Uşşakî tarikatının önemli simalarından Memi Cân Efendi’nin beş bendlik murabbasının "Ḥamdu-lillāh ‘ārifīne gösterür ‘ilm-i nihān/ Māh-tābuñ pertevidür görinür andan cihān/ Ma‘nevī mi‘yār elinde vezn ider varsañ hemān/ Ḥażret-i sulṭān-ı kāmil Ḫān Murād-ı kāmrān" dizelerinden oluşan ilk bendinin şerhi. Şarih, dönemin padişahı Sultan Murad III (1574-1595) için kaleme aldığı mütekerrir murabbanın ilk bendini yine kendisi şerh ederek talebelerinden Mehmed Kâdi el-Çorumî’ye tahrir ettirmiştir. 1002 senesi Zilka‘de’sinin başında yazılmaya başlanan eser, 1003 senesi Muharrem ayı sonunda tamamlanmıştır. Sultan Murad’a takdim edilmek gayesiyle yazılmış, ancak onun vefatı üzerine 1003/1595 tarihinde cülûsu gerçekleşen Sultan Mehmed III (1595-1603) hazretlerine sunulmuştur.

81 varaktan oluşan eser, dibacenin ardından dört bölümü içermektedir. Bendin her mısrasını bir bölüm hâlinde şerh eden Memi Cân Efendi, genelden özele doğru bir anlatım tarzı benimsemiştir. Söze mevcudatın yaratılışı gibi umumî mevzularla başlamış ve gâh muhtasar gâh tafsilî olarak işlediği meseleyi padişahın vasıflarına değinerek nihayet vermiştir. Süslü nesirle yazdığı eserde genelde uzun cümleler kullanmış ve bunları ayet, hadis, şiir ve deyim gibi Arapça öğelerle süslemiştir. Ahenk unsurları ile sanatlı anlatımı ihmal etmemiş, konuyu anlaşılır kılmak için temsilî anlatımdan a‘zamî ölçüde istifade etmiştir. Geleneğe uygun biçimde hamdele ve salvele ile başlayan eser, hamd bahsinden mevcudatın yaratılışına, eşyanın tabiatındaki mahiyetlerden padişah hazretlerinin Muhammedî dinin hamisi oluşuna, Adem ile Havva’nın cennetten çıkarılmasından insanın yaratılış hikmetine, esma ve sıfatın tecellisinden müridin kat ettiği manevî makamlara, şeriatın hakikatini bilmenin öneminden ümmü’l-esmânın mahiyetine kadar pek çok hususu içermektedir. Cevher-i hâs, şem‘-i mevkıd, pertev-i hâver ve fetîle-i şem‘ gibi temsilî kavramları muhtevi olan eser, bir edibin şiirini yine kendisinin şerh etmesi bakımından önemli bir konuma sahiptir. Eserin tek yazma nüshası Süleymaniye Kütüphanesi, Fatih Koleksiyonu, 2559 numarada yer almaktadır.

Şairin biyografisi için bkz. "Memi Cân Efendi, Şeyh Muhyiddin Mehmed", Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü, http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/memi-can-efendi-seyh-muhyiddin