TUHFETÜ'S-SÂ'İMÎN (AHMET REMZİ)
kaside şerhi
Ahmet Remzi Akyürek (d. 1872 - ö. 6 Kasım 1944)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ahmet Remzî’nin, Sultan Veled’in 30 beyitlik sıyâm (oruç) kasidesine yazdığı şerh ve tercüme. Eserin başında Kayseri İdâdisi Müdürü Mehmed Memduh tarafından yazılmış bir takriz de bulunmaktadır. Daha sonra Ahmed Remzî Dede’nin besmele, tahmid, tasliye olarak özetlenebilecek önsözü gelir.

Önsözden sonra 30 beyitlik kasidenin şerh ve tercümesi yer alır. Remzî, eserin 1314’te hitama erdiğini belirterek “Tuhfetü's-Sâ'imîn” olarak tesmiye olduğunu belirtir. Eserde klasik Osmanlı şerh metodu uygulanmıştır. Önce kasidenin beyitleri sırayla gramer yönünden açıklanmış daha sonra da “ma’nâ-yı beyt” başlığı altında beytin anlamı verilmiş, bazı beyitlerde açıklamalara yer verilmiştir.

Ahmed Remzi bu kasideyi şerh ederken tıpkı sarf, nahiv, akâid, kelâm vs. konulardaki belli başlı eserlere yazılan şerhlerde olduğu gibi, her bir kelimeyi örnekleriyle birlikte etimolojik ve semantik yönlerden ele alıp değerlendirmiştir. Leksikolojik ve lengüistik yönden de değerli bir çalışma olan bu eser, Farsça öğrenmek isteyenler için iyi bir yardımcı kaynak niteliğindedir (Mazıoğlu 2014; Eliaçık 2015: 2021).

Eser, 1314/1896-97 yılında, İstanbul’da Asır Matbaası’nda basılmış olup 66 sayfadır. İstanbul’da Asır Matbaası Bâb- Âli Caddesinde Nu. 41316’da kayıtlıdır.  Eser bir makale ile Muhittin Eliaçık tarafından tanıtılmış ve daha sonra yine Eliaçık tarafından neşredilmiştir (Eliaçık 2015; 2021). 

Mütercimin biyografisi için bk. “Ahmet Remzi Akyürek". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü". http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/akyurek-ahmet-remzi

Eserden Örnekler


[…]

Mî-be-sâzed cân u dil-râ bes acâyib dân sıyâm

Ger tû hâhî tâ aceb kerdî acâyib dân sıyâm

“Mî-be-sâzed” sâhten masdarından nûnı hazf tâyı dâla kalb hâyı zâya ibdâl ile sâzed muzâri’dir ki evveline bâ-i zâ’ide ile edât-ı hâl olan mî dâhil olmuşdur. Yapar kılar eder ma’nâsında müsta’meldir. “Cân” rûh-ı hayvândır ki rûh-ı sultânînin eseri ve zıllıdır. Bu makâmda cân ile murâd mezkûr rûh-ı sultânîdir. “Vâv” harf-i atfdır. “Dil” Arabîde kalb Türkîde gönül dinür ki ehl-i tahkîk indinde yürek ta’bîr olunan lahm-ı cismânî-i sanevberîye ta’alluk eden latîfe-i Rabbâniyyeden ibâretdir ki cemî’-i kuvvetin mebde’idir. Nitekim dimâğ cemî’-i havâssın mebde’idir (Eliaçık 2015). 

Kaynakça


Eliaçık, Muhttin (2015). "Sultan Veled’in Oruç Kasidesine Bir Şerh: Ahmed Remzi Dede’nin Tuhfetü’s-Sâ’imîn’i". Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim (TEKE) Dergisi, 4 (1): 430-442.

Eliaçık, Muhttin (2021). Bir Oruç Hediyesi “Tuhfetü's-sâ'imîn”. İstanbul: İnsan ve İrfan Vakfı Yayınları.

Mazıoğlu, Hasibe (2014). Eski Türk Edebiyatı Makaleleri (2. Baskı). Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.

Atıf Bilgileri


DUMAN, ALİ. "TUHFETÜ'S-SÂ'İMÎN (AHMET REMZİ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tuhfetu-s-sa-imin-ahmet-remzi. [Erişim Tarihi: 05 Şubat 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 EBÜLULÂ YAHUT MÜRÜVVET (BEDRÎ PAŞA KÜTAHYALI) Bedrî Paşa (Kütahyalı) Öğr. Gör. Abdullah Ezik
Görüntüle
2 KÂTİL-İ KERÎME YÂHUD BİR PEDERİN GÂİB OLAN EVLÂDINI KATLETMESİ (AHMED FAHRİ) Ahmed Fahri Mustafa Doç. Dr. Dilek ÇETİNDAŞ
Görüntüle
3 KÖSE KÂHYA (RİŞTUNİ) Riştuni Araş. Gör. Murat ASLAN
Görüntüle
4 SANKİ AŞK (ALİ NECİB PAŞAZÂDE AHMET HAMDİ) Ali Necib Paşazâde Ahmet Hamdi Araş. Gör. Elif Paliçko
Görüntüle
5 GÜLZÂR-I AŞK (AHMET REMZİ AKYÜREK) Ahmet Remzi Akyürek Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Altunmeral
Görüntüle
6 SİRÂC-I GAYB (ÂBİD) Âbid, Zeynelâbidîn Dr. Öğr. Üyesi Musa Tozlu
Görüntüle
7 TERCÜME VE ŞERH-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ÂBİDİN PAŞA) Âbidin Paşa Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Doç. Dr. Hamza KOÇ
Görüntüle
8 DÎVÂN (ÂCİZ) Âciz, Mehemmed Helife ismail Aksoyak
Görüntüle
9 FARSÇA DÎVÂN (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Prof. Dr. mehmet atalay
Görüntüle
10 DÎVÂN (CEVDET) Cevdet, Recâîzâde Ahmed Prof. Dr. Mehmet Sarı
Görüntüle
11 DÎVÂN (FERÎDE HANIM) Ferîde Hanım, Bahâr-zâde Prof. Dr. Eyüp Akman
Görüntüle
12 DÜRRETÜ’L-BEYZÂ FÎ-ŞEREFİ MEVLİDİ’L-MUSTAFÂ (GAZZÎZÂDE ABDÜLLATÎF) Gazzîzâde Şeyh Abdüllatîf Efendi Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
13 KIRIM ZAFERNÂMESİ / HAYRÂBÂD (HAYRÎ) Hayrî, Mehmed Hayrî Efendi, Türk Hayrî ismail Aksoyak
Görüntüle
14 DÎVÂN (HULÛSÎ) Hulûsî, Ömer Dr. Öğr. Üyesi Mehmet Şamil BAŞ
Görüntüle
15 DÎVÂN (HULÛSÎ/MENFÎ/YESÂRÎ) Hulûsî/Menfî/Yesârî, Hüseyin Hulûsî Efendi Doç. Dr. Özgür KIYÇAK
Görüntüle