- Yazar Biyografisi (TEİS)
İshâk Çelebi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Fatih Tığlı
- Eser Yazılış Tarihi:?/?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:16. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Şehrengiz
- Yayın Tarihi:26/10/2022
ÜSKÜP ŞEHR-ENGİZİ (İSHÂK ÇELEBİ)
şehrengizİshâk Çelebi (d. ?/?- ö. 944/1538)
ISBN: 978-9944-237-87-1
İshak Çelebi tarafından doğum yeri ve daha sonra da müderris olarak görev yaptığı Üsküp şehri için yazılan şehrengiz. 105 beyitten oluşan şehrengiz, mesnevi nazım şekli ve birlikte şehrengizde yer alan mahbuplar hakkında gazel nazım şekli ile yazılmış bölümlerden oluşur. Muhtevasında yer alan bu gazeller ile farklı bir özellik gösteren şehrengiz, beyit ve ele aldığı güzel sayısı bakımından da türün diğer örneklerine göre kısadır.
Şehr-engîz'de altı güzel yer almaktadır. Şehrengizde ele alınan bu güzeller şunlardır: Mehemmed Bekir, Mahmûd, Kazzâz Pir ‘Alî, Aşçıoğlı Mustafâ, Kılıcoğlı ‘Alî Bâlî ve Kazancıoğlı Mustafâ. Bu altı güzelin her biri şairin aynı Bursa Şehrengîz'inde de olduğu gibi yedişer beyit ile övülmüştür. Bununla birlikte İshak Çelebi burada farklı bir tarzda her bir güzeli mesnevi ile övdükten sonra haklarında isimlerini redif olarak kullandığı beş beyitlik gazeller yazmıştır. Bu kullanım mesnevilerdeki gazel kullanımını hatırlatmaktadır.
Şehr-engîz, Üsküplü İshak Çelebi Dîvânı ile birlikte M. Ali Tanyeri ve Mehmed Çavuşoğlu tarafından yayımlanmıştır (1990).
Şairin hayatı için bk. “İshâk Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ishak-celebi
Eserden Örnekler
MEHEMMED BEKİR
Husûsâ server-i hûbân Mehemmed
K’iren vaslına bulur ‘ömr-i sermed
Semend-i nâza binse kılsa seyrân
İder ‘âşıkların hâk ile yeksân
Kamu dilberlerün ser-defteridür
Ya hûrî yâ melek yâ hôd perîdür
Ruhın ‘arz eyledükce ol kamer-veş
Düşer ‘âşıkları cânına âteş
Söze gelse bulur dil-mürdeler cân
Yağar san leblerinden Âb-ı Hayvân
Bekir dirler lakab ol meh-likâya
İrişür gün yüzinden pertev aya
Çü gördüm anı oldum mest ü şeydâ
Dilüme geldi pes bu şi‘r-i garrâ (Çavuşoğlu ve Tanyeri 1990: 103).
BEKİR
Olalı devlet ile hüsn iline şâh Bekir
Dil-rübâlar çağırur yarıcun Allâh Bekir
Mest olup câm-ı mey-i ‘ışkun ile ‘âşıklar
Bezm-i gamda çağırur âh Bekir vâh Bekir
Yoluna cân viren âşüfte vü üftâdelere
Rahm idüp bir nazar it lutf ile geh gâh
Bekir Kanı tâli‘ ki seg-i kûyun ile hem-dem olup
Yüz süreydüm dün ü gün işigüñe âh Bekir
Vâdî-i fürkate düşdi gam-ı ‘ışkunla gönül
Umaram ola hayâlün ana hem-râh Bekir (Çavuşoğlu ve Tanyeri 1990: 103).
Kaynakça
Akkuş, Metin (1987). Türk Edebiyatında Şehr-engizler ve Bursa Şehr-engizleri. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.
Boškov, Vančo (1969). “İshak Çelebi’nin Üsküp İçin Yazdığı Şehr-engiz’i”. Sesler Aylık Toplum-Sanat Dergisi 39-40: 58-68.
Çavuşoğlu, Mehmed ve M. Ali Tanyeri (1990). Üsküblü İshâk Çelebi Dîvan. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yay.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | DÎVÂN (İSHÂK ÇELEBİ) | İshâk Çelebi | Tuba Durmuş |
Görüntüle | ||
2 | SELİM-NÂME (İSHÂK ÇELEBİ) | İshâk Çelebi | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
3 | BURSA ŞEHR-ENGÎZİ (İSHÂK ÇELEBİ) | İshâk Çelebi | Dr. Öğr. Üyesi Ömer Arslan |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
5 | MÜNŞE’ÂT (CA’FER) | Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi | Dr. Fatma Meliha Şen |
Görüntüle | ||
6 | TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş |
Görüntüle | ||
7 | KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) | Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî | Doç. Dr. Himmet BÜKE |
Görüntüle | ||
8 | HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
9 | ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) | İdrîs, İdrîs-i Bitlisî | Doç. Dr. ADNAN OKTAY |
Görüntüle | ||
10 | ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) | Mesîhî, Îsâ | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ŞÂMÎ) | Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
12 | HEFT PEYKER (ABDÎ) | Abdî | Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ |
Görüntüle | ||
13 | CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) | Abdî | Prof. Dr. Adnan Ince |
Görüntüle |