi yazıcılığının genel tertip özelliklerine sahip değildir. Mollâ Câmî’nin aynı adlı mesnevisiyle önemli benzerlikler göstermekle beraber, söz konusu eserin daha muhtasar ve sade olduğu söylenebilir. Ancak, Câmî’de olmayan bazı ayrıntılar ve yan kahramanlar Hatâyî’nin eserinde yer alır. Farsça başlıklarla bölümlendirilen mesnevide, yer yer, kahramanların ağzından söylenmiş gazellere rastlanır. Söz konusu gazellerden biri Yûsuf’un, biri Yûsuf’a müşteri olan Duhter-i Âmlâk’ın, ikisi Züleyhâ’nın ve biri de Dünyâ Hatun’un dilinden söylenmiştir. Eserde nasihat türünde yazılan bir diğer gazel, Hatâyî mahlasının geçtiği tek yer olması sebebiyle önemlidir (Demir 2006: 31).

Dil ve üslûp başarısı açısından klasik Fars edebiyatının büyük şairi Câmî’yi yakalayamayan eserde, Âmil Çelebioğlu’nun halk meclislerinde okunmak üzere söylenmiş mesneviler tasnifine uyan bir söyleyiş tarzı hâkimdir. Bölgedeki Türkmen halkın diliyle söylenmiş eserde Azerî Türkçesinde yaygın olarak kullanılmakta olan “dözmek, tapmak, tapşurmak, aparmak, nöker” gibi bazı kelimelere de rastlanmaktadır.

Hatâyî’nin Yûsuf u Züleyhâ'sı üzerine Recep Demir tarafından doktora tezi yapılmıştır (2006).

Şairin biyografisi için bk. "Hatâyî, Hatâyî-i Tebrîzî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hatyi-hatayii-tebrizi