YANDIM AMAN! [KANTOSU] (ABDULLAH ZÜHTÜ)
hikâye
Abdullah Zühtü (d. 1869 - ö. 29 Mayıs 1925)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Abdullah Zühtü'nün 26 sayfalık hikâyesi. Eser, başlığında kanto ifadesi olmasına rağmen, eser bir tiyatro değildir. Hikâye, Ahmet isimli gencin eğlence hayatına kapılarak mahvoluşunu işler. Eserin başlangıcında Direklerarası'ndaki tiyatro akşamlarının tasviri yapılır. Ahmet, Süleyman isimli arkadaşının refakatinde ilk kez tiyatroya gelir. 22 yaşında olan genç, İnebolu'da yaşayan zengin bir çiftçidir. Yaşlanan hayvanlarını satmak için, ahlaken zaaf içinde, sahtekâr biri olan hemşehrisi Süleyman’ın yanına gelir. Süleyman, Ahmet'i gece hayatına alıştırarak elindeki 500 altını harcamak ister. İlk olarak tiyatroya giderler. Orada açılışı "Yandım Aman" kontosunu söyleyerek yapan genç kıza âşık olan Ahmet, bu uğurda tüm parasını Süleyman’a kaptırır. Süleyman, nihayetinde elinde kalan parayı da çalar ve ortalıktan kaybolur. Ahmet, utanç içerisindedir ve annesinin duygulu mektubuna rağmen köye dönemez. Karşılaştığı bir hemşehrisine derdini anlatan Ahmet, onun tavsiyesiyle helvacı dükkanında işe girer. Geceleri helva döverken, “davudi fakat kısık boğuk bir sesle kanto” söyleyen kızı hatırlayıp iç çekmeye devam eder.

Yazar, hikâyesinde ilk dönem anlatıcı tipolojisine uygun olarak kahramanlar hakkında yorumlar yapar. “At sahibine göre kişner, keklik avcısına öter” gibi atasözleriyle kendi düşüncelerini destekleyici ifadelere başvurur. Eserde İstanbul eğlence hayatının, mahallelerin anlatımı oldukça renklidir. Vaka anlatımında tiyatronun mekân değeri yüksek olduğu için kimi tiyatro terimlerine ve sahneye düzenine dair bilgilere de yer verilir.

Eser Mihran Matbaası'ndan, "Sabah Gazetesi'nin bayram hediyesi" bilgisiyle yayımlanır (1315/1897).

Yazarın biyografisi için bk. "Abdullah Zühtü". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdullah-zuhtu 

Eserden Örnekler


“Biçare genç, tecrübesiz bulunduğu cihetle hemşerisi ne söylerse kapılıyor, aldanıyordu. Zaten bu gibi zavallılar bir kere uçuruma ayak atınca bir daha kendilerini toplayamazlar” [...] “Sağır kefleri medli elif, kafları keskin h gibi telaffuz eyleyerek: hele hele şuna bak diye haykırdı” (Abdullah Zühtü 1897: 5, 18).

Kaynakça


Abdullah Zühtü (1897). Yandım Aman! (Kantosu), İstanbul: Mihran Matbaası.

Atıf Bilgileri


ÇETİNDAŞ, Dilek. "YANDIM AMAN! [KANTOSU] (ABDULLAH ZÜHTÜ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/yandim-aman-kantosu-abdullah-zuhtu-tees-1494. [Erişim Tarihi: 02 Ağustos 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MATMAZEL YÜZ MİLYON (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
2 FİRARİ BİR KIZ (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
3 ESRÂR-I MÜDHÎŞE (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
4 MARSUEN'İN MİLYONLARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
5 BEŞ YÜZ BİN FRANK (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
6 MÜTEEHHİL (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
7 REHGÜZÂR-I MATBUATTA (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
8 ADELİNA'NIN ESRARI (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
9 GÜLLER DİKENLER (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
10 ŞANLI ASKER (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
11 BİR GECE (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. M. Onur HASDEDEOĞLU
Görüntüle
12 LEYDİ (ABDULLAH ZÜHTÜ) Abdullah Zühtü Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
13 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
15 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
16 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
17 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
18 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
19 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
20 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
21 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
22 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle