TUHFETÜ'L-UŞŞÂK (NEŞÂTÎ)
şerh
Neşâtî, Ahmed Dede (d. ?/? - ö. 1085/1674)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Neşâtî’nin Sultan Veled'in şiirlerini şerh ettiği manzum Farsça eseri. 1073/1663-64 yılında yazılan metin 452 beyitten  oluşmaktadır (Kaplan 1996: II). 

Tuhfetü’l-Uşşâk, Neşâtî’nin Sultan Veled’in Rebâb-nâme adlı eserinden seçtiği 70 beyte aynı vezinle ve Farsça yaptığı manzum bir şerhtir. Eserin başında Neşâtî 70 beyit seçip bunları beşer beyitle şerh ettiğini ifade etse de Akçay’ın tenkitli metninde Sultan Veled’den seçilen beyitlerin sayısının 69 olduğu görülmüştür (Akçay 2020: 21). Eserin 24 beyitlik “sebeb-i telif” bölümünde Neşâtî, bu eserde Şâhidî’yi örnek aldığını belirttikten sonra Sultan Veled’in kitabından 70 beyit seçerek bunları beşer beyitle birbirine bağlamak istediğini yani şerh ettiğini ve adını Tuhfetü’l-Uşşâk koyduğunu ifade etmektedir. Akçay, Neşâtî’nin seçtiği 70 beytin Sultan Veled’in Rebab-nâme adlı eserinden aldığını tespit emiş ve bunları yaptığı neşirde göstermiştir (Akçay 2020: 21). "Sebeb-i telif"ten sonra Neşâtî, “Der Sitâyiş-i Hazret-i Çelebi” başlığıyla o dönem Konya Mevlevihânesi postnişini olan Pir Hüseyin Çelebi’yi övmüştür (Akçay 2020:22). Kaynaklarda Neşâtî’nin Farsça şiirleri olduğu kaydedilmekteyse de sadece bir gazeli elde bulunmaktaydı. Bu mesnevînin bulunup neşrinin yapılması, Neşâtî’nin Farsçayı şiir yazacak kadar bildiğini göstermesi bakımından önemlidir.

Eserin Nuruosmaniye Kütüphanesi 34 NK 2370/3 ve Manisa İl Halk Kütüphanesi Akhisar Zeynelzâde 45 Ak, Ze.168/2 numarada olmak üzere iki nüshası tespit edilmiştir. Eser ilk olarak Mahmut Kaplan tarafından tanıtılmış (1996), Gülçiçek Akçay tarafından neşredilmiştir (2020).

Şairin biyografisi için bk. “Neşatî, Ahmed Dede”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nesati-ahmed-dede

Eserden Örnekler


Biş’nevîd ez hâme-i ma’nî-tırâz

Sad hezârân nüktehâ-yı pür zi râz


Ger resed in nüktehâ ber kûhhâ

Çerh-i zen gerded çü zerre ber hevâ


Ger felek z’in nüktehâ yâbed haber

Gum kuned der gerdiş-i hod pây u ser (Akçay 2020:35)

Ben’ger în hâhiş ki kerdem ârzû

Ber misâl-i Şâhidî-i pâk-hû


Ez kitâb-ı Hazret-i Sultân Veled

Ân ki hâlâteş birûnest ez aded


Mîkunem heftâd beyteş intihâb

Ki buved her yek yekî dürr-i hoş-âb


Der miyân-ı her yekî z’ân beyt-hâ

Mîdihem bâ penc beyt-i cân-fezâ (Akçay 2020: 37)

Kaynakça


Akçay, Gülçiçek (2020). Neşâtî: Tuhfetü’l-Uşşâk (İnceleme-Metin-Çeviri). İstanbul: Paradigma Akademi Yay.

Kaplan, Mahmut (1996). Neşâtî Divanı. İzmir: Akademi Kitabevi.



Atıf Bilgileri


Kaplan, Mahmut. "TUHFETÜ'L-UŞŞÂK (NEŞÂTÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tuhfetu-l-ussak-nesati. [Erişim Tarihi: 29 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
2 ŞEHRENGÎZ (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
3 ŞERH-İ MÜŞKİLÂT-I ÖRFÎ (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
4 KAVÂ'İD-İ DERİYYE (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
5 MEKTUP (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Mahmut Kaplan
Görüntüle
6 HİLYE-İ ENBİYA (NEŞÂTÎ) Neşâtî, Ahmed Dede Prof. Dr. Bayram Ali Kaya
Görüntüle
7 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
8 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
9 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
10 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
11 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
12 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
13 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
14 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
15 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle