- Yazar Biyografisi (TEİS)
Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu - Madde Yazarı: Doç. Dr. Fatih Koyuncu
- Eser Yazılış Tarihi:1300/1882-83
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:İlmî-Ansiklopedik Edebî Eser
- Yayın Tarihi:06/03/2022
TÜRKÇE AVÂMİL TUHFESİ (MEHMED HAYRİ BEY)
gramer kitabıMehmed Hayri Bey, Rusçuklu (d. ?/1855 - ö. ?/1909)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Birgivî’nin el-Avâmil adlı Arapça eserinin tercümesi. Müellif, vatan çocuklarının istifade etmesi için eseri Türkçeye aktardığını, haşiyesine nahiv ilminin çoğu tanım ve kaidelerini ilave ettiğini, lafızları söylendiği gibi yazmaya çalıştığını ifade etmiştir.
Yazar, tercüme esnasında yeri geldikçe nahiv ilmiyle alakalı metinde olmayan bazı tanım ve kuralları ilave etmiştir. Rusçuklu Hayri önce “Arz-ı Mazeret” başlığında ilim ehlinden kusurunun affını talep etmiştir. Daha sonra eseri kaleme alırken yukarıda bahsi geçen hususlara dikkat ettiğini söylemiştir. Üç bâba taksim edilen eserde ilk önce âmilin ahvâli, ikinci bâpta, ma’mûlün ahvâli ve son bâpta i’rabın ahvâli anlatılmıştır.
II. Abdülhamid dönemi ediplerinden Rusçuklu Mehmed Hayri tarafından kaleme alınan bu eser, 1300/1882-83 yılında Mahmut Bey Matbaasında basılmıştır.
Yazarın biyografisi için bk. "Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-hayri-bey-ruscuklu
Eserden Örnekler
Cenâb-ı Hakk’a hamd ü senâ ve peygamberimiz efendimiz hazretlerine ve âl u ashâb-ı kirâmına salavât-ı lâ-yuhsâ takdîm ü isrâ olundukdan sonra ma‘lûm ola ki Avâmil nâmıyla benâm u meşhûr olan ve min gayri haddin Türkçeye nakl ve tercemesine cesâret olunan işbu risâle âlim ü fâzıl ve hünerver ü kâmil Mevlânâ Şeyh Muhammed el-Birgivî aleyhi rahmetü’l-Bârî hazretlerinin eser-i ber-güzîdeleri olup alâ vechi’l-icmâl kavâid ü ahkâmını mebnîdir (Rusçuklu Mehmed Hayri 1300: 4).
Kaynakça
Akın, Mehmet (2016). Rusçuklu M. Hayri’nin Belâgat’i (İnceleme-Metin-Terimler Dizini). Yüksek Lisans Tezi. Malatya: İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Huyugüzel, Ömer Faruk (2000). İzmir Fikir ve Sanat Adamları (1850-1950). Ankara: Kültür Bakanlığı Yay.
İpek, Muhammed Resul (2021). Rusçuklu Mehmed Hayrî’nin Türkçe Kasîde-i Bürde Şerhi “Hediyye” (İnceleme-Metin-Dizin). Kırklareli: Kırklareli Üniversitesi.
Kılıç, Filiz– Tuncay Bülbül (2007). “Bulgaristan Doğumlu Divan Şairleri”. Türk Kültürü ve Hacı Bektaş Veli Araştırma Dergisi, (43): 49-66.
Koyuncu, Fatih (2015). “Son Dönem Osmanlı Âlim ve Ediplerinden Rusçuklu Mehmed Hayri ve Siyer-i Fârûk İsimli Eseri”. Turkish Studies, 10 (16): 897-922.
Rusçuklu Mehmed Hayri (1300/1882-83). Türkçe Avâmil Tuhfesi. İstanbul: Mahmut Bey Matbaası.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
| # | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
|---|---|---|---|---|---|---|
| 1 | TÜRKÇE KASÎDE-İ BÜRDE ŞERHİ-HEDİYYE (MEHMED HAYRİ BEY) | Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği Doç. Dr. Hamza KOÇ |
Görüntüle | ||
| 2 | SİYER-İ FÂRUK (MEHMED HAYRİ BEY) | Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu | Doç. Dr. Fatih Koyuncu |
Görüntüle | ||
| 3 | BELÂGAT (MEHMED HAYRİ BEY) | Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu | Prof. Dr. Mücahit Kaçar |
Görüntüle | ||
| 4 | HEDİYYETÜ'L-İHVÂN (MEHMED HAYRİ BEY) | Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu | Dr. Öğr. Üyesi ERDOĞAN TAŞTAN |
Görüntüle | ||
| 5 | SÜHA DERGİSİ (MEHMED HAYRİ BEY) | Mehmed Hayri Bey, Rusçuklu | Doç. Dr. Fatih Koyuncu |
Görüntüle | ||
| 6 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
| 7 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
| 8 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
| 9 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
| 10 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
| 11 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
| 12 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
| 13 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
| 14 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
| 15 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |