TUHFE-İ BAHRİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ)
şiirler
İsmail Hakkı Bursevi (d. 1063/1652-1653 - ö. 1137/20.07.1724)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Has Bahçe Müfettişi Bahrî Efendi'nin muhabbet ateşine yanmış olanların kendileri için bir nûr edinmeleri adına ricası üzerine Bursevî'nin kaleme aldığı eseri. Eserde; Hû kelimesi, tevhid ve tevhid lafızları, kara ve denizin birbirileriyle mukayeseli özellikleri, Bahrî mahlasının ebced hesabındaki karşılığı ve tasavvufî izahı gibi konuların yanında pek çok tasavvuf teriminin de tanımı yapılmıştır. Bahsi geçen konular âyetler ve hadislerle desteklenmiş ve bu anlatıların manzum tarzda izâhı, diğer bir deyişle delili sadedinde müellifin kendisine ait pek çok tasavvufi manzumeler ve Fars edebiyatının önde gelen şahsiyetlerine ait farsça hikemî beyitlerle eser tezyîn edilmiştir.

Müellif eseri nihayetlendirirken insanın kendisini her türlü dünyevî kayıttan kurtarmasına gayret etmesini, çünkü bunların bir kement gibi olup onu engelleyeceğini, dolayısıyla âkıbetin hayrolması adına kişinin ahadiyyet âleminde seyreylemesini tavsiye etmiştir.

Tuhfe-i Bahriyye’nin kütüphane katalog kayıtlarından altı yazma nüshası tespit edilmiş olup Bursevî’nin bu eseri Fakirullah Yıldız tarafından üç nüshası karşılaştırılarak metnin sadeleştirilmesiyle birlikte yayımlanmıştır (2018).

Bursevî hakkında bilgi için bk. “Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/hakki-bursali-ismail-hakki-bursevi

Eserden Örnekler


Bostân-ı takdîs-i Bârî'ye feyz-i kalem-i suhan-verân cârî ve çemen-zâr-ı temcîd-i Hamîd-i Mecîd'e nesîm-i enfâs-ı mukaddisân sârî oldukça Ravza-i Cenâb-ı Nebevî -efâzallâhu aleyhâ feyze fazlihi's-sûrî ve'l-ma‘nevî- dahi revnak-pezîr-i tahiyyât ve gāyât-ı teslîmât olup merâkıd-ı âl ve ashâb dahi reşk-âver-i huld-i berîn ve gıbta-fermâ-yı a‘lâ-yı illiyyîn ola. (Yıldız 2018; 99)

Çün tecellî eyleye çeşm-i dile didâr-ı Hû Hâb görmez bir dahi olur ebed bîdâr-ı Hû Çeşm-i dil var ise ger âyîneye baksın hemân Kim katı rûşen-durur âsârdan ruhsâr-ı Hû Dest-i himmetle vücûdun perdesin ref‘ eyle kim Keşf ola gayb âleminden sırr ki esrâr-ı Hû “Halka-i hâ” merkezinden noktadır bu kâinât Kim muhît olup çevirmiştir onu pergâr-ı Hû Reng-i rû bûy-i dil-âvîzinden olmuştur ayân Değme bülbül yoksa kokmazdı gül-i gülzâr-ı Hû Nakd-i aşk olsa elinde zâhid-i bî-mâyenin Ol dahi âşık gibi eyler idi bâzâr-ı Hû Şeb-pere mahrûm oluptur pertev-i hûrşîdden Nidesin âmâya izhâr eyleyip envâr-ı Hû Nice inkâr ede kimse bu hüviyyet sırrını Eylemişken âlem-i mîsākda ikrâr-ı Hû Diyelim Allah Hû Yâ Hakk bugün Hakk'ı gibi Tekye-i cân u gönülde edelim tekrâr-ı Hû (Yıldız 2018: 100-101)

Kaynakça


Bursalı Mehmed Tahir (1333). Osmanlı Müellifleri. C. 1. İstanbul: Matbaa-i Amire.

Hüseyyin Vassâf Efendi. Sefine-i Evliyâ-i Ebrâr Şerh-i Esmâr-ı Esrâr. C. 2, C. 3. Süleymaniye Kütüphanesi. Yazma Bağışlar. 2306, 2307.

Hüseyyin Vassâf Efendi. Kemâlnâme-i Hakkı. Süleymaniye Kütüphanesi. Yazma Bağışlar. 2324.

Mehmed Süreyyâ (1308). Sicill-i Osmânî. C. 1, İstanbul: Matbaa-i Amire.

Muslu, Ramazan (2003). Osmanlı Toplumunda Tasavvuf (18. Yüzyıl). İstanbul: İnsan Yay.

Namlı, Ali (2001). “İsmâil Hakkı Bursevî”. TDV İslâm Ansiklopedisi. C. 23. İstanbul. 102-106.

Yıldız, Fakirullah (2018). Tevhid ve Sırlar Denizi-Tuhfe-i Bahriyye. İstanbul: Ketebe Yay.

Atıf Bilgileri


Yıldız, Fakirullah. "TUHFE-İ BAHRİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tuhfe-i-bahriyye-ismail-hakki-bursevi. [Erişim Tarihi: 24 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MECMÛ'A-İ FEVÂ'İD / MECMÛ'ATÜ’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT / MECMÛ'A-İ MAKÂMÂT-I MÛSIKÎ VE’L-FEVÂ'İD VE’L-VÂRİDÂT (İSMÂ'ÎL HAKKÎ) (Bursa İnebey Yazma Eserler Kütüphanesi, Genel, 87; Millet Yazma Eser Kütüphanesi, Ali Emiri Koleksiyonu, 1182/18) Hakkî, Bursalı İsmâ'îl Hakkî Bursevî Araş. Gör. Tubanur KAYA
Görüntüle
2 TUHFE-İ HALİLİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Diğer Fakirullah Yıldız
Görüntüle
3 ŞERH-İ EBYÂT-I HACI BAYRAM-I VELÎ (HAKKI) Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
4 ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
5 ŞERH-İ KELÂM-I ŞEYH SA'DÎ (HAKKI) Hakkı, Bursalı İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
6 ŞERH-İ PEND-İ ATTÂR (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
7 FERAHU'R-RÛH/ŞERHÜ'L-MUHAMMEDİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
8 ŞERHU NAZMİ'S-SÜLÛK (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
9 TUHFE-İ ATÂİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
10 KİTÂBÜ’L-HİTÂB (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
11 ED-DÜRRETÜ`L-İRFÂNİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Mehmet Furkan Çelik
Görüntüle
12 TUHFE-İ ALİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
13 TUHFE-İ ÖMERİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevi Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
14 TUHFE-İ VESİMİYYE (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Öğr. Üyesi Şeyda Öztürk
Görüntüle
15 RİSÂLE-i GÜL (İSMAİL HAKKI BURSEVÎ) İsmail Hakkı Bursevî Dr. Ömer UYAN
Görüntüle
16 KURRETÜ'L-UYÛN Ra'ûfî, Şeyh Seyyid Ra'ûfî Ahmed Efendi Öğretmen mehmet cemal öztürk
Görüntüle
17 VÂRİDÂT (AZÎZ) Azîz, Azîz Ali Efendi Araş. Gör. Dr. nesrin aydın satar
Görüntüle
18 DÎVÂN-I İLÂHİYYÂT (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Hasan Gültekin
Görüntüle
19 ŞERH-İ EBYÂT-I YÛNUS EMRE (İBRÂHİM HÂS) İbrâhim Hâs Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
20 DÎVÂN (KAYGULU HALİL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
21 HÂDİ’L-UŞŞÂK (KAYGULU HALÎL EFENDİ) Kaygulu Halil Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
22 TEFSİR-İ BA’Z-I SÜVER-İ KUR’ANİYYE Abdülhay Celvetî Doç. Dr. Şükrü Maden
Görüntüle
23 DÎVÂN (İLÂHİ-NÂME) Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
24 MA‘RİFETNÂME Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Doç. Dr. Lokman Taşkesenlioğlu
Görüntüle
25 ‘İRFÂNİYE Hakkı, Erzurumlu İbrahim Hakkı Diğer Emine Güleç
Görüntüle