İbrâhîm b. Muhammed b. İbrâhîm el-Halebî'nin (ö. 956/1549) Mülteka'l-Ebhur isimli meşhur Arapça eserinin fıkıh sahasında yaptığı tercümelerle bilinen Mehmed Mekûfâtî tarafından yapılan tercüme ve şerhidir. Halebî’nin en tanınmış eseri olan Mülteka’l-Ebhur Osmanlı medreselerinde ders kitabı olarak okutulmuş, aynı zamanda kadıların ve müftülerin başvuru kaynaklarından birini teşkil etmiştir. 13 Receb 923/1 Ağustos 1517 tarihinde telif edilen eser, yazıldığı tarihten itibaren birçok şerh, hâşiye ve tercüme faaliyetine konu olmuştur (Has 2020: 31/549-52).

Mevkûfâtî'nin yarım sayfayı aşkın bir hamdele ve salvele ile başlayan tercümesinde mütercim-şarih gençlik yıllarını ilimle geçirdiğini beyan ettikten sonra tercüme-şerh ettiği eserin önemi ve tercüme gerekçesini izah eder. Buna göre daima Mülteka'l-Ebhur'un mütalaası ile vakit geçirdiğini belirten Mevkûfâtî, bu eserin insanlar arasında çok meşhur olup birçok şerî meseleyi ihtiva ettiğini ifade eder. Ancak lafızları muğlak olduğu için herkesin bu eserden yeterince istifade edemediğini düşünen yazar, herkesin faydalanabilmesi için eseri Türkçe olarak şerh edip kapalı yönlerini beyan ettiğini, şerhini yaparken mükellef ıstılah ve ibarelerin olduğu münşiyane bir dil ve üsluptan uzak bir Türkçe kullandığını belirtir. Eserini kaleme alırken konuyla ilgili birçok kaynağa da başvurduğunu yazan Mevkûfâtî daha sonra Sultân İbrâhîm’in (1640-1648) övgüsüne yer verir. “Sebeb-i te’lîf” başlığı altında eserini kaleme alma sebebi noktasında başka bir vesileden bahseden müellif “Benim Mültekâ’ya olan meylimi gören bazı dostlar, Mustafâ Paşa zamanında herkesin rahat bir hayat geçirdiğini, şeriata uygun bir hayatın devam ettiğini” söyleyip kendisinden şu talepte bulunduklarını söyler: “kitâb-ı Mültekâ ki mesâ’il-i şer’iyyenin zübdesidür Rûmî lisân ve Türkî zebân ile şerh eyleyesin sanâ’at-ı Arabiyyeden bî-habîr olanlar dahi behremend olup fevâyid ‘âm olurdı…”. Dostlarının bu isteğini yerine getirerek şerhini bahsi geçen Paşa'nın adına kaleme aldığını özellikle belirten Mevkûfâtî, ardından da Paşa'nın bazı kahramanlıklarına değinip şerhine başlar. Önce kaynak metni veren şarih daha sonra bu metni genişleterek, yeri geldikçe uzunca açıklamalara yer verip açıklayarak Türkçeye tercüme eder (Yazar 2014: 76).

Mehmed Mevkûfâtî Şerh-i Sadruşşerîa adlı eserinde verdiği bilgiye göre Mülteka’nın birinci bölümünü Sultan İbrahim, ikinci bölümünü de IV. Mehmed adına şerh etmiştir (Yazar 2014: 76).

Oldukça hacimli olan bu şerh-tercümenin yazma eser kütüphanelerinde birçok nüshası bulunduğu gibi, Arap harfli baskıları da mevcuttur. Sadık Yazar konuyla ilgili çalışmasında eserin 40 kadar yazma nüshasını tespit ettiği gibi eserin Bulak, Kahire ve İstanbul'da olmak üzere 17 farklı baskısı olduğunu belirlemiştir (Yazar 2014: 76). Bu baskıların bir kısmında eserin adı yazarına nispetle "Mevkûfât" olarak geçmektedir. Eser ayrıca Ahmed Davudoğlu tarafından da sadeleştirilmiştir (1991).

Müellifin biyografisi için bk. "Mevkûfâtî Mehmed Efendi ". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mevkufati-mehmed-efendi