TERCÜME-İ TIBB-I NEBEVÎ / EŞ-ŞİFÂ FÎ-EHÂDÎSİ’L-MUSTAFÂ (AHMED-İ DÂ’Î)
tıp kitabı
Ahmed-i Dâ’î (d. ? - ö. 824/1421’ten sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Ebû Nu’aym el-İsfahânî’nin Tıbb-ı Nebevî adlı eserinin Ahmed bin Yûsuf et-Tifâşî tarafından yapılan muhtasarından Ahmed-i Dâ’î'nin Türkçeye tercüme ettiği eser. Dâ’î, çevirisine Eş-Şifâ fî-Ehâdîsi’l-Mustafâ adını vermiştir. Kaynağını hadislerinden almış olan tıbb-ı Nebevî türündeki eserler, Arap dünyasında telif edilmiş eserlerdir. İslam coğrafyasında, aynı veya benzer isimlerle başka kişiler tarafından kaleme alınmış bu tarz kitapların sayısı da oldukça fazladır. Arapçadan Türkçeye çevrilen tıp kitapları arasında Tıbb-ı Nebevî’ler önemli bir yer tutmaktadır (Şahin 2006: 280). Hz. Muhammed’in ve sahâbe-i kirâmın tıp bilgisine ve tıbbi uygulamalarına dair önemli ve geniş bilgiler veren Tercüme-i Tıbb-ı Nebevî, bu anlamda tıp biliminin ilk kaynaklarından birisi olarak kabul edilmektedir. Ahmed-i Dâ‘î, kitabın başında “Bu kitabın mütercimi Hüve’l-Abdü’l-Fakîr ile’l-Ganiyyi’l-Kebîr Ahmed bin İbrahîm bin Muhammed el-Ma'rûf bi’d-Dâ‘î" şeklinde kendi ismini vermekte ve tercümenin II. Murâd zamanında vezirlik yapmış Umur bin Timurtaş (vr. 1461) adına yapıldığını belirtmektedir. Eserin Türkiye kütüphanelerinde on kadar yazma nüshası bulunmaktadır (Dönmez 2007: 348-349).

Tıbb-ı Nebevî üzerinde Önder Çağıran doktora tez çalışması yapmış (1992) ve eseri günümüz Türkçesiyle kitap olarak da yayımlamıştır (2015).

Ahmed-i Dâ’î'nin biyografisi için bk. “Ahmed-i Dâî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ahmedi-dai 

Eserden Örnekler


Tercüme-i Tıbb-ı Nebevî'den

Sekizinci Fasl

Tıbb ilmini ve anun otlarını işitmek-ile ögrenmek câ’izdür anı beyân ider Hişâm bin Urve rivâyet kılur atasından kim eyitdi tıbb ilminde Âyişe'den radıya'llâhü te’âlâ anhâ âlimrak kişi görmedüm ve bir gün Âyişe'ye didüm iy hâla bu tıbb ilmini kimden ögrendün eyitdi halkdan işidürdüm otları ve ilâcları birbirbine vasf iderlerdi ben-dahı işitdügüm ezberlerdüm ve bir rivâyetde eydür Âyişe râdıya'llâhü te’âlâ anhâya didüm yâ Ümmü’l-Mü’minîn ben tanlarum senün tıbb ilmin gökçek bildügüni aceb kimden ögrendün Âyişe râdıya'llâhü anhâ eyitdi kim kaçan-kim Peygamber aleyhi's-salâtü ve's-selâm yaşadı kocaldı ise sayru olagan oldu pes dört yanadan elçiler gelürdi ve ilâclar buyururlar idi. (Ahmed-i Dâ'î. vr.17-18)

Kaynakça


Ahmed-i Dâ'î. Kitâbü'ş-Şifâ Fî-Ehâdîsi'l-Mustafâ (Tıbb-ı Nebevî Tercemesi). Ankara Üniversitesi DTCF Kütüphanesi. Mustafa Con Koleksiyonu. Nu. A 357/I .

Büyük Türk Klâsikleri (1985). C. 2. “Ahmed Dâî”. İstanbul: Ötüken-Söğüt Yay. 109-111, 261.

Çağıran, Önder (1992). Ahmed-i Dâ’î, Tıbb-ı Nebevî (Metin-Dil Özellikleri-Söz Dizini). Malatya: İnönü Üniversitesi.

Çağıran, Önder (2015). Kitâbü’ş-Şifâ Fî Ehâdîsi’l-Mustafâ (Tıbb-ı Nebevî) Türkiye Türkçesi ile Metin. Malatya: Kimlik Yay.

Dönmez, Mustafa (2007). “Ebû Nuaym ve Et-Tıbbu’n-Nebevî İsimli Eseri Üzerine”. Uludağ Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, 16 (1): 321-350.

Ertaylan, İsmail Hikmet (1952). Ahmed-i Dâî, Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Üçler Basımevi.

Kut, Günay (1989). “Ahmed-i Dâî”. İslâm Ansiklopedisi. C. 2. İstanbul: TDV Yay. 56-58.

Şahin, Hatice (2006). “Bir Tıbb-i Nebevî Nüshası”. Kebikeç, (26): 279-304.

Timurtaş, Faruk Kadri (1954). “Ahmed-i Dâî ve Eserlerinin Türk Dili ve Edebiyatındaki Yeri”. Türk Dili, III (31): 426-430.

Atıf Bilgileri


ŞEYLAN, Ali. "TERCÜME-İ TIBB-I NEBEVÎ / EŞ-ŞİFÂ FÎ-EHÂDÎSİ’L-MUSTAFÂ (AHMED-İ DÂ’Î)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tercume-i-tibb-i-nebevi-es-sifa-fi-ehadisi-l-mustafa-ahmed-i-da-i. [Erişim Tarihi: 25 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN-I TÜRKÎ (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
2 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
3 ÇENG-NÂME (AHMED-İ DÂ'Î) Ahmed-i Dâ'î Prof. Dr. Gönül Alpay Tekin
Görüntüle
4 VASİYYET-İ NÛŞİREVÂN-I ÂDİL BE-PUSEREŞ HÜRMÜZ-İ TÂCDÂR / VASİYYET-İ NÛŞİREVÂN (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Prof. Dr. Emine Yeniterzi
Görüntüle
5 UKÛDÜ’L-CEVÂHİR (AHMED-İ DÂ'Î) Ahmed-i Dâ’î Araş. Gör. Uğur Altundaş
Görüntüle
6 CÂMASB-NÂME (AHMED-İ DÂ'Î) Ahmed-i Dâ'î Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
7 ENFESÜ'L-CEVÂHİR / TERCÜME-İ TEFSÎR-İ EBU’L-LEYS SEMERKANDÎ (EBU’L-FAZL MÛSÂ BİN HÂCI HÜSEYN EL-İZNİKÎ) Ebu’l-Fazl Mûsâ bin Hâcı Hüseyn el-İznikî Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
8 TERCÜME-İ KİTÂBÜ’T-TA’BÎR-NÂME (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 VESÎLETÜ’L-MÜLÛK Lİ-EHLİ’S-SÜLÛK VE TEFSÎRÜ’L-KUR’ÂN / VESÎLETÜ’L-MÜLÛK (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN
Görüntüle
10 MİFTÂHÜ’L-CENNE(T) (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN
Görüntüle
11 TERCÜME-İ TEZKİRETÜ’L-EVLİYÂ (AHMED-İ DÂ’Î ?) Ahmed-i Dâ’î Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
12 TERCÜME-İ EŞKÂL-İ NÂSIR-I TÛSÎ / TERCÜME-İ SÎ FASL Fİ’T-TAKVÎM (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN
Görüntüle
13 TERESSÜL (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Doç. Dr. Hasan Gültekin
Görüntüle
14 MÜFREDÂT (AHMED-İ DÂ’Î) Ahmed-i Dâ’î Dr. Öğr. Üyesi Ali ŞEYLAN
Görüntüle
15 DÂSTÂN-I MANSÛR, MANSÛR-NÂME (AHMEDÎ) Ahmedî, Ahmedî-i Tebrîzî, Tebrîzli Ahmedî Prof. Dr. Orhan Kemal Tavukçu
Görüntüle
16 CÂMASB-NÂME (ABDÎ) Abdî, Mûsâ Prof. Dr. Müjgân Çakır
Görüntüle
17 TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
Görüntüle
18 RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân Öğretmen Ece Ceylan
Görüntüle
19 NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz Doç. Dr. Recep Uslu
Görüntüle
20 DÎVÂN (ADLÎ) Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM
Görüntüle
21 DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
22 DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) Adnî, Mahmûd Paşa Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren
Görüntüle
23 DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) Âfitâbî Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
24 DÎVÂN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Doç. Dr. Osman Kufacı
Görüntüle
25 HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle