Nahîfî’nin, Mevlânâ’ya âit olan Mesnevî’nin tamamını manzum olarak Türkçeye çevirerek meydana getirdiği eseri. Kütüphane kataloglarına göre yaklaşık yirmi civarında nüshası olan tercümenin Râşit Efendi Eski Eserler Kütüphanesi, 1083 Numara’da kayıtlı olan yazma nüshası 329 varak; Türk Dil Kurumu Kütüphanesi, Türkçe Yazmalar Kısmı, B 29’ da bulunan nüshası 85 varak; Nûruosmâniye, 2327 Numara’da kayıtlı olan nüshası ise 283 varaktan oluşmaktadır.

1712 yılında dostlarından birinin evindeyken ev sahibinin torunu, sözü edilen Mesnevî'nin üçüncü beytini açıklamaya çalışır. Bu olay şairin zihnini meşgul eder ve evine giderken diğer beyitlerin de manasını düşünür. Böylelikle Nahîfî’nin zihninde Mesnevî’yi Türkçeye aktarma fikri iyice canlanır. Bunun üzerine, bir gün akşam namazının ardından eserin ilk 18 beytini Türkçeye çevirir. 1124/1712 Recebinin bir Cuma günü istihareye yatar ve olumlu bir rüya görmesi üzerine çalışmalarına devam eder. Şair, Mesnevî Tercümesi’nin ilk üç cildini tamamladıktan sonra çalışmalarına ara verir. Altıncı cildin sonunda nazmen ve dördüncü cildin ön sözünde yazdıklarına göre Sultan III. Ahmed ve Damat İbrahim Paşa’nın teşvikleri üzerine tercümeye devam etmiş ve eserini 1730 yılı civarında tamamlamıştır. Eser, Farsça aslı ile birlikte yedi cilt hâlinde Kahire'de basılmıştır (1268). Şair, yapmış olduğu bu tercümenin aslıyla bire bir aynı olmadığını belirtir. Çoğunlukla kelime kelime tercümeden ziyade, ahenk ve şiiriyete önem vermesi neticesinde sıradan bir tercüme olmaktan çıkan eser, şaire hak ettiği şöhreti kazandırmıştır.

Nahîfî’nin tercümesi, Türk şairleri tarafından büyük ilgiyle karşılanır. Bu tercüme, belki de Farsça büyük klasikler içerisinde Türkçeye yapılan en iyi tercümedir. Zaten eserin basılması ve nüshaları da bunu destekler niteliktedir. Eser, Amil Çelebioğlu tarafından Mevlânâ’ya aidiyeti şüpheli olan VII. cildi hariç, mensur açıklamalarla birlikte üç cilt hâlinde tekrar yayımlanmıştır (1967).  Eserin yazma nüshaları için bk. Çelebioğlu 1967; Uzun 2006).

Nahifi hakkında bilgi için bk. "Nahîfî, Süleyman". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 'http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nahifi-suleyman