- Yazar Biyografisi (TEİS)
Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî - Madde Yazarı: Prof. Dr. Beyhan KESİK
- Eser Yazılış Tarihi:1213/1798
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Şerh
- Yayın Tarihi:29/03/2022
TERCÜME-İ ŞERHÜ’S-SİYER-İ KEBİR (MÜNÎB)
şerhMünîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî (d. 1150?/1731? - ö. 1238/1823)
ISBN: 978-9944-237-87-1
İmam Muhammed eş-Şeybanî’nin Es-Siyerü’l-Kebîr’ine Serahsî tarafından yapılan Arapça şerhin tercümesi. Münîb esere bir mukaddime ekleyerek eserin önemi, Şeybânî ve Serahsî'nin hayatları hakkında bazı bilgiler vermiştir. Eserin kenarlarında Ayıntâbî’nin şahsi değerlendirmeleri, haşiyeleri, Serahsî’nin fikrine itiraz kabilinden bazı notları bulunmaktadır.
Eserin konu başlıkları şöyledir: Rıbatın fazileti, ordu komutanlarına yapılan tavsiyeler, emirlik-ordu komutanlığı, seriyyeler, gönderme bayrak, sancaklar ve parola, savaşta dua ve İslam’a davet etmek, atlardaki bereket ve atların iyileri, hayvanlara çıngırak takmanın zararları, savaşta bağırmak, savaşta sarık giymek, haram aylarda savaş, bedevi Arapların hicreti, müşriklere iyilik yapmak, savaştan önce mübareze, savaşta kendisini vuran kimse, savaşta akrabayı öldürmek, öldürülenler için ağlamak, kesilmiş başları valilere taşımak, silah ve binicilik, savaşa hazırlık, savaş hiledir, savaştan kaçmak, Dâru'l-Harb'de islâm'ı kabul edip Dâru'l-İslâm'a hicret etmemiş olanların durumu, yarayı tedavi etmek, altın burun protezi takmak, antlaşmalı düşmanın malları, müşriklerin camiye girmeleri, kadınların hamama gitmeleri ve hayvana binmeleri, para ile cihat etmek; müşriklerin kaplarını kullanmak, yemeklerini ve kestikleri hayvanların etlerini yemek; kişiler ne zaman müslüman sayılır, emirlerle birlikte cihat etmek, zekât ve humus kimlere verilir, idarecilere itaatin sınırı, kadınların erkeklerle birlikte savaşa katılmaları, cihat ve yapılması caiz ve yasak olanlar, artçı şükür secdesi korku namazı, şehitlik ve şehide yapılacak işlemler, düşmanla savaşmak üzere orduya katılanların namazları; hür Müslümanın, çocuğun, kadının, köle ve zimmînin eman vermeler, emandan sonra müşriklerin saldırıya uğraması, eman sayılmayan şeyler, şartlı eman, eman lafızları, düşmandan eman verilen kişinin tasdik edildiği ve edilmediği yerler, müslümanın Dâru'l-Harb'den getirdiği durumu şüpheli kadının hükmü, eman sayılan ve sayılmayan şeyler, düşman kişinin eman almadan hareme girmesi, şüpheli olan eman, eman konusunda muhayyerlik, başkası için eman istemek.
Eserin askerliğin ve gazânın faziletine dair kısımları, eskiden yeniçerileri cesaretlendirmek için okutulan Hamzanâme vb. kitaplar yerine II. Mahmud’un emriyle alay müftüleri ve tabur imamlarınca askerlere ve zabitlere okutulmuştur (Özel 1991).
Ayntâbî Münîb Efendi tarafından 1213/1798 yılında yazılan ve 1241/1825 yılında Matbaa-i Âmire’de iki cilt hâlinde bin nüsha olarak bastırılmıştır. Eser, M. Said Şimşek ve İbrahim Sarmış tarafından günümüz Türkçesine de çevrilmiş ve 1980 yılında basılmıştır. Eserin kütüphanelerde matbu ve yazma (Süleymaniye Kütüphanesi Esad Efendi Nu. 56484, Halet Efendi Nu. 130, Mihrişah Sultan Nu. 307; Hafid Efendi Nu. 230, Âşir Efendi Nu. 261, Hacı Selim Ağa Nu. 289, Laleli Nu. 2021; İstanbul Üniversitesi Kütüphanesi TY Nu. 7353- 7354, Köprülü Köprülü Yazma Eser Kütüphanesi Nu. 65) birçok nüshası vardır.
Yazarın biyografisi için bk. “Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/munib-mehmed-munib-ayintabi
Eserden Örnekler
[…] vechi oldur ki suret-i mezkûrede harâc ancak sâhibü’l-arz üzre vâcib iken imâm anı müste’cir üzre hükm ve hâsıl-ı arzdan ahz u tahsil eyledikde kazâsı mevzi’-i ictihâdda vukû’-ıla nâfiz olup hükm-i Dârü’s-İslâm ol müste’cir üzre vâcib olmağla ehl-i zimmetden add ü tescil olunur (…] (Mehmed Münib el-Ayintabî 1241/1825: 306).
[…] ya’nî kalbini şakk edip niçün andan hâlini istişkâf eylemedin deyü tevcîh eyledikdiklerinde Yâ Resûlallâh kalbini şak ne zâhir olur idi dedi (Mehmed Münib el-Ayintabî 1241/1825: 361).
Kaynakça
Mehmed Münib el-Ayintabî (1241/1825). Tercüme-i Şerh-i Siyer-i Kebir. İstanbul: Matbaa-i Âmire.
Kutlay, Zahide (2018). Mehmed Münîb Ayıntâbî ve El-Makâmetü’l-Vilâdiyye ve’l-Makâletü’l-Mîlâdiyye Adlı Eserinin Tahkik ve Tahlili. Yüksek Lisans Tezi. İstanbul: Marmara Üniversitesi.
Okiç, M. Tayyib (1965). “Şemsu’l-E’imme es-Sarahsî’nin Şarhu’s-Siyari’l-Kabîr’inin Türkçe Tercümesi ve Mütercim Mehmed Münib Ayintabi’nin Diğer Eserleri”, 900. Ölüm Yıldönümü Münasebetiyle Büyük İslâm Hukukçusu Şemsu’l-E’imme es-Serahsi Armağanı, Ankara: 27-42.
Özel, Ahmet (1991). “Ayıntâbî, Mehmed Münîb”. İslâm Ansiklopedisi. C. 4. İstanbul: TDV. Yay. 245-246.
Saraç, M. A. Yekta (hzl.) (2016). Bursalı Mehmed Tâhir Osmanlı Müellifleri. http://www.tuba.gov.tr/files/yayinlar/T%C4%B0BKM/Osmanl%C4%B1%20M%C3%BCellifleri.pdf [Erişim tarihi: 17.07.2021].
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | ZEYL-İ DEVHATÜ’L-MEŞÂYİH (MEHMED MÜNÎB AYINTÂBÎ ) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Araş. Gör. Kübra KACAR ALTIN Öğretmen Emre Şengül |
Görüntüle | ||
2 | EL-HİKMETÜ’L-GARRÂ Fİ AHKÂMİ’L-GAZÂ (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
3 | HULÂSÂTÜ’N-NUKÛL Fİ’L-EDEB (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
4 | MÜNŞEÂT, TEVÂRİH, KASÂİD VE EŞ’ÂR MECMUASI (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Halil İbrahim yakar |
Görüntüle | ||
5 | TEMHİDÜ’L-MEVLÜD Fİ MEHDİ’L-VÜCÛD (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
6 | TEYSİRÜ’L-MESÎR Fİ ŞERHİ’S-SİYERİ’L-KEBÎR (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
7 | RİSÂLETÜ’L-ARÛZ / MÎZÂN-I SELÎM (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Halil İbrahim yakar |
Görüntüle | ||
8 | MANZÛME-İ VİLÂDET-İ HATİCE SULTAN (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Halil İbrahim yakar |
Görüntüle | ||
9 | İCAZETNÂME ( MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Halil İbrahim yakar |
Görüntüle | ||
10 | İMTİHAN RİSÂLESİ (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Halil İbrahim yakar |
Görüntüle | ||
11 | ÂSÂRU’L-HİKEM Fİ NAKŞİ’L-KADEM (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Dr. Öğr. Üyesi Nusret GEDİK |
Görüntüle | ||
12 | RİSÂLE Fİ HAKKİ’L-KEFF (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
13 | RİSALE Fİ HAKKİ’R-REDDİ ALÂ'L-VAHHABİYET (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz |
Görüntüle | ||
14 | NOHUD YAKISI RİSÂLESİ (MÜNÎB) | Münîb, Mehmed Münîb Ayıntâbî | Prof. Dr. Halil İbrahim yakar |
Görüntüle | ||
15 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
16 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
17 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
18 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
19 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
20 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
21 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
22 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
23 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
24 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |