- Yazar Biyografisi (TEİS)
Abdullah Zühtü - Madde Yazarı: Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
- Eser Yazılış Tarihi:1315/1897
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yenileşme Dönemi Türk Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Hikâye (Öykü)
- Yayın Tarihi:13/09/2022
YANDIM AMAN! [KANTOSU] (ABDULLAH ZÜHTÜ)
hikâyeAbdullah Zühtü (d. 1869 - ö. 29 Mayıs 1925)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abdullah Zühtü'nün 26 sayfalık hikâyesi. Eser, başlığında kanto ifadesi olmasına rağmen, eser bir tiyatro değildir. Hikâye, Ahmet isimli gencin eğlence hayatına kapılarak mahvoluşunu işler. Eserin başlangıcında Direklerarası'ndaki tiyatro akşamlarının tasviri yapılır. Ahmet, Süleyman isimli arkadaşının refakatinde ilk kez tiyatroya gelir. 22 yaşında olan genç, İnebolu'da yaşayan zengin bir çiftçidir. Yaşlanan hayvanlarını satmak için, ahlaken zaaf içinde, sahtekâr biri olan hemşehrisi Süleyman’ın yanına gelir. Süleyman, Ahmet'i gece hayatına alıştırarak elindeki 500 altını harcamak ister. İlk olarak tiyatroya giderler. Orada açılışı "Yandım Aman" kontosunu söyleyerek yapan genç kıza âşık olan Ahmet, bu uğurda tüm parasını Süleyman’a kaptırır. Süleyman, nihayetinde elinde kalan parayı da çalar ve ortalıktan kaybolur. Ahmet, utanç içerisindedir ve annesinin duygulu mektubuna rağmen köye dönemez. Karşılaştığı bir hemşehrisine derdini anlatan Ahmet, onun tavsiyesiyle helvacı dükkanında işe girer. Geceleri helva döverken, “davudi fakat kısık boğuk bir sesle kanto” söyleyen kızı hatırlayıp iç çekmeye devam eder.
Yazar, hikâyesinde ilk dönem anlatıcı tipolojisine uygun olarak kahramanlar hakkında yorumlar yapar. “At sahibine göre kişner, keklik avcısına öter” gibi atasözleriyle kendi düşüncelerini destekleyici ifadelere başvurur. Eserde İstanbul eğlence hayatının, mahallelerin anlatımı oldukça renklidir. Vaka anlatımında tiyatronun mekân değeri yüksek olduğu için kimi tiyatro terimlerine ve sahneye düzenine dair bilgilere de yer verilir.
Eser Mihran Matbaası'ndan, "Sabah Gazetesi'nin bayram hediyesi" bilgisiyle yayımlanır (1315/1897).
Yazarın biyografisi için bk. "Abdullah Zühtü". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdullah-zuhtu
Eserden Örnekler
“Biçare genç, tecrübesiz bulunduğu cihetle hemşerisi ne söylerse kapılıyor, aldanıyordu. Zaten bu gibi zavallılar bir kere uçuruma ayak atınca bir daha kendilerini toplayamazlar” [...] “Sağır kefleri medli elif, kafları keskin h gibi telaffuz eyleyerek: hele hele şuna bak diye haykırdı” (Abdullah Zühtü 1897: 5, 18).
Kaynakça
Abdullah Zühtü (1897). Yandım Aman! (Kantosu), İstanbul: Mihran Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MATMAZEL YÜZ MİLYON (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
2 | FİRARİ BİR KIZ (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
3 | ESRÂR-I MÜDHÎŞE (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
4 | MARSUEN'İN MİLYONLARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
5 | BEŞ YÜZ BİN FRANK (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
6 | MÜTEEHHİL (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
7 | REHGÜZÂR-I MATBUATTA (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU |
Görüntüle | ||
8 | ADELİNA'NIN ESRARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
9 | GÜLLER DİKENLER (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU |
Görüntüle | ||
10 | ŞANLI ASKER (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU |
Görüntüle | ||
11 | BİR GECE (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU |
Görüntüle | ||
12 | LEYDİ (ABDULLAH ZÜHTÜ) | Abdullah Zühtü | Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ |
Görüntüle | ||
13 | MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) | Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
14 | SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) | Abdülvehhâb, Bolulu | Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek |
Görüntüle | ||
15 | BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) | Ahmed Hamdi, Şirvânî | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
16 | LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) | Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
17 | LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) | Ahmed Vefîk Paşa | Diğer Hamza Havuz |
Görüntüle | ||
18 | ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) | Avnî, Yenişehirli | Dr. Bihter Gürışık Köksal |
Görüntüle | ||
19 | BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) | Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
20 | HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) | Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
21 | SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) | Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu | Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ |
Görüntüle | ||
22 | SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) | Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey | Doç. Dr. Macit Balık |
Görüntüle |