Zahir Bigiyev’in Tatarca olarak yazdığı romanı. Eser, Kazan’da otel odasında Züleyha adlı bir genç kızın ölü bulunmasıyla başlar. Cinayet silahı olay yerinde değildir. Odada bulunan deliller ve Züleyha’nın yazdığı mektup Musa adlı bir kişiyi işaret etmektedir. Dedektif Şubin, iz sürerek Musa Salihov’a ulaşır. Kazan’ın zenginlerinden Gabdullah Efendi’nin oğlu olan Musa, Petersburg’ta üniversite okumuş ve babası ölünce işlerin başına geçmiştir. Zengin tüccar Ehmedi Hemidov’un kızı Hedice ile evlenmek üzeredir. Hamidov, kızı Hedice ile birlikte yüz bin sum gümüş akçe verecektir. Musa kaçma şüphesi nedeniyle tutuklanır. Musa’nın arkadaşı Andreyev avukatlık görevini üstlenir. Mahkemede, otelde kalan ve aynı zamanda Musa’nın arkadaşı olan Gabdünnasır ve otel sahibi Gabdullin tanık olarak ifade verirler. Musa, o akşam otele gitmiş ve gece yarısı ayrılmıştır. Musa’nın Züleyha’yı öldürdüğüne hükmedilir. Bu karar Musa’nın nişanlısı Hedice’nin üzüntüden hasta olmasına neden olur ve ailesi onu iyileşmesi için Samara’ya götürür. Andreyev, Musa’nın gerçek katili bulmak için dedektif Şubin’den yardım ister. Gabdünnasır’ın katil olduğundan şüphelenen Şubin, bir plan yapar. Dedektif Ivanov, kılık değiştirerek Gabdullin’in otelinde çalışmaya başlar. Ivanov, Gabdünnasır’ın işlerine bakar ve onun güvenini kazanır. Gabdünnasır, Hedice ile evlenmek ve böylelikle yüz bin sum gümüş akçeye sahip olmak istemiş, arkadaşı Musa Hedice ile nişanlanınca bu arzusundan vazgeçmek zorunda kalmıştır. Musa hapiste olduğuna göre Hedice ile evlenmek ümidi yeniden canlanır. Ehmedi Hemidov’la ve Hedice’yle görüşmek üzere Samara’ya gitmeye karar verir. Dedektif Şubin, Samara’ya gitmeye hazırlanan Gabdünnasır’ın kaldığı otele oda kiralamak isteyen bir müşteri kılığında gelir ve Gabdünnasır’ın odasında delil bulmak için araştırma yapar. Bulduğu kağıt parçalarında Bahçesaray, Salacık, Sümeyman Mirza’nın eşi yazılıdır. Şubin, avukat Andreyev’e durumu anlatır ve vakit kaybetmeden Kırım’a gider. Bahçesaray’a yakın Salacık köyünde Süleyman Mirza’nın eşi Ayşe Hanım’la görüşür. Ayşe Hanım, Züleyha’nın annesidir. Züleyha’nın öldürülmediğini, intihar ettiğini söyler. İntihar etmeden önce kendisine yazdığı mektubu Şubin’e gösterir. Züleyha, Petersburg’ta tanışıp aşık olduğu Musa’yla evlenmesine izin vermeyen ailesine karşı çıkıp Kazan’a gidip Musa’yı bulmuştur. Züleyha, Musa’nın Hedice ile evleneceğini öğrenince Kırım’a geri dönemez ve intihar eder. Şubin geri göndermek şartıyla Züleyha’nın annesine yazdığı mektubu, Musa’yı kurtarmak için Kazan’a götürür. Musa’nın masumiyeti anlaşılır, serbest bırakılır. Musa’nın arkadaşı Gabdünnasır, otelde Züleyhan’nın tabancasının sesini duymuş, odaya girdiğinde tabancayı ve intihar notunu almış, olayın cinayet zannedilmesini sağlamıştır. Musa’nın mahkumiyetinde Gabdünnasır’ın parmağının olduğunun anlaşılması üzerine Gabdünnasır zehir içerek intihar eder. Arkasında intihar ettiğini bildiren bir mektup bırakır. En sonunda Musa ve Hedice evlenirler.

“Ulûf ya ki Güzel Kız Hedice” romanında iki husus dikkat çekicidir. Züleyha, anne ve babasının rızası dışında Musa ile evlenmek için kaçarak Kırım’dan Kazan’a gelmiş fakat anne ve baba sözü dinlemediği için bu yolculuğun sonu felaketle bitmiştir. Tatar Marifetçilik Edebiyatı eserlerindeki temalardan birisi de aile terbiyesidir. Ailenin terbiyesinin önemi ve bu terbiyeye göre davranmak dönemin eserlerinde idealize edilmiştir. Musa, Marifetçilik Edebiyatı eserlerindeki rastlanılan ideal karakterlerden biri değildir. İyi bir eğitim almıştır ama bu eğitimi bir ideal uğrunda kullanılmaz. Musa’nın Hedice ile evlilik kararında para ön plandadır. Bu bakımdan maddi değerlere önem veren, bencil bir karakter olarak romanda yer alır. Romanın en önemli özelliklerinden biri, Tatar Edebiyatında polisiye gerilim unsurlarının yer aldığı polisiye-dedektif roman türünün ilk örneklerinden biri olmasıdır.

Ulûf ya ki Güzel Kız Hedice adlı roman ilk kez Arap harfli Tatarca metin olarak 1887 yılında Kazan’da basılmıştır.

 Yazarın biyografisi için bk. “Zahir Bigiyev”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/zahir-bigiyev