- Yazar Biyografisi (TEİS)
Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn - Madde Yazarı: Doç. Dr. Osman Kufacı
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Menkıbe
- Yayın Tarihi:05/01/2022
TERCÜME-İ RİSÂLE-İ HURÛF (FİRİŞTEOĞLU)
Hurûfî öğretileriFirişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn (d. ?/? - ö. 864/1459-60)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Firişte’in kaleme aldığı üç varaklık mensur tercüme. Eserde, tercümenin hangi eser esas alınarak yapıldığı ve yazılış tarihi belirtilmez. Atatürk Kitaplığı'nda yer alan yazma nüshasında eserin başında “Risâle-i Hurûf, Terceme-i Abdülmecîd bin Firişte İzzeddîn” ibaresi yer almaktadır. Müellif, eserin sonunda Mukattaa Harfleri'nin sırlarının ve hikâyesinin sonsuz olduğunu beyan ettikten sonra Hz. Peygamber’in, “Sözün lezzetlisi kısa olanıdır.” hadis-i şerifi doğrultusunda sözü uzatmadığını ifade etmektedir (Usluer 2015: 259).
Eserde ilk önce Hz. Peygamber’in lisanındaki yirmi sekiz harfin biçimlerinin ortaya çıkışlarına değinilmiştir. Esma-i küllün yani tüm harflerin aslının nokta olmasına Hz. Ali’nin “İlim bir nokta idi, onu cahiller çoğalttı.” sözü delil gösterilmiştir. Harflerin sırlarına yönelik açıklamalar hurûfîlik öğretisi doğrultusunda yapılmış; harflerin bölümleri ve işaret ettikleri anlamlarına temas edilmiştir. Muhkem ve müteşabih âyetler hakkında görüşler ifade edilmiştir. Hurûfîlik çerçevesinde ifade edilen düşünceler Kur’an’dan verilen ayetlerle desteklenmiş; harfler anlatılırken insan yüzünde yer alan hatlardan istifade edilmiştir. Eserde, Hz. Peygamberin mucizelerinden ve hadislerinden hurûfîlik öğretisini bağlamında istifade edilmiştir. Eserde insanoğlunun zahir ve batınıyla Kur’an’ın aynısı olduğu vurgulanmış ve sâlikin, harfler aracılığıyla kendi bedenini müşahede ettiğinde ve kendi nefsini bildiğinde insan mertebesine nail olacağı belirtilmiştir (Usluer 2015: 260).
Fatih Usluer eseri Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı adlı kitapta bir bölüm halinde neşretmiştir.
Şairin biyografisi için bk. “Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/firisteoglu-abdulmecid-ibni-firiste
Eserden Örnekler
Meselâ kelimât-ı merkûm öz hakîkatle i´tibâr olunsa besât-ı âlemdür. Yigirmi sekiz ve otuz iki menâzildür ve menâzil-i kamer mukâbilidür ve çün noktasıyla hisâb oluna elli olur ki ebced hisâbınca harf-i nûn andan ibaretdür ve Arabda nûn dimek balık dimek olur ve ol ma´nâya ki zemîni balık götürür dirler buna işâretdür. Yiryüzinün karârı bu yigirmi sekiz ve yigirmi iki noktadur ki cümlesi elli olur ve ol remzi beyân eyler ve kaçan kim bu yigirmi sekiz harfe inbisât tarîkiyle nazar olunsa ki ehline ma´lûmdur kim yetmiş iki dil andan ibâret u kinâyetdür ve kaçan inbisât-ı peyker hurûf bile hisâb oluna tamâm yüz olur ki esmâ-i hüsnâya mukâbildür (Usluer 2015: 262).
Kaynakça
Usluer, Fatih (2015). “Risâle-i Hurûf Tercemesi”. Hurufilik Bilgisi: Ferişteoğlu Abdülmecid Külliyatı. nşr. Fatih Usluer, Özer Şenödeyici, İsmail Arıkoğlu. Ankara: Gece Kitaplığı. 259-264.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | KÂNÛN-I İLÂHÎ (FİRİŞTEOĞLU ?) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
2 | IŞK-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Dr. Öğr. Üyesi İsmail ARIKOĞLU |
Görüntüle | ||
3 | HİDÂYET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
4 | ÂHİRET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
5 | SA'ÂDET-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ HÂB-NÂME (FİRİŞTEOĞLU) | Firişteoğlu, Abdülmecîd İbn-i Firişte İzzeddîn | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
7 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
8 | TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği |
Görüntüle | ||
9 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
10 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
12 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
13 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
14 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
16 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle |