VALİDEYİ ARAYINIZ (FAZLI NECİP)
roman
Fazlı Necip (d. 21 Nisan 1864 - ö. 19 Haziran 1932)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Selanikli Fazlı Necip’in şiirleri, romanları ve oyunları ile tanınan Fransız yazar Madam Anais Ségalas’tan tercüme ettiği evlilik, aşk ve ahlak temalarını işleyen roman. 1304/1886 yılında Mihrân Matbaası tarafından basılan 123 sayfalık tercüme, 6 bölümden oluşmaktadır. “İki Söz” başlıklı ön söz niteliğindeki kısımda Fazlı Necip, eseri Monte Kristo Kontu gibi eserlerle kıyaslayarak macera ve gizem öğelerinin yerine bu romanda sade ve basit, fakat akla uygun bir konunun işlendiği bilgisini vermektedir. Roman türünün faydalı ve ibret verici içeriklere sahip olması gerekti yönündeki fikirlerini ortaya koyduğu bu kısımdan sonra okura seslenerek kendisi ile aynı fikirde olanların eseri almasını istemektedir. Bölümler isimlendirilmemiş, birbirinden rakamlarla ayrılmıştır.

Roman, başkişinin tanıtılması ile başlar. Evlenmek isteyen, yakışıklı, asilzade, zengin, sanat sever bir genç olan Emanuel de Valfor’un kadınlardan gördüğü yoğun ilgiye rağmen ahlaklı ve asil duruşunu korumasından bahsedilir. Madam de Etanj ona kendisine yakışan bir eş bulması için yardım eder. Düzenli olarak tiyatro oyunlarını takip eden Emanuel, bu çevrede tanıştırıldığı genç kızların ailelerini dikkatle araştırır. Odak noktası gelin adayının güzelliğinden çok nasıl bir terbiyede yetiştiğini anlamaktır. Bunun için genç kızların annelerini yakından tanımaya çalışır. Kızların, annelerinin ahlak ve huylarını taşıdıklarını düşünür.

Paris’in mekân olarak kullanıldığı eserde tiyatro salonları ve evler gibi kapalı mekânlar kadar orman, mesire alanı gibi açık mekânlar da kullanılmış, fakat bu yerlere dair ayrıntılı tasvirler yapılmamıştır. Gazete haberi ve mektup türüne yer verilmiştir. Diyalogların hâkim olduğu, üçüncü tekil şahıs anlatıcının kullanıldığı, tanrısal bakış açısı ile kaleme alınmış bir eserdir. Dili itibariyle Fazlı Necip’in eserleri arasında günlük konuşma sadeliğine en çok yaklaşanlar arasında gösterilebilir.

Fazlı Necip'in biyografisi için bk. "Fazlı Necip". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fazli-necip

Eserden Örnekler


“Madam Etanj kendisine hoş geldin makamında dedi ki,

- Ey bakalım, Matmazel Selset ile düğünü ne vakit yapacağız?

- Hiçbir vakit!

- Nasıl hiçbir vakit?

- Validesini gördüm!

- Valideyi gördünüz mü? Şu gayri menzur kadını ha! Oturunuz çabuk, naklediniz şunu bana.

Emanuel geçen vakayı tamamıyla anlattı.” (Fazlı Necip 1304: 28).

“Genç kız kendilerine doğru gelmekte bulunan refikasını istikbal için yerinden kalarak bir iki adım ayrıldıkta Madam de Etanj Emanuel’e dedi ki:

- Doğru değil midir ki bu en güzel bir nişanlı olur.

- Şayan-ı perestiş! Lakin…

- Lakin?..

- Merakımı biliyorsunuz, validesini görmeyince bir şey diyemem.” (Fazlı Necip 1304: 39-40).

Kaynakça


Fazlı Necip (1304/1886). Valideyi Arayınız. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Erkal, Metin (1993). Fazlı Necib Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Şahin, İbrahim (2004). Selanikli Fazlı Necib'in Hayatı ve Eserleri. Ankara: Bilge Yayınları.

Atıf Bilgileri


Yaman, Semra. "VALİDEYİ ARAYINIZ (FAZLI NECİP)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/valideyi-arayiniz-fazli-necip-tees-1924. [Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 FAMİLYA ÇOCUKLARI (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
2 TEBESSÜM (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Ali Karahan
Görüntüle
3 MEKTÛBÂT (FAZLI NECİP-BEŞİR FUAD) Fazlı Necip Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas
Görüntüle
4 GÖNÜL FACİALARI (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
5 HAYALPERVER BİR KADIN (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
6 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
8 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
10 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
11 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
12 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
13 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
15 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle