Ömer Necmî Efendi’nin şiirlerini içeren eseri. Yapılan çalışmaya göre (Paşazade 2002) Dîvân’da 167 gazel (2’si Farsça), 2 murabba, 3 muhammes, 4 tahmis (tamamı Farsça), 3 müseddes (1’i Farsça) ve 1 müstezad bulunmaktadır. Her harften gazel yazan şairin, musammatları bu harf sırasına uygun bir şekilde gazellerin arasında yer almıştır. Dolayısıyla Dîvân, gayr-i müretteptir.

Şairin manzumelerinin birkaçı hece vezniyle kaleme alınmıştır. Gazellerinin arasında “şerîatdir” redifli dini kaideleri anlattığı, “şeyhim Ahmed Deyyârî” redifli Şazeliye tarikatındaki mürşidinden bahssettiği ve “Ahmed” redifli Hz. Peygamber’i konu ettiği manzumeleri dikkat çekicidir. Tahmisler; Şemsî, Hayâlî, Senâî ve İbni Ammad’ın gazellerine yapılmıştır. Müstezad tek ziyadeli olarak ve ﻡ (mim) kafiyesiyle yazılmıştır.

Dîvân’da -pek çok Klasik Türk şairinde olduğu gibi- başta Hz. Muhammed olmak üzere diğer peygamberler; Hallacı Mansûr, İbrahim Ethem, Ahmed Deyyârî gibi dinî şahsiyetler; Leyla ve Mecnun, Ferhat ve Şirin gibi aşk kahramanları; Dârâ, Rüstem, İskender gibi tarihî kişilikler çeşitli özellikleriyle ele alınmıştır. Manzumelerde işlenen aşk, bahar, şarap gibi konular ise genellikle tasavvufi remizlerle süslenerek işlenmiştir.

Necmî Efendi, manzumelerini daha çok sade bir dille kaleme almış; “ağzı sulan-, ayak altına düş-, baş eğ-, canını al-, dillere destan ol-, dil uzat-, el çek-, kanına susa-, matem tut-, yabana at-” gibi birçok deyime yer vermiştir. Dinî konuların ağırlıklı olduğu şiirlerinde ise konu itibarıyla Arapça ve Farsça terkipleri de sıkça kullanmıştır.

Eser üzerine, Erhan Paşazade’nin bir yüksek lisans çalışması bulunmaktadır (2002).

Şairin biyografisi için bk. “Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/necmi-omer-necmi-efendi-istanbullu