TUHFE-İ VAHDET (NECMÎ)
mesnevi
Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu (d. 1230/1815 - ö. 1307/1889)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Necmî’nin Allah’ın varlığını, birliğini ve Allah’a ulaşmanın yollarını anlattığı manzum eseri. Eserin adı, tespit edilen tek yazma nüshasının başlığında Tuhfe-i Vahdet (Vahdet Hediyesi) olarak kayıtlıdır. Tuhfe-i Vahdet, aruzun fâ‘ilatün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbıyla kaleme alınmış 526 beyitten oluşan bir mesnevidir. Eserin yazılış tarihi şairin vefat ettiği 1307/1889 yılıdır (Paşazade 2002: 27). Eser bir giriş ile “Fasl” adı verilen on iki bölümden oluşur.

Necmî , kırk beş beyitlik giriş bölümünde; eserin telif sebebini, insanın iyi ve kötü yönlerini, kötü yönleri güzel ahlaka dönüştürmenin önemini ve tarikatların çizdiği yolu anlatır. Şair, eseri kaleme alma sebebini; bir gece mürşidinin ruhaniyetinin kendisine görünmesi ve şaire “hakikat şehrine sefer etmesini” söylemesi şeklinde açıklar. Duyduğu sesin “Rahmani” bir ses olduğunu düşünen şair söylenenleri emir kabul edip “ehadiyyet” konusunu ele aldığı eserini kaleme alır. Şair, giriş bölümünün son beytinde hak tarikatın on iki olması sebebiyle “tuhfe”sinin on iki fasıldan oluştuğunu kaydeder. Birinci faslın konusu sülûkun makamlarıdır. Sonraki fasıllarda sırasıyla namazın esrarı, kutsi ve nebevi hadisler, yedi makam, Kur’an, Hz. Peygamber, insan vücudu, dört âlem, ruh-ı külli ve cüzi, dört esma ve Kelime-i Tevhid'in sırrı, Kur’an kıraatinin sırrı, mürşit ve aşk konuları işlenir. Kelime-i tevhit ve aşkın ele alındığı fasıllarda bu iki konu için birer alt başlık bulunur.

Eserin tek nüshasına dayalı transkripsiyonlu metni yüksek lisans tezi olarak Erhan Paşazade tarafından hazırlanmıştır (2002). 

Necmî’nin biyografisi için bk. “Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğühttp://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/necmi-omer-necmi-efendi-istanbullu 



Eserden Örnekler


Fasl-ı Sânî ‘Aşere der-Beyân-ı Mürşid ü Hâl-i ‘Aşk

Elzem olmuş bulması bir kâmili

Sa‘y ü gayret eyleyüp de hâsılı

Yüz yüze ta‘lîm ü telkîn başkadır

Mürşide kılmak teveccüh Hakk’adır

Okuyup bu nazmı ‘aşk u şevk ile

Olmalı teslîm o zâta sıdk ile

Feyz-i Mevlâ mürşid yüzindedir

Sırr-ı vahdet tâ anın sözindedir

Bu nazmım ancak muhibb-i sâdıkı

Râh-ı ‘aşka sevk içündir lâyıkı

[...]

Bir işâret kâfîdir ‘âriflere

Düşme ey dil başkaca ta‘rîflere

Bend-i hatm eyle kelâmı Necmiyâ

Didiler sana Melâmî Necmiyâ

Gelmişidin Necmî sen bu hidmete

Kıldın îfâ var semâ-yı vahdete    (Necmî 11a-12a)

Kaynakça


Paşazade, Erhan (2002). Necmi Ömer Efendi’nin Dîvan, Tuhfe-i Vahdet ve Kasîde-i Elfiyye isimli Eserlerinin Transkripsiyonlu Metni ve Dîvanı’nın İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.

Necmî Ömer Efendi. Tuhfe-i Vahdet. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphaneleri. Osman Ergin Yazmaları. No: 0347/01. 1a-12a.

Atıf Bilgileri


Öztürk, Zehra. "TUHFE-İ VAHDET (NECMÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tuhfe-i-vahdet-necmi. [Erişim Tarihi: 19 Eylül 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÜRKÇE DÎVÂN (ÖMER NECMÎ) Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN
Görüntüle
2 FARSÇA DÎVÂNÇE (NECMÎ) Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu Dr. BİLGE KARGA GÖLLÜ
Görüntüle
3 KASÎDE-İ ELFİYYE (NECMÎ) Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu Dr. Mehmet Öztürk
Görüntüle
4 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
5 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
6 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
7 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
8 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
9 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
10 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
11 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
13 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle