Ziya Paşa’nın saltanatta veraset usulünün değiştirileceği söylentileri üzerine yazdığı iki siyasî açık mektup. Eserin kitap olarak ilk baskısında adı Verâset-i Saltanat-ı Seniyye’dir. Bazı kaynaklarda eserin adı Verâset-i Saltanat-ı Seniyye Mektupları olarak da anılmaktadır. İstanbul’da dolaşan saltanatta veraset usulünün değiştirileceği dedikoduları üzerine kendisinden görüş soran devlet ricalinden dostu Remzi Efendi adlı birinin mektubu üzerine, o tarihlerde (1868) Londra’da bulunan Ziya Paşa tarafından kaleme alınmış, iki parça mektuptan ibaret bir kitapçıktır. Ziya Paşa’nın mektubu, muhatabına cevap niteliğini taşımakla birlikte, kişisel bir alanda saklı kalmamış; bizzat Ziya Paşa tarafından ilki 13 Muharrem 1285 (6 Mayıs 1868), ikincisi 20 Muharrem 1285 (13 Mayıs 1868) tarihini taşıyan iki mektup suretinde taşbasması olarak bastırılıp bir hafta arayla İstanbul’a ve gerekli yerlere, şahıslara gönderilmiştir. Ebüzziya Tevfik, söz konusu mektupların bir anda yazıldığını ancak ayrı ayrı bastırıldığını, ilkinden bir hafta sonra ikincisinin İstanbul’a postalandığını ileri sürmektedir. Yine aynı yerde daha sonra mektupların bir araya getirilerek Veraset-i Saltanat-ı Seniye Hakkında Eski Kıbrıs Mutasarrıfı Ziya Beyefendi’nin Mektupları adlı broşürle yayımlandığı bilgisi verilmektedir. Sançar’ın eserin kütüphanelerde bulunan taşbasması ilk baskısı hakkında yaptığı açıklamalar da bu bilgiyi doğrular niteliktedir. Sançar, 24 sayfalık ilk baskıda ad ve matbaa kaydının bulunmadığını söyler. Göçgün’e göre Verâset-i Saltanat-ı Seniyye, ilk olarak Şura-yı Ümmet gazetesinin 1904’teki 59. ve 66. sayılarında tefrika edilmiştir. Taşbasması olarak yayımlanan ilk kitapçık, ilk baskı olmalıdır. Ebüzziya Tevfik’in 1909’da Yeni Tasvir-i Efkâr’da tefrika edilen Yeni Osmanlılar Tarihi içinde de her iki mektubun tam metni bulunmaktadır. Ebüzziya, mektupların İstanbul’da yarattığı etkiyi de ayrıntılarıyla hikâye etmiştir. Eserin kitap olarak ikinci baskısı 1326/1910 tarihinde İstanbul’da yapılmıştır. 28 sayfalık bu baskının da matbaa kaydı bulunmamaktadır. Yeni Osmanlılar Tarihi’nin sadeleştirilmiş baskısında (1973) da mektupların metni yer almaktadır.

Ziya Paşa, Verâset-i Saltanat-ı Seniyye'yi hem veraset usulünün değiştirilmesinin sakıncalarını hem de bu vesileyle Mustafa Fazıl Paşa’nın Mısır’da elinden alınan haklarını dile getirmek amacıyla kaleme almıştır. Başta Ziya Paşa ve Namık Kemal olmak üzere Babıâli’ye muhalif şahısları Avrupa’ya çağıran, Yeni Osmanlılar Cemiyeti’nin kurucularından olan ve onları maddi bakımdan destekleyen Mustafa Fazıl Paşa, Mısır valiliğine getirilme usulünün değiştirilmesi üzerine Mısır dışına çıkmaya mecbur bırakılmış; Babıâli’ye de kendini veraset haklarından mahrum eden karardaki rolü dolayısıyla cephe almıştır. Abdülaziz’in Avrupa seyahati esnasında padişahla temas kurmuş ve İstanbul’a dönmüştür. Ziya Paşa ve arkadaşları yaklaşık bir yıl boyunca Mustafa Fazıl Paşa’dan gelecek haberi beklemiş; Ziya Paşa’nın dostundan aldığı mektup, “döneklikle” suçlanan Mustafa Fazıl Paşa’ya kendilerini hatırlatmak için bir fırsat sunmuştur. İlk mektubun yayımlanması, Mustafa Fazıl Paşa tarafından takdirle karşılanmış ve Paşa, bir teşekkür mektubu göndererek Hürriyet’in bir an evvel çıkarılmasını istemiştir. Nitekim ikinci mektubun yayımlanmasından yaklaşık on gün sonra da Hürriyet yayın hayatına başlar. Bir bakıma Ziya Paşa'nınVerâset-i Saltanat-ı Seniyye ile amacına ulaştığı söylenebilir.

Verâset-i Saltanat-ı Seniyye, Mustafa Fazıl Paşa’nın veraset hakkını korur görünmekteyse de aslında ağırlıklı olarak Osmanlı Devleti’nde veraset usulünün değiştirilme girişimlerine itiraz eden, itiraz gerekçelerini sistemli bir şekilde açıklayan bir metindir. Osmanlı Devleti’nde babadan en büyük oğula geçen bir veraset sistemi I. Ahmet’e kadar (1603-1617) devam etmiş; kardeş idamına dayanan sistem, zaman içinde yerini hanedan mensuplarından yaşı en büyük olanın tahta geçmesi usulüne dönüşmüştür (İnalcık 1959:89). Tanzimat senelerinde de en yaşlı varisin tahta geçmesi usulü uygulanmaktaydı. Ziya Paşa, söz konusu mektuplarında yerleşik usulün ilk kez Abdülmecid tarafından değiştirilmek istendiğini ancak girişim aşamasında kalan bu düşüncenin yanlışlığını bizzat Sultan Abdülaziz’den işittiğini, bu yüzden Abdülaziz’in  tahtın babadan oğula geçmesi düşüncesinde olmadığına inandığını dile getirmiştir. Ziya Paşa, ülkenin içinde bulunduğu iktisadi, iç ve dış siyasi sorunlar dolayısıyla bu tür girişimlerin yararlı olmadığını savunur. İlk mektubun önemli bir kısmında ve ikinci mektubun tamamında Ziya Paşa, veraset usulünün değiştirilmesinin aklen, naklen ve şer’an imkân ve ihtimal dışı olduğunu deliller getirmek suretiyle kanıtlamaya çalışır.