- Yazar Biyografisi (TEİS)
Fuâdî, Ömer - Madde Yazarı: Doç. Dr. Osman Kufacı
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Tekke Edebiyatı
- Dönemi:17. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Menkıbe
- Yayın Tarihi:24/11/2021
TÜRBENÂME (FUÂDÎ)
menkıbeFuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Ömer Fuâdî’nin Şeyh Şa´bân-ı Velî türbesinin inşa ediliş sürecini anlattığı eseri. Eserin büyük bir bölümü nesirle kaleme alınmakla birlikte şiirlere de rastlanmaktadır. Şeyh Sait Efendi (ö.1889), eseri Menâkıb-ı Şeyh Şa´bân-ı Velî ile beraber 1875 yılında Kastamonu Vilayet Matbaasında bastırmıştır.
Ömer Fuâdî, eserin yazılış sebebini anlattığı bölümde türbe inşaatı ile ilgili olaylara kısaca değinmiştir. Müellif, Türbenâme’nin türbeye haset ve itiraz edenlere temiz ve yeterli bir cevap olduğunu, suizanlarını ortadan kaldırdığını, ayrıca Şeyh Şa´bân-ı Velî’nin pek çok kerametini ihtiva ettiğini beyan eder (Yazar 1985: 271). Eserde çeşitli başlıklar yer alsa da dokuz ana başlık sayılabilir: Mahvi Efendi Hakkında Hasbihâl, Türbenâme Mukaddimesi, Eserin Yazılma Sebebi, Padişahın Güzelliğinin Zikredilmesi, Türbenâmeye Başlama ve Murad Paşa ile Ömer Kethuda’nın Güzel Sıfatları, Türbe Üzerine Bir Hasbihâl, Türbenin Hâli ve Türbe Hakkında İtiraz Edenler Hakkında Bir Hasbihâl, Türbenin İnşaatı, Halil Paşa’nın Türbeyi Kurşunla Örtmesi (Safi 1998: 2). Eserdeki dil ve anlatımın ağır olduğu söylenebilir. Yer yer dört ögeden meydana gelen tamlamalar göze çarpar. Sık sık Arapça ve Farsça tamlamalar kullanılmıştır. Arapça sözleriyle ayet ve hadis iktibaslarına da yer verilmiştir. Eserde Ömer Fuâdî’nin kendi gazelleri, beyitleri ve başka şairlerin şiirleri de görülür.
Eserin nüshalarından bazıları Milli Kütüphane 06 Hk 3254/2, Kastomunu İl Halk Kütüphanesi 37 Hk 3676/2, Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 344/2, Hidiv Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 6234/6, Milli Kütüphane 06 Hk 3255 numarada bulunmaktadır.
Türbenâme üzerine bugüne kadar iki kitap çalışması yapılmıştır. İlk çalışmayı 1985 yılında L. Nihal Yazar gerçekleştirmiştir. Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme başlıklı çalışmada Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme eserlerinin transkripsiyonlu metni verilmiştir. İkinci çalışma ise Muhammed Safi’nin 1998 yılında yayımladığı Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename adlı neşirdir. Bu kitapta Ömer Fuâdî’nin her iki eserinin sadeleştirilmiş metni yer almaktadır.
Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer
Eserden Örnekler
Sebeb-i te´lîf
Ya´ni sebeb-i sudûr-ı kelâm-ı reşâdî ve bâ´is-ı zuhûr-i merâm-ı Fu´âdî oldur ki ´ulemâ ve ´urefânun ve selâtîn ve agniyânun i´tibâr ve iftihâr itdükleri türbe binâsı Şa´bân Efendi Hazretlerine dahi müyesser olup irâdeti’llah yapılur iken zâhirâ irâdet-i insâniyyeye muhâlif görinür hâl zuhûr idüp bânîsi ´Ömer Kethüdâyı Nasûh Pâşâ katl idüp türbe nâ-tamâm kaldukda ahvâl-i imkânda zuhûr iden hikmetu’llahdan haber-dâr olmıyan ba´zı nâdanlardan bu husûsda hased-i hâsid ve hıkd-i hâkid şerriyle şekk ü gümân ve i´tirâz ü bühtân vâki´ ve zâhir oldukda bu Türbe-nâme anlarun i´tirâzlarına cevâb-ı şâfî ve şekk ü gümânlarına ve sû’-i zanlarına def´-i vâfî ve hazret-i sultânun nice kerâmât-i bâhirelerine beyân içün vâki´ olmuşdur (Yazar 1985: 271).
Gazel
Ne safâdur ulemâ tâlib-i irfân olsa
Mürşidi dahi anun kâmil insân olsa
Zerre-veş gösterüben ma´nide şems olsa hemân
Zâhirî katre olup bâtını ummân olsa
Söylese keşf-i hakâikden olup hâli kavî
Mahzen-i ilm-i ledün olsa vü sultân olsa
Cümle hâlât vü kemâlât bulurdı tâlib
Cânı cânâne virüp cismi dahi can olsa
Cennet-i zâta girüp seyr-i cemâle irenin
Görinür mi gözine hûrî vü gılmân olsa
Varmanuz nâkıs u nâdân yanına tâlibler
Dervîşi nâkıs ider mürşidi nâdân olsa
Feyz-i Rahmânî ile kâmil olurdı dervîş
Ey Fu´âdî mürşidi mazhar-ı Rahmân olsa (Yazar 1985: 263)
Kaynakça
Safi, Muhammed (1988). Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename. İstanbul: Hazret-i Pir Şeyh Şaban-ı Veli Kültür Vakfı Yay.
Yazar, L. Nihal (1985). Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme. Ankara: Mas Matbaacılık.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
2 | BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Doç. Dr. İlyas YAZAR |
Görüntüle | ||
3 | RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Gencay Zavotçu |
Görüntüle | ||
4 | HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
5 | KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Prof. Dr. Hakan Yekbaş |
Görüntüle | ||
6 | MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
8 | RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
10 | RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
11 | RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. asuman ünal özcan |
Görüntüle | ||
13 | RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
14 | RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Diğer Sevda Tuğçe Kahriman |
Görüntüle | ||
15 | SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) | Fuâdî, Ömer | Dr. Mutlu Melis Özgeriş |
Görüntüle | ||
16 | TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ) | Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) | Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid | Öğretmen Kevser Kıroğlu |
Görüntüle | ||
18 | TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) | Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi | Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN |
Görüntüle | ||
19 | ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) | Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi | Araş. Gör. Emrah Baş |
Görüntüle | ||
20 | VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) | Lâmekânî, Hüseyin | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle | ||
21 | MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Akın ZENGİN |
Görüntüle | ||
22 | RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle | ||
23 | RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
24 | RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) | Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Öğretmen TALAT OLGUN |
Görüntüle | ||
25 | ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) | Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed | Dr. Muhammed Ülgen |
Görüntüle |