- Yazar Biyografisi (TEİS)
Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu - Madde Yazarı: Araş. Gör. Zehra Öztürk
- Eser Yazılış Tarihi:1307/1889
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Dinî-Tasavvufî-Ahlaki Eser
- Yayın Tarihi:28/10/2021
TUHFE-İ VAHDET (NECMÎ)
mesneviNecmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu (d. 1230/1815 - ö. 1307/1889)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Necmî’nin Allah’ın varlığını, birliğini ve Allah’a ulaşmanın yollarını anlattığı manzum eseri. Eserin adı, tespit edilen tek yazma nüshasının başlığında Tuhfe-i Vahdet (Vahdet Hediyesi) olarak kayıtlıdır. Tuhfe-i Vahdet, aruzun fâ‘ilatün fâ‘ilâtün fâ‘ilün kalıbıyla kaleme alınmış 526 beyitten oluşan bir mesnevidir. Eserin yazılış tarihi şairin vefat ettiği 1307/1889 yılıdır (Paşazade 2002: 27). Eser bir giriş ile “Fasl” adı verilen on iki bölümden oluşur.
Necmî , kırk beş beyitlik giriş bölümünde; eserin telif sebebini, insanın iyi ve kötü yönlerini, kötü yönleri güzel ahlaka dönüştürmenin önemini ve tarikatların çizdiği yolu anlatır. Şair, eseri kaleme alma sebebini; bir gece mürşidinin ruhaniyetinin kendisine görünmesi ve şaire “hakikat şehrine sefer etmesini” söylemesi şeklinde açıklar. Duyduğu sesin “Rahmani” bir ses olduğunu düşünen şair söylenenleri emir kabul edip “ehadiyyet” konusunu ele aldığı eserini kaleme alır. Şair, giriş bölümünün son beytinde hak tarikatın on iki olması sebebiyle “tuhfe”sinin on iki fasıldan oluştuğunu kaydeder. Birinci faslın konusu sülûkun makamlarıdır. Sonraki fasıllarda sırasıyla namazın esrarı, kutsi ve nebevi hadisler, yedi makam, Kur’an, Hz. Peygamber, insan vücudu, dört âlem, ruh-ı külli ve cüzi, dört esma ve Kelime-i Tevhid'in sırrı, Kur’an kıraatinin sırrı, mürşit ve aşk konuları işlenir. Kelime-i tevhit ve aşkın ele alındığı fasıllarda bu iki konu için birer alt başlık bulunur.
Eserin tek nüshasına dayalı transkripsiyonlu metni yüksek lisans tezi olarak Erhan Paşazade tarafından hazırlanmıştır (2002).
Necmî’nin biyografisi için bk. “Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/necmi-omer-necmi-efendi-istanbullu
Eserden Örnekler
Fasl-ı Sânî ‘Aşere der-Beyân-ı Mürşid ü Hâl-i ‘Aşk
Elzem olmuş bulması bir kâmili
Sa‘y ü gayret eyleyüp de hâsılı
Yüz yüze ta‘lîm ü telkîn başkadır
Mürşide kılmak teveccüh Hakk’adır
Okuyup bu nazmı ‘aşk u şevk ile
Olmalı teslîm o zâta sıdk ile
Feyz-i Mevlâ mürşid yüzindedir
Sırr-ı vahdet tâ anın sözindedir
Bu nazmım ancak muhibb-i sâdıkı
Râh-ı ‘aşka sevk içündir lâyıkı
[...]
Bir işâret kâfîdir ‘âriflere
Düşme ey dil başkaca ta‘rîflere
Bend-i hatm eyle kelâmı Necmiyâ
Didiler sana Melâmî Necmiyâ
Gelmişidin Necmî sen bu hidmete
Kıldın îfâ var semâ-yı vahdete (Necmî 11a-12a)
Kaynakça
Paşazade, Erhan (2002). Necmi Ömer Efendi’nin Dîvan, Tuhfe-i Vahdet ve Kasîde-i Elfiyye isimli Eserlerinin Transkripsiyonlu Metni ve Dîvanı’nın İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Sivas: Cumhuriyet Üniversitesi.
Necmî Ömer Efendi. Tuhfe-i Vahdet. İstanbul Büyükşehir Belediyesi Kütüphaneleri. Osman Ergin Yazmaları. No: 0347/01. 1a-12a.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | TÜRKÇE DÎVÂN (ÖMER NECMÎ) | Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu | Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN |
Görüntüle | ||
2 | FARSÇA DÎVÂNÇE (NECMÎ) | Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu | Dr. BİLGE KARGA GÖLLÜ |
Görüntüle | ||
3 | KASÎDE-İ ELFİYYE (NECMÎ) | Necmî, Ömer Necmî Efendi, İstanbullu | Dr. Mehmet Öztürk |
Görüntüle | ||
4 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
5 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
6 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
7 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
8 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
9 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
10 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
12 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |