Âşık Çelebi’nin, Taşköprî-zâde Ahmed İsâmeddin Efendi’nin Şakâiku’n-Nu‘mâniyye isimli eserine yazdığı tercüme.

Nev‘î-zâde Atâyî Hadâiku’l-Hakâik fî Tekmileti’ş-Şakâik’ta Âşık Çelebi’nin eserleri hakkında bilgi verirken “Şakâik-ı Nu‘mâniyye’yi tercüme eyleyüp Taşköprî-zâde Efendi merhûma ‘arz eyledükde ‘Mevlânâ Âşık, biz bunu Türkî yazmışduk. Tercemede bîhûde zahmet ihtiyar itmişsüz.’ diyü latîfe idüp kitâb-ı mezbûrun sehlü’l-ahz oldugına işaret iderler (Donuk, 2017: I / 595).” biçiminde bir anekdot anlatır. Bu anlatımdan Âşık Çelebi’nin Şakâyıku’n-Nu‘mâniyye’yinin Türkçeye tercümesine dayanan bir eser yazdığı ve bunu kendisinin aynı zamanda hocası olan Taşköprî-zâde’ye gösterdiği anlaşılmaktadır. Söz konusu cümle Taşköprî-zâde’nin üslubunun sadeliğine ve tercümeye muhtaç olmamasına kinaye içerdiği gibi Âşık Çelebi’nin tercümesinin sanatlı, tumturaklı bir Osmanlı Türkçesiyle yazıldığını da ima etmektedir.

Âşık Çelebi’nin çağdaşı olan Mecdî Mehmed Efendi, Şakâyıku’n-Nu‘mâniyye’ye Hadâiku’ş-Şakâyık adlı bir tercüme kaleme almıştır. Kaynaklar tarafından Şakâyık-ı Nu‘mâniyye’nin en başarılı tercümesi olarak kabul edilen Hadâiku’ş-Şakâyık, Tercüme-i Şakâyıku’n-Nu’maniyye‘yi gölgede bırakmış olmalıdır. Muhtemelen kendisiyle aynı muhtevadaki çok başarılı bir eserin varlığı ile ağır ve külfetli bir dil ve üslûp ile yazılmış olması gibi nedenlerle Âşık Çelebi tercümesinin nüshaları günümüze kadar gelemeden zâyi olmuştur. Nitekim henüz yurtdışı ve yurtiçi kütüphanelerinde kayıtlara geçmiş bir Tercüme-i Şakâyıku’n-Nu‘maniyye nüshası bulunmamaktadır (Kut 1991: 550).

Yazarın biyografisi için bk. "Âşık Çelebi, Seyyid Pir Mehemmed b. Ali". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/asik-celebi-seyyid-pir-mehemmed