VİKÂYETÜ’R-RİVÂYE TERCÜMESİ (ŞEMSÎ)
Fıkıhla ilgili meseleler
Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa (d. ?/? - ö. 988/1580)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Müellifin, Burhânüşşerîa Mahmud’un Vikâyetü’r-rivâye adlı fıkhî eserinden yedi bölümü seçerek serbest biçimde tercüme ettiği eserdir. Aruzun feilâtün mefâilün feilün vezniyle ve mesnevi nazım biçimiyle tercüme edilen 450 beyitlik eserin giriş ve hatime bölümü toplam 145, asıl metin ise 305 beyittir. Ebussuûd Efendi’nin takriz mahiyetindeki mensur fetvasıyla başlayan eser sırasıyla hamdele ve salvele (17 beyit) vasf-ı ashâb-ı güzîn (23 beyit), sebeb-i te’lîf (14 beyit) silsilenâme (50 beyit), Kanûnî Sultan Süleyman'a methiye (21 beyit) ve II. Selîm’e methiye (15 beyit) bölümleri yer alır. Daha sonra ilmin fazileti ve İslam’ın esaslarına dair hadis şerhi mahiyetinde toplam 17 beyit tutan dört ayrı manzume yer alır. Vikâyetü’r- rivâye’den 49 bölüm gözardı edilerek sadece İslam’ın şartlarından namaz (taharet ve ezan dahil), zekât, hac, oruçla birlikte av ve hayvan boğazlama bölümleri nazmedilmiştir. Eserde nazmedilen yerler tahâret (abdest, gusül, teyemmüm, suların mahiyeti) (121 beyit), hac (9 beyit), oruç (oruç 23 beyit), sayd ( 38 beyit), zebh ( 22 beyit) ve hatime (5 beyit)’dir. Şairlik yeteneği de bulunan Şemsi Paşa, ömrünün sonunda Bidâye, Hidâye, Vikâye gibi Hanefi fıkhının zincirleme temel eserlerini okuyup nazma çekerek güzel bir hediye bırakıp hayır dua almak istemiştir (Eliaçık 2009).

Manzum Vikaye tercümesi, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Milli Kütüphane, 42 Kon 3553/1’de kayıtlıdır. Eser bir makale ile tanıtılmıştır (Eliaçık 2009).

Mütercimin biyografisi için bk. “Şemsî”. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsi-isfendiyarzade-semsi-ahmed


Eserden Örnekler


“Bâbu şurûtu’s-salâti hiye tuhru bedeni’l-musallî min-hadesin ve habsin ve sevbihi ve mekânihi ve setrü’l-avretihi ve istikbâlü’l-kıbleti ve’n- niyyetü”

Degdi şart-ı salât çün nevbet

Evvelâ eylemek gerek niyet


Tâhir ola beden libâs u beden

Kalka abdest ide salâta hemân


Setr-i avretde eyleme ihmâl

Ka’be semtine eyle istikbâl


Cümle bunlar-durur şurût-ı-salât

Âhiretde bununladur derecât


Kaftanunda necis ola zâhir

Suyıla yu anı ola tâhir


Ger bunda kalursa dahi eser

Virmez ey hâce ol salâta zarar


Ger bulaşsa görinmese murdâr

Üç kerret yu da sık anı tekrâr


Çıkmağa kâyil olmasa esbâb

Bir büyük halıya dökülse şarâb


Yuyalar anı bir iki üç kat

Her birisinde kat’ ola katarât


Yunmağa kâbil olmasa ey yâr

Bir akarsuda yata leyl ü nehâr


Böyle emr eyledi bize fukahâ

Böyle yazmış kitâbda ulemâ

[…] (Eliaçık 2009:110).

Kaynakça


Eliaçık, Muhittin (2009). Şemsi Paşa'nin Manzum ve Muhtasar Vikâyetü'r-Rivâye Tercümesi. Şarkiyat, (2), 16-49.

Atıf Bilgileri


DUMAN, ALİ. "VİKÂYETÜ’R-RİVÂYE TERCÜMESİ (ŞEMSÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/vikayetu-r-rivaye-tercumesi-semsi. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
2 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 CEVÂHİRÜ'L-KELİMÂT (ŞEMSÎ) Şemsî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
4 ŞEH-NÂME-İ SULTÂN MURÂD (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Dr. UĞUR ÖZTÜRK
Görüntüle
5 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
7 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
8 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
9 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
11 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
13 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
14 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle