TERKÎB-BEND (EDÎB)
şiirler
Edîb, Halîl Edîb Bey (d. 1279/1863 - ö. 1330/1912)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Halil Edîb Bey’in gençlik yıllarında kaleme aldığı eseri. Terkîb-bend, Fransız yazarların eserlerinden yaptığı tercümelerin yanı sıra bazı dergi ve gazetelerde yazarlık yapan ve Muallim Nâcî (ö. 1893) etrafında oluşan edebî topluluğun üyelerinden Edîb’in nasihat-âmiz bir üslupla kaleme aldığı eserin adıdır. 10 bentten oluşan manzumenin her bendinde 11 beyit bulunmaktadır. Toplamda 110 beyit olan Terkîb-bend, 20 sayfadan ibarettir (1303: 3).

Şair, kitabın başında Terkîb-bend'in gençlik yıllarının mahsulü olduğunu, bu yüzden eseri okuyanların bazı hataları mazur görmesini ister. Edib, manzumenin her bendinde farklı bir konuya değinmiştir. Terkîb-bend’in ilk bendinde Allah’ın kudreti, ikinci bendinde ilmin ve çalışmanın önemi, üçüncü bendinde cehaletin kötülüğü, dördüncü bendinde vatan için çalışmanın zorunluluğu, beşinci bentte iyi bir şairin vasıfları, altıncı bentte israfın olumsuz sonuçları, yedinci bentte içkinin fenalığı, sekizinci bentte güzel ahlak sahiplerinin hususiyetleri, dokuzuncu bentte insanoğlunun gam ve kedere mahkum olduğu, son bentte ise güzellerin vefasızlığı gibi konuları nasihât-âmiz bir tarzda anlatmıştır. Edîb’in eserdeki üslubu, onun Nâbî ekolünün bir takipçisi olduğunu göstermektedir. Eserde, insanoğlunun dünya hayatında karşılaştığı sıkıntılar ile bunların sebeplerinden bahseden şair, nasihatlarını da sıralar.

Terkîb-bend, İstanbul’da Mihrân Matbaasında 1303/1885 yılında basılmıştır.

Şairin biyografisi için bk. “EDÎB, Halîl Edîb Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/edib-halil-edib-bey 

Eserden Örnekler


Terkîb-bend

III

Câhildir olan düşmen-i erbâb-ı fazîlet

Gâfildir olan câhil ile hem-dem-i ülfet


Billâh idemem dehrde nâdâna temellük

Râzıyım iderse beni kem-nâm-ı sefâlet


İnsan mıdır ol kimse ki şart ile eyler

Nefʻî içün hem-nevʻini pâ-mâl-i hakâret


Kalmaz yanına zâlimin ef’âl-i kabîhi

İtdikleri bir bir sorılır rûz-ı kıyâmet


Sen muʻtekif-i merkez-i taʻzîm ü rızâ ol

Oldukça merâret-keş-i hükm-i beşâret


Tedkîk ile sîret idilir keşf-i hakîkat

Fark eylemez ol hâli perestiş-ker-i sûret


Hoş görmeli etvârını âdâtını halkın

Zan itme cihân fikrine eyler tabiʻiyyet


Sâdıklara her kârda Allâh muʻîndir

Elden gelecek mertebe kıl neşr-i adâlet


Taʻmîr idemezsin dil-i meksûr-ı itâbı

İtsen ne kadar nâfile ibrâz-ı inâyet


Devrân seni de hâk ile yeksân idecekdir

Bâkî değil insâna bu kâşâne-i işret


Yâd eyle şu hâlet de delîldir sana işte

Göster nerede n’oldı havâkîn-i güzeşte    (Edîb 1303: 8-9).

Kaynakça


Halîl Edîb Bey (1303). Terkîb-i Bend. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Atıf Bilgileri


Yekbaş, Hakan. "TERKÎB-BEND (EDÎB)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/terkib-bend-edib. [Erişim Tarihi: 29 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 ÂŞIKÂNE BİR DRAM (EDÎB) Edib, Halil Edib Bey Öğr. Gör. Sefa Toprak
Görüntüle
2 MESÎRE-İ ETFÂL (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Öğr. Gör. Sefa Toprak
Görüntüle
3 CÜMEL-İ HİKEMİYYE-İ ECNEBİYE - CİLT 1 (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Araş. Gör. Dr. Hakan Soydaş
Görüntüle
4 İKİ REFİKA yahud NÜMÛNE-İ İZDİVÂC (EDÎB) Edİb, Halİl Edİb Bey Öğr. Gör. Sefa Toprak
Görüntüle
5 GÜMÜŞ MAHFAZA (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Öğr. Gör. Sefa Toprak
Görüntüle
6 BİR MEKTÛB PAKETİ (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
7 GÜVERCİN MÜKÂFATI (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
8 SEZARİN (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
9 RESSAM ROLAND (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
10 PARİS ESRÂRI (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
11 13 NUMARALI ARABA VE ZEYLİ (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
12 JAK JUDİE (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
13 PENBE EV FÂCİ’ALARI (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Diğer erdi karabıyık
Görüntüle
14 MESÎRE (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Öğr. Gör. Sefa Toprak
Görüntüle
15 MİS MARİE YAHUD MÜREBBİYE (EDÎB) Edîb, Halîl Edîb Bey Öğr. Gör. Sefa Toprak
Görüntüle
16 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
17 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
18 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
19 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
20 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
21 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
22 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
23 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
24 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
25 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle