Asıl adı Abdullah olan Salâhaddîn-i Uşşâkî adıyla tanınan Salâhî mahlaslı şairin Uşşâkî tarikatı dervişlerine yönelik Arapça telif ettiği ileri sürülen eseri. Tekke kültüründe saliklerin bir gün boyunca yapmaları gerekenleri ve tekkenin içinde ve dışarısında davranışlarını düzenleyen, tarikatın zahirine ilişkin konularda saliklere yol gösteren eserler her tarikatta telif edilmiştir. Şeyhler saliklerin tekkede yetişmelerinde kılavuzluk edecek eserler vermişlerdir (Kılıç, 2016: 12). Bu bağlamda yazılan eser, Uşşâkî dervişlerinin günlük olarak yapmaları gereken adap ve usuller hakkındaki bilgeleri içermektedir. Zikredilen tarikatta Üçüncü Pîr (Pîr-i sâlis) olarak kabul görmüş Salâhaddîn-i Uşşâkî’nin Arapça olarak yazdığı Tuhfetü’l-Uşşâkiye’yi daha sonra Şeyh Abdurrahmân-ı Sâmî (ö. 1934) Türkçeye çevirmiştir. Uşşâkî tarikatı şeyhlerinden Abdurrahmân Sâmî Efendi, eseri birebir tercüme etmemiştir. Eserde ifade edilen adap ve muhtevaya pek çok eklemeler yapmıştır. Bundan dolayı Şeyh Abdurrahmân-ı Sâmî’nin eserinin telif hüviyeti kazandığı söylenebilir (Kılıç, 2016: 11). Ali İhsan Kılıç, Şeyh Abdurrahmân-ı Sâmî’nin Tuhfetü’l-Uşşâkiye tercümesinde Usûl ü Evrâd-ı Uşşâkiye’den faydalanarak ve çeşitli eklemeler yaparak kaleme aldığını dile getirir (Kılıç, 2012: 189). Şeyh Abdurrahmân-ı Sâmî’nin Tuhfetü’l-Uşşâkiye tercümesini yayımlayan Mahmud Erol Kılıç da mütercimin Usûl ü Evrâd-ı Uşşâkiye’den faydalandığı kanaatindedir (Kılıç, 2016: 13-14).

Abdullah Salâhaddîn-i Uşşâkî’nin hayatı ve eserlerini ele alan Mehmet Akkuş Tuhfetü’l-Uşşâkiye’nin Arapça nüshasını bulamadığını belirtir. Eserin Abdurrahmân-ı Sâmî tarafından tercüme edildiğini ve basıldığını ifade eder. Bundan dolayı eserle ilgili bilgileri bu tercümeye dayalı olarak aktarır (Akkuş, 2020: 203). Abdurrahmân Sâmî, tercüme ettiği eserin önsözünde eserin başlığına ve içeriğine dair bilgiler verir: Bu mukaddimeden sonra, burada tahrîr ve tasmim olunan tafsilat, Tarîkat-ı Aliyye-i Uşşâkiyye sâlikleri için Tuhfetü’l-Uşşâkîn [Âşıklara Hediyeler] adıyla adlandırdığım ve Uşşâkî usullerine, tarikat âdâb ve erkânına dair esaslardan ibaret olan kitabımdır ki iki bölüm, bir hâtime [ve bir de tetimme]den müteşekkildir (Kılıç, 2016: 38). Eserin birinci bölümünde Tarîkat-ı Aliyye-i Uşşâkiyye’ye göre farz namazlarda dervişlerin usul ve adapları açıklanır. Her tarikata göre nafile namazlara ilişkin usul ve adaplar hakkında bilgi eserin ikinci bölümünde yer alır. Hatime bölümü tarikat müntesipleri için gerekli olan çeşitli meselelere ayrılmıştır. Tetimmede ise bazı remizler izah edilmiştir (Kılıç, 2016: 38).

Şairin biyografisi için bk. “Salâhî, Abdullah Salâhaddîn”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/salahi-abdullah-salahaddin