Mehmet Emin'in şiirlerinden meydana gelen eser. Türkçe Şiirler olarak isimlendirilen eser, 1898/1316 senesinde sade bir halk Türkçesi ve hece ölçüsüyle Türkçülük ideolojisi ile yazılan manzumelerden oluşur. Devrinde Türk edebiyatında millî bir çığır açmıştır. Eserdeki şiirler Türk-Yunan harbi zamanında yazılmış; savaşın Türk milleti üzerinde yol açtığı trajik kesitler anlatılmıştır.

Şair, Selânik’te Asır gazetesinde “Anadolu’dan Bir Ses -yâhud- Cenge Giderken” adlı şiiri yayınlanmasıyla birlikte şiirindeki “Ben bir Türküm, dinim cinsim uludur” dizesi dikkat çeker. Şiirlerini, sanatının bildirisi sayılabilecek “Biz Nasıl Şiir İsteriz?” manzumesini ekleyerek Türkçe Şiirler’de toplamıştır. Sanatın mutlak gayesi halka, halkı anlatmalı ve onu yükseltecek bilinci vermek olmalıdır. Eserin ilk bölümündeki mektuplardan anlaşıldığı üzere, eser basılmadan önce dönemin edebî otoritelerinden görüş alınmıştır. Devrin edebiyat ekolleri; Recâizâde Mahmut, Abdülhak Hâmid, Şemseddin Sâmi, Doktor Rıza Tevfik ve Fazlı Necîb’e gönderilmiştir. Mehmet Emin, “Doğru yolda mı yürüyorum? Yoksa uçurumlara mı düşeceğim?” sorusuyla şairlerden görüş istemiş ve övgü dolu mektuplarının da eklenmesiyle eser neşredilmiştir. İlk sayfasında “Türk kardeşlerime: çoban armağanı, çam sakızı” (Emin 1316: 1) ifadesi vardır. Saray ressamı Mösyö Fausto Zonaro’nun savaş meydanı, Türk askeri, cami içi tasviri, şairin ve ressamın kendi portresinin de yer aldığı çizimlerle, sayfa kenarı süslemeleri ile birlikte basılmıştır.

Eserde, Türk-Yunan savaşı ile ilintili 7 şiir, akabinde 2 şiir olmak üzere 9 şiir bulunmaktadır. İlaveten “Millî Asker Şarkısı” notaları da eklenmiştir. Temalar vurgulanmış, nazım sanatına yeterince önem verilmemiştir. Nazım birimi açısından Türk şiirindeki geleneksel kalıplarla karşılaştırıldığında değişiklik ihtiva eder. (Şehîd -yahûd- Osman’ın Yüreği, Yetim Çocuk -yâhud- Ahmed’in Kaygusu), yedişer, sekizer dizelik (Güzellik ve İyilik Karşısında) kıtalar kurulurken; kafiye ve ahenk sönük kalmıştır. Dil ve üslup bakımından döneminin aksine Arapça ve Farsça dil hâkimiyetinden uzak duru bir Türkçe ile halka hitap edilmektedir.

Eserde toplumsal tema; savaşın halkın üzerinde yarattığı acılar, şehitler, askerler, yetimler, kadınlar ve yoksul halk gibi realist hayat hikâyelerinden oluşur. “Anadolu’dan Bir Ses -yâhud- Cenge Giderken” adlı şiirde Türk askerine; Türk kimlik ve ulusal bilinci, vatan sevgisi içeren mücadele ruhlu sözler söyletilir. “İşte asıl sizin edebiyatınız budur!” (Karabulut 2011:167) diyen Cemâleddin Afganî tarafından takdir görmüştür. “Yunan Sınırını Geçerken” şiirinde Türk askerinin uğruna savaşarak canını feda edeceği tükenmez vatan sevgisi; kutsal değerler ve Türklük vurgulanır. “Tırhala Kal’ası’na Bayrak Diktikten Sonra” şiirinde “Yiğit kimdir?” sorusu ile devletinin varlığı için çarpışan koç yiğitlerin Atina’ya bayrak dikme isteği kamçılanır. Şehit Osman’ın dilinden “Şehîd -yâhud- Osman’ın Yüreği”nde ise şehit goncalarının peşinden kızların, anaların ağlamamaları öğütlenir. Yetimlik gerçeği iki çocuk üzerinden ile dile getirilir. “Yetim Çocuk -yâhud- Ahmet’in Kaygusu” şiirinde yoksul bir Anadolu çocuğu Ahmet’in “çiçek ayında” askere gidip dönemeyen babasını “Babacığım nice olmuş?” haberini sorması şeklindedir. “Âh Analık -yâhud- Zeyneb’in Duâsı” şiirinde yetim kalan ana-kızın çaresizliği; karda yakacak odunları dahi olmayışı örneğiyle savaşın sebep olduğu kimsesizlik ve ümitsizlik, kimseden yardım görmeyiş ve Allah’ a sığınma sitemkâr bir dille dikkatlere sunulur. Son 2 şiirden ilki; “Kur’ân-ı Kerim” şiirinde dolaylı olarak Afgâni etkisi vardır. Kutsal kitabın korunması ve kıymeti belirtilir. “Mösyo Zonaro’ya” ithafıyla başlayan “Güzellik ve İyilik Karşısında” ise doğa güzellikleri ve Anadolu’nun savaş, yoksulluk ve yetimlik gerçeği üzerinden “Ey iyilik, dünyanın, insanlığın ümidi!” vurgusuyla toplumsal gerçekliklerden bahsedilir.

Eser, 1316/1898 Matbaa-i Ebuzziyâ, İstanbul’da basılmıştır ve Atatürk Üniversitesi Seyfettin Özege Kitaplığı e-Kaynaklarında 0124692 demirbaş numarasıyla kayıtlıdır. Türkçe Şiirler, Hasan Kolcu ve Fatih Kıran tarafından yayımlanmıştır (2011).

Şairin biyografisi için bk. “Mehmet Emin”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yurdakul-mehmet-emin