ÜSKÜP ŞEHR-ENGİZİ (İSHÂK ÇELEBİ)
şehrengiz
İshâk Çelebi (d. ?/?- ö. 944/1538)

ISBN: 978-9944-237-87-1


İshak Çelebi tarafından doğum yeri ve daha sonra da müderris olarak görev yaptığı Üsküp şehri için yazılan şehrengiz. 105 beyitten oluşan şehrengiz, mesnevi nazım şekli ve birlikte şehrengizde yer alan mahbuplar hakkında gazel nazım şekli ile yazılmış bölümlerden oluşur. Muhtevasında yer alan bu gazeller ile farklı bir özellik gösteren şehrengiz, beyit ve ele aldığı güzel sayısı bakımından da türün diğer örneklerine göre kısadır. 

Şehr-engîz'de altı güzel yer almaktadır. Şehrengizde ele alınan bu güzeller şunlardır: Mehemmed Bekir, Mahmûd, Kazzâz Pir ‘Alî, Aşçıoğlı Mustafâ, Kılıcoğlı ‘Alî Bâlî ve Kazancıoğlı Mustafâ. Bu altı güzelin her biri şairin aynı Bursa Şehrengîz'inde de olduğu gibi yedişer beyit ile övülmüştür. Bununla birlikte İshak Çelebi burada farklı bir tarzda her bir güzeli mesnevi ile övdükten sonra haklarında isimlerini redif olarak kullandığı beş beyitlik gazeller yazmıştır. Bu kullanım mesnevilerdeki gazel kullanımını hatırlatmaktadır.

Şehr-engîz, Üsküplü İshak Çelebi Dîvânı ile birlikte M. Ali Tanyeri ve Mehmed Çavuşoğlu tarafından yayımlanmıştır (1990).

Şairin hayatı için bk. “İshâk Çelebi”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ishak-celebi


Eserden Örnekler


MEHEMMED BEKİR

Husûsâ server-i hûbân Mehemmed

K’iren vaslına bulur ‘ömr-i sermed


Semend-i nâza binse kılsa seyrân

İder ‘âşıkların hâk ile yeksân


Kamu dilberlerün ser-defteridür

Ya hûrî yâ melek yâ hôd perîdür


Ruhın ‘arz eyledükce ol kamer-veş

Düşer ‘âşıkları cânına âteş


Söze gelse bulur dil-mürdeler cân

Yağar san leblerinden Âb-ı Hayvân


Bekir dirler lakab ol meh-likâya

İrişür gün yüzinden pertev aya


Çü gördüm anı oldum mest ü şeydâ

Dilüme geldi pes bu şi‘r-i garrâ (Çavuşoğlu ve Tanyeri 1990: 103).


BEKİR

Olalı devlet ile hüsn iline şâh Bekir

Dil-rübâlar çağırur yarıcun Allâh Bekir


Mest olup câm-ı mey-i ‘ışkun ile ‘âşıklar

Bezm-i gamda çağırur âh Bekir vâh Bekir


Yoluna cân viren âşüfte vü üftâdelere

Rahm idüp bir nazar it lutf ile geh gâh


Bekir Kanı tâli‘ ki seg-i kûyun ile hem-dem olup

Yüz süreydüm dün ü gün işigüñe âh Bekir


Vâdî-i fürkate düşdi gam-ı ‘ışkunla gönül

Umaram ola hayâlün ana hem-râh Bekir (Çavuşoğlu ve Tanyeri 1990: 103).

Kaynakça


Akkuş, Metin (1987). Türk Edebiyatında Şehr-engizler ve Bursa Şehr-engizleri. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Boškov, Vančo (1969). “İshak Çelebi’nin Üsküp İçin Yazdığı Şehr-engiz’i”. Sesler Aylık Toplum-Sanat Dergisi 39-40: 58-68.

Çavuşoğlu, Mehmed ve M. Ali Tanyeri (1990). Üsküblü İshâk Çelebi Dîvan. İstanbul: Mimar Sinan Üniversitesi Yay.

Atıf Bilgileri


Tığlı, Fatih. "ÜSKÜP ŞEHR-ENGİZİ (İSHÂK ÇELEBİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/uskup-sehr-engizi-ishak-celebi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (İSHÂK ÇELEBİ) İshâk Çelebi Tuba Durmuş
Görüntüle
2 SELİM-NÂME (İSHÂK ÇELEBİ) İshâk Çelebi Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 BURSA ŞEHR-ENGÎZİ (İSHÂK ÇELEBİ) İshâk Çelebi Dr. Öğr. Üyesi Ömer Arslan
Görüntüle
4 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
5 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
6 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
7 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
8 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
9 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
10 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
11 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
12 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
13 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle