Ârif mahlaslı şairin kaleme aldığı manzume. Eserin ulaşılabilen tek nüshası Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, İbrahim Efendi Bölümü, 355/5 numarada kayıtlı Külliyât’ın 157b-207a sayfaları arasındadır. Âmil Çelebioğlu, Milli Kütüphanede Vasfi Mâhir Kocatürk bağışları arasında eksik bir nüshası olduğunu söylemiş; ancak bu nüshaya ulaşılamamıştır (Tunç 2014). Eser, 842/1438-39 yılında telif edilmiştir. Metnin “Hâtime” bölümünde 1402 beyit olduğu kayıtlıysa da elimize 1390 beyti ulaşmıştır. Abdurrahim Elveren bu sayının 1395 olduğunu belirtmiştir (2001: 34). Aruzun fâ‘ilâtün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbıyla yazılan manzumenin başlangıcında toplam 95 beyitten oluşan ve kaside nazım şekliyle yazılmış tevhid, naat ve âl ü ashâb medhiyesi yer almaktadır. Bunların ardından besmele ile başlayan ve 37 beyitten oluşan “sebeb-i telif” mahiyetinde bir bölüm gelmektedir. Şair, bu bölümün sonunda Hz. Muhammed’in vefatını ve Nasr Suresi’ni şerh edeceğini belirtir (Tunç 1996: 68). Eser içerisinde Hz. Peygamber’in vefatı üzerine üzüntülerini dile getiren ashabın ağzından yazılmış “el-vedâ” redifli bir şiir ile Hz. Muhammed’den istimdad dileğiyle söylenmiş “meded” redifli kafiyesiz iki manzume ve Farsça  iki kıt'a ile iki rubai bulunmaktadır (Tunç 1996: 69). Mesnevi, konusu itibariyle samimi, duygusal ve lirik ifadelerle kaleme alınmıştır (Tunç 2014).

Ârif’in anlatımına göre Peygamber, Fetih Suresi vahyedildiğinde bunun ölümüne işaret olduğunu anlamış ve ashabını mescide toplayarak minberde Veda Hutbesi’ni okumuştur. Hakkı olanın kendisinden hakkını almasını söylemiş, bu sırada Ukkâşe ayağa kalkarak hakkını almak istediğini belirtmiştir. Peygamber hakkını teslim etmek amacıyla karnını açtığında mescidin içi nur ile dolmuştur. Hz. Peygamber’in Ukkâşe ile helalleşmesi üzerine herkes rahatlamıştır. Hz. Muhammed, hutbesini okuduktan sonra hastalanmış, Ârif’in kabul ettiği rivayete göre bundan on sekiz gün sonra vefat etmiştir. Şair, ardından Hz. Peygamber’in vefat ânı ile ardından yaşananları anlatmıştır (Tunç 1996: 70-71). Mesnevi, Hz. Muhammed’den şefaat dilenen 24 beyitlik “meded” redifli manzume ve “Hâtime” bölümü ile sona ermiştir (Tunç 1996: 76).

Vefâtü'n-Nebî üzerine içinde şairin diğer eserlerinin de yer aldığı bir doktora (Tunç 1996) ve bir yüksek lisans tezi (Elveren 2001) hazırlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “Ârif”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/arif-mdbir