- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa - Madde Yazarı: Dr. ALİ DUMAN
- Eser Yazılış Tarihi:976/1568
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum-Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:24/01/2023
VİKÂYETÜ’R-RİVÂYE TERCÜMESİ (ŞEMSÎ)
Fıkıhla ilgili meselelerŞemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa (d. ?/? - ö. 988/1580)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Müellifin, Burhânüşşerîa Mahmud’un Vikâyetü’r-rivâye adlı fıkhî eserinden yedi bölümü seçerek serbest biçimde tercüme ettiği eserdir. Aruzun feilâtün mefâilün feilün vezniyle ve mesnevi nazım biçimiyle tercüme edilen 450 beyitlik eserin giriş ve hatime bölümü toplam 145, asıl metin ise 305 beyittir. Ebussuûd Efendi’nin takriz mahiyetindeki mensur fetvasıyla başlayan eser sırasıyla hamdele ve salvele (17 beyit) vasf-ı ashâb-ı güzîn (23 beyit), sebeb-i te’lîf (14 beyit) silsilenâme (50 beyit), Kanûnî Sultan Süleyman'a methiye (21 beyit) ve II. Selîm’e methiye (15 beyit) bölümleri yer alır. Daha sonra ilmin fazileti ve İslam’ın esaslarına dair hadis şerhi mahiyetinde toplam 17 beyit tutan dört ayrı manzume yer alır. Vikâyetü’r- rivâye’den 49 bölüm gözardı edilerek sadece İslam’ın şartlarından namaz (taharet ve ezan dahil), zekât, hac, oruçla birlikte av ve hayvan boğazlama bölümleri nazmedilmiştir. Eserde nazmedilen yerler tahâret (abdest, gusül, teyemmüm, suların mahiyeti) (121 beyit), hac (9 beyit), oruç (oruç 23 beyit), sayd ( 38 beyit), zebh ( 22 beyit) ve hatime (5 beyit)’dir. Şairlik yeteneği de bulunan Şemsi Paşa, ömrünün sonunda Bidâye, Hidâye, Vikâye gibi Hanefi fıkhının zincirleme temel eserlerini okuyup nazma çekerek güzel bir hediye bırakıp hayır dua almak istemiştir (Eliaçık 2009).
Manzum Vikaye tercümesi, Konya Bölge Yazma Eserler Kütüphanesi, Milli Kütüphane, 42 Kon 3553/1’de kayıtlıdır. Eser bir makale ile tanıtılmıştır (Eliaçık 2009).
Mütercimin biyografisi için bk. “Şemsî”. Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/semsi-isfendiyarzade-semsi-ahmed
Eserden Örnekler
“Bâbu şurûtu’s-salâti hiye tuhru bedeni’l-musallî min-hadesin ve habsin ve sevbihi ve mekânihi ve setrü’l-avretihi ve istikbâlü’l-kıbleti ve’n- niyyetü”
Degdi şart-ı salât çün nevbet
Evvelâ eylemek gerek niyet
Tâhir ola beden libâs u beden
Kalka abdest ide salâta hemân
Setr-i avretde eyleme ihmâl
Ka’be semtine eyle istikbâl
Cümle bunlar-durur şurût-ı-salât
Âhiretde bununladur derecât
Kaftanunda necis ola zâhir
Suyıla yu anı ola tâhir
Ger bunda kalursa dahi eser
Virmez ey hâce ol salâta zarar
Ger bulaşsa görinmese murdâr
Üç kerret yu da sık anı tekrâr
Çıkmağa kâyil olmasa esbâb
Bir büyük halıya dökülse şarâb
Yuyalar anı bir iki üç kat
Her birisinde kat’ ola katarât
Yunmağa kâbil olmasa ey yâr
Bir akarsuda yata leyl ü nehâr
Böyle emr eyledi bize fukahâ
Böyle yazmış kitâbda ulemâ
[…] (Eliaçık 2009:110).
Kaynakça
Eliaçık, Muhittin (2009). Şemsi Paşa'nin Manzum ve Muhtasar Vikâyetü'r-Rivâye Tercümesi. Şarkiyat, (2), 16-49.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
2 | TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
3 | CEVÂHİRÜ'L-KELİMÂT (ŞEMSÎ) | Şemsî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
4 | ŞEH-NÂME-İ SULTÂN MURÂD (ŞEMSÎ) | Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa | Dr. UĞUR ÖZTÜRK |
Görüntüle | ||
5 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
6 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
7 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
8 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
9 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
10 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
11 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
13 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
14 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |