TÛTÎ-NÂME (HIRÂMÎ)
manzum tercüme
Hırâmî, Molla Kurbân (d. 1210/1796 - ö. ?/?)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mirzâ Kurbân ve Muhammed Kurbân gibi adlarla anılan Hırâmî'nin manzum tercümesi. Hikâye türündeki Çukasaptati adlı Sanskritçe eser, Ziyâeddin Nahşebî (ö. 751/1350) tarafından Tûtî-nâme başlığıyla Farsçaya tercüme edilmiştir. Bu eseri Farsçadan çevirmek suretiyle Türkçeye kazandıranlardan biri de Hırâmî’dir. Hırâmî’nin Tûtî-nâme’si tercüme mahiyetinden daha çok nazire, cevap niteliği taşımaktadır. Eser 1854 yılında tamamlanmıştır.

Mesnevi, münacatla başlamaktadır. Hırâmî, eserden bazı hikâyeleri çıkararak yerine başkalarını ilave etmiştir. Böylece mesnevide toplam hikâye sayısı 51 olmuştur. Eserde Sâid adındaki bir tüccarın uzun bir yolculuğa çıkacağı sırada, yapacağı her işte evdeki papağana danışması, tüccar gittikten sonra onun güzel hanımını birisinin baştan çıkarmaya çalışması, kadının bunları papağana söylemesi ve tûtînin de her gece bir hikâye anlatarak onu kocası gelinceye kadar oyalaması ve ihanet etmesini önlemesi işlenmiştir (Хиромий 2008: 11).

Tûtî-nâme’nin Hırâmî tercümesinin bir nüshası (No. 1759) Özbekistan Şarkiyat Enstitüsü Kütüphanesinde muhafaza edilmektedir. Mesnevi 2007 yılında Taşkent’te yayımlanmıştır.

Şairin biyografisi için bk. "Hırâmî, Molla Kurbân". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hirami-molla-kurban 

Eserden Örnekler


Ya İlaho, bu yolda ilkim tut

Har na makbul emas, konquldin unut.


Nayi kilkimni qıl sari us-sayr

Safhadin-safha öylaki tayr.


Kim bu daftar yoliğa kıldım azm

Tuti alfozini etay deb nazm (Хиромий 2008: 13).

Kaynakça


Sona, İbrahim (2012). Türk Edebiyatında Tûtî-nâme Hikâyeleri (İnceleme-Tenkitli Metin). Ankara: Gazi Üniversitesi.

Хиромий Мулла Қурбон (2008). Тўтинома Илмий-Адабий Нашр. Ташкент: Алишер Навоий Номидаги Ўзбекистон Миллий Кутубхонаси Нашриёти.

Қораев, Т (1975). Мавлоно Хиромий. Тошкент: Ўзбекистон.

Қораев, Т (1977). Хиромий Хаёти ва Ижоди. Тошкент: Фан.

Atıf Bilgileri


MUSALI, Vüsale. "TÛTÎ-NÂME (HIRÂMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tuti-name-hirami. [Erişim Tarihi: 15 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ÇÂR DERVÎŞ (HIRÂMÎ) Hırâmî, Molla Kurbân Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
2 RA’NÂ VE ZÎBÂ (HIRÂMÎ) Hırâmî, Molla Kurbân Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
3 DÎVÂN (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Feridun Tekin
Görüntüle
4 HEFT PEYKER TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
5 GÜLİSTÂN  TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
6 TERCÜME-İ TEZKİRE-İ MUKÎMHÂNÎ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
7 YÛSUF VE ZÜLEYHÂ TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
8 ŞÂH U GEDÂ TERCÜMESİ (ÂGEHÎ) Âgehî, Muhammed Rıza Prof. Dr. Vüsale MUSALI
Görüntüle
9 SA‘ÂDETÜ’L-İKBÂL (AVAZ OTAR) Avaz, Avaz Otar Dr. Duygu Koca
Görüntüle
10 DÎVÂN (EMÎN) Emîn, Molla Ali Binni Molla Emîn Prof. Dr. Adem Öger
Görüntüle
11 DİVAN (EMÎR) Emîr, Ömer Han Prof. Dr. Mustafa Tanç
Görüntüle
12 KÜLLİYÂT-I GARÎBÎ (GARÎBÎ) Garîbî, Huşal Doç. Dr. Fatih Bakırcı
Görüntüle