TERCÜME-İ NAZM-I LOKMÂN HEKÎM (NİDÂ'Î)
tıpla ilgili mesnevi
Nidâ'î, Şa'bân Nidâ'î Ankaravî (d. 915/1509 (?) - ö. 975/1567 (?))

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bazı hastalıkların sağaltılması konusunda ilaç önerilerinde bulunan tıpla ilgili mesnevi. Tercüme-i Nazm-ı Lokmân Hekîm, bazı kaynaklarda ve kütüphane kataloglarında isim benzerliği nedeniyle Kaysûnîzâde Nidâî Mehmet b. Mehmet Ankaravî adına kayıtlı olsa da (06 Mil Yaz A 4883/4; 41b-43b) eserin Menâfiu’n-Nâs’ı da kaleme alan Kaysûnîzâde Nidâî El-Ankaravî’ye ait olduğu tespit edilmiştir (Kurdoğlu 1967: 108, Acıduman 2013: 159, Bayat 1999: 32). Bazı nüshalarda Menâfiu’n-Nâs’ın bir bölümü olarak yer almasına rağmen, müstakil bir eser olarak kabul edilmektedir (Özçelik 2007: 78). 30 beyitten oluşan ve mesnevi nazım şekliyle yazılan eser özellikle Lokman Hekim’in hastalıkları tedavisi ile ilgili hikmetlerinden yola çıkılması bakımından önemlidir. Şair bu eserde de Menâfiu’n-Nâs’ta olduğu gibi Lokman Hekim’den hüner, ilim ve hikmet sahibi bir tabip olarak bahsetmektedir (Taşkesenlioğlu 2019: 205). Eseri, Farsçadan Türkçeye tercüme ettiğini belirten Nidâî; şiirinde Lokman Hekim’in insana musallat olan yedi önemli hastalık olduğunu söylediğini ve bunların tedavi edilmesi için neler yapılacağını tarif ettiğini anlatmaktadır. 

Tercüme-i Nazm-ı Lokmân Hekîm, Veli Behcet Kurdoğlu'nun Şair Tabipler kitabında Latin harflerine aktarılarak yayınlanmıştır (1967). 

Şairin biyografisi için bk. "Nidâ'î, Şa'bân Nidâî Ankaravî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nidai-mehmed-celebi-ankaravi 

Eserden Örnekler


Dedi Lokmân-ı Hekîm ey azîz

Yedi illet var benî âdemde bed


Biri fâlic-i nîm-ten derler ana

Hak Teâlâ ırağ itsün anı önden sona


Birisi ırku’n-nisâyân zahmeti

Kimseye Hak vermesün ol illeti

[...]

Baş ü göz dendân dördü ey amû

Cümle bunlar nâziledendür kamu


Bel soğukluğu bel ağrısı dahî

Hem mefâsıl ağrıları ey ahî


Bu kamu illet soğukdandır şehâ

Var ise cisminden it anı rehâ

[...]

Hazret-î Lokmân ol sâhib-hüner

İlm ü hikmetden ana macûn ider   (06 Mil Yaz A 4883/4: 42b-43a).

Kaynakça


Acıduman, Ahmet (2013). "Ankaralı Hekim Nidâ’î ve Eseri Menâfi’ü’n-Nâs". Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi (56):151-167.

Bayat, Ali Haydar (1999). Osmanlı Devletinde Hekimbaşılık Kurumu ve Hekimbaşılar. Ankara: AKM Yay.

Kurdoğlu, Veli Behçet (1967). Şâir Tabipler. İstanbul: Baha Matbaası.

Özçelik, Sadettin (2007). “Nidâî”. İslam Ansiklopedisi. C. 33. İstanbul: TDV Yay. 77-78.

Taşkesenlioğlu, Lokman (2019). Klasik Türk Edebiyatında Lokman Hekim. İstanbul: Arı Sanat Yay.

Atıf Bilgileri


Taşkesenlioğlu, Lokman. "TERCÜME-İ NAZM-I LOKMÂN HEKÎM (NİDÂ'Î)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tercume-i-nazm-i-lokman-hekim-nida-i. [Erişim Tarihi: 22 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 TÂRİH-İ SÂHİB GİRAY (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Dr. Bilal Güzel
Görüntüle
2 GENC-İ ESRÂR-I MA'NÎ (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Prof. Dr. Nuran ÖZTÜRK
Görüntüle
3 FETİHNÂME-İ KAL'A-İ CERBE (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Araş. Gör. Dr. SEDA AKSÜT
Görüntüle
4 RİSÂLE-İ TARİKAT-I NİDÂİ (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Araş. Gör. Dr. SEDA AKSÜT
Görüntüle
5 TENBİH-NÂME (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Araş. Gör. Dr. SEDA AKSÜT
Görüntüle
6 DÜRR-İ MANZÛM (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Doç. Dr. Ümran Ay Say
Görüntüle
7 REBÎU'S-SELÂME (NİDÂÎ) Nidâî, Şa'bân Nidâî Ankaravî Dr. Nuray Demir Öztürk
Görüntüle
8 DÎVÂN (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
9 MÜNŞE’ÂT (CA’FER) Ca’fer, Tâcî-zâde Ca’fer Çelebi Dr. Fatma Meliha Şen
Görüntüle
10 TERCEME-İ CÂMEŞÛY-NÂME (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Dr. Öğr. Üyesi Ozan Kolbaş
Görüntüle
11 KİTÂB-I TÂLİ'-İ MEVLÛD / TÂLİ’-İ MEVLÛD-İ KEBÎR (FİRDEVSÎ) Firdevsî, Şerefeddîn Mûsâ, Uzun Firdevsî, Firdevsî-i Rûmî, Firdevsî-i Tavîl, Türk Firdevsî Doç. Dr. Himmet BÜKE
Görüntüle
12 HEŞT BİHİŞT / KİTÂBÜ’S-SIFÂTİ’S-SEMÂNİYYE FÎ ZİKRİ’L-KAYÂSIRETİ’L-OSMÂNİYYE (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlîsî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
13 ŞERH-İ MESNEVÎ-İ MA’NEVÎ (İDRÎS) İdrîs, İdrîs-i Bitlisî Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
14 ŞEHRENGÎZ DER-MEDH-İ CÜVÂNÂN-I EDİRNE / ŞEHRENGÎZ-İ EDİRNE (MESÎHÎ) Mesîhî, Îsâ Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
15 DÎVÂN (ŞÂMÎ) Şâmî, Şâmlıoğlu Mustafâ Bey Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
16 HEFT PEYKER (ABDÎ) Abdî Dr. Öğr. Üyesi ASLI AYTAÇ
Görüntüle
17 CEMŞÎD Ü HURŞÎD (ABDÎ) Abdî Prof. Dr. Adnan Ince
Görüntüle