TÜRBENÂME (FUÂDÎ)
menkıbe
Fuâdî, Ömer (d. 966?/1559? - ö. 1046/1636)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ömer Fuâdî’nin Şeyh Şa´bân-ı Velî türbesinin inşa ediliş sürecini anlattığı eseri. Eserin büyük bir bölümü nesirle kaleme alınmakla birlikte şiirlere de rastlanmaktadır. Şeyh Sait Efendi (ö.1889), eseri Menâkıb-ı Şeyh Şa´bân-ı Velî ile beraber 1875 yılında Kastamonu Vilayet Matbaasında bastırmıştır. 

Ömer Fuâdî, eserin yazılış sebebini anlattığı bölümde türbe inşaatı ile ilgili olaylara kısaca değinmiştir. Müellif, Türbenâme’nin türbeye haset ve itiraz edenlere temiz ve yeterli bir cevap olduğunu, suizanlarını ortadan kaldırdığını, ayrıca Şeyh Şa´bân-ı Velî’nin pek çok kerametini ihtiva ettiğini beyan eder (Yazar 1985: 271). Eserde çeşitli başlıklar yer alsa da dokuz ana başlık sayılabilir: Mahvi Efendi Hakkında Hasbihâl, Türbenâme Mukaddimesi, Eserin Yazılma Sebebi, Padişahın Güzelliğinin Zikredilmesi, Türbenâmeye Başlama ve Murad Paşa ile Ömer Kethuda’nın Güzel Sıfatları, Türbe Üzerine Bir Hasbihâl, Türbenin Hâli ve Türbe Hakkında İtiraz Edenler Hakkında Bir Hasbihâl, Türbenin İnşaatı, Halil Paşa’nın Türbeyi Kurşunla Örtmesi (Safi 1998: 2). Eserdeki dil ve anlatımın ağır olduğu söylenebilir. Yer yer dört ögeden meydana gelen tamlamalar göze çarpar. Sık sık Arapça ve Farsça tamlamalar kullanılmıştır. Arapça sözleriyle ayet ve hadis iktibaslarına da yer verilmiştir. Eserde Ömer Fuâdî’nin kendi gazelleri, beyitleri ve başka şairlerin şiirleri de görülür.

Eserin nüshalarından bazıları Milli Kütüphane 06 Hk 3254/2, Kastomunu İl Halk Kütüphanesi 37 Hk 3676/2, Vatikan Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 344/2, Hidiv Kütüphanesi Türkçe Yazmaları 6234/6, Milli Kütüphane 06 Hk 3255 numarada bulunmaktadır.

Türbenâme üzerine bugüne kadar iki kitap çalışması yapılmıştır. İlk çalışmayı 1985 yılında L. Nihal Yazar gerçekleştirmiştir. Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme başlıklı çalışmada Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme eserlerinin transkripsiyonlu metni verilmiştir. İkinci çalışma ise Muhammed Safi’nin 1998 yılında yayımladığı Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename adlı neşirdir. Bu kitapta Ömer Fuâdî’nin her iki eserinin sadeleştirilmiş metni yer almaktadır.

Fuâdî'nin biyografisi için bk. “Fuâdî, Ömer”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fuadi-omer

Eserden Örnekler


Sebeb-i te´lîf

Ya´ni sebeb-i sudûr-ı kelâm-ı reşâdî ve bâ´is-ı zuhûr-i merâm-ı Fu´âdî oldur ki ´ulemâ ve ´urefânun ve selâtîn ve agniyânun i´tibâr ve iftihâr itdükleri türbe binâsı Şa´bân Efendi Hazretlerine dahi müyesser olup irâdeti’llah yapılur iken zâhirâ irâdet-i insâniyyeye muhâlif görinür hâl zuhûr idüp bânîsi ´Ömer Kethüdâyı Nasûh Pâşâ katl idüp türbe nâ-tamâm kaldukda ahvâl-i imkânda zuhûr iden hikmetu’llahdan haber-dâr olmıyan ba´zı nâdanlardan bu husûsda hased-i hâsid ve hıkd-i hâkid şerriyle şekk ü gümân ve i´tirâz ü bühtân vâki´ ve zâhir oldukda bu Türbe-nâme anlarun i´tirâzlarına cevâb-ı şâfî ve şekk ü gümânlarına ve sû’-i zanlarına def´-i vâfî ve hazret-i sultânun nice kerâmât-i bâhirelerine beyân içün vâki´ olmuşdur (Yazar 1985: 271).


Gazel

Ne safâdur ulemâ tâlib-i irfân olsa

Mürşidi dahi anun kâmil insân olsa


Zerre-veş gösterüben ma´nide şems olsa hemân

Zâhirî katre olup bâtını ummân olsa


Söylese keşf-i hakâikden olup hâli kavî

Mahzen-i ilm-i ledün olsa vü sultân olsa


Cümle hâlât vü kemâlât bulurdı tâlib

Cânı cânâne virüp cismi dahi can olsa


Cennet-i zâta girüp seyr-i cemâle irenin

Görinür mi gözine hûrî vü gılmân olsa


Varmanuz nâkıs u nâdân yanına tâlibler

Dervîşi nâkıs ider mürşidi nâdân olsa


Feyz-i Rahmânî ile kâmil olurdı dervîş

Ey Fu´âdî mürşidi mazhar-ı Rahmân olsa (Yazar 1985: 263)


Kaynakça


Safi, Muhammed (1988). Menakıb-ı Şeyh Şaban-ı Veli ve Türbename. İstanbul: Hazret-i Pir Şeyh Şaban-ı Veli Kültür Vakfı Yay.

Yazar, L. Nihal (1985). Halvetîliğin Şa'bâniyye Kolu: Menâkıb-ı Şa'bân-ı Velî ve Türbenâme. Ankara: Mas Matbaacılık.

Atıf Bilgileri


Kufacı, Osman. "TÜRBENÂME (FUÂDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/turbename-fuadi-omer. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MENÂKIB-I ŞA'BÂN-I VELÎ (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
2 BÜLBÜLİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Doç. Dr. İlyas YAZAR
Görüntüle
3 RİSÂLE-İ HÂBİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Prof. Dr. Gencay Zavotçu
Görüntüle
4 HAYÂTİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
5 KASİDE-İ PENDİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Prof. Dr. Hakan Yekbaş
Görüntüle
6 MUSLİHU'N-NEFS (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
7 RİSÂLE-İ ASELİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Fuâdi Efendi Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
8 RİSÂLE-İ GÜLLÂBİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
9 RİSÂLE-İ HALVET (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
10 RİSÂLE-İ MÜSELLESÂT (MÜSELLESÂT-I TÂSİYYE) (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
11 RİSÂLE-İ TEVHÎDİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
12 RİSÂLE-İ VİRDİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. asuman ünal özcan
Görüntüle
13 RİSÂLE-İ ZİKR (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
14 RİSÂLE-İ SADEFİYYE (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Diğer Sevda Tuğçe Kahriman
Görüntüle
15 SİLSİLENÂME (FUÂDÎ) Fuâdî, Ömer Dr. Mutlu Melis Özgeriş
Görüntüle
16 TEZKİRE-İ ŞU'ARÂ (SÂLİH AYNÎ MEHMED EFENDİ)  Aynî, Sâlih Aynî Mehmed Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
17 DÎVÂN (EŞREF-İ SÂNÎ) Eşref-i Sânî, Şeyh Seyyid Öğretmen Kevser Kıroğlu
Görüntüle
18 TECELLİYÂT (FENÂYÎ, CENNET MEHMED EFENDİ) Fenâyî, Cennet Mehmed Efendi Prof. Dr. ABDULLAH AYDIN
Görüntüle
19 ÂDÂB-I HURDE-İ TARîKÂT (HİMMET/ABDÎ, BOLULU ŞEYH HİMMET EFENDİ) Himmet/Abdî, Bolulu Şeyh Himmet Efendi Araş. Gör. Emrah Baş
Görüntüle
20 VAHDETNÂME (LÂMEKÂNÎ) Lâmekânî, Hüseyin Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle
21 MECMÛA-İ ŞEYH MISRÎ EFENDİ (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Akın ZENGİN
Görüntüle
22 RİSÂLE-İ VAHDET-İ VÜCÛD (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle
23 RİSÂLE-İ EŞRÂTU’S-S‘AT (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
24 RİSALE-İ TEVHÎD (NİYÂZÎ-İ MISRÎ) Niyâzî-İ Mısrî, Muhammed/ Mehmed Öğretmen TALAT OLGUN
Görüntüle
25 ED-DEVRETÜ’L-ARŞİYYE (MISRÎ) Niyâzî-i Mısrî, Muhammed/ Mehmed Dr. Muhammed Ülgen
Görüntüle