- Yazar Biyografisi (TEİS)
Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân - Madde Yazarı: Doç. Dr. Bünyamin Ayçiçeği
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:Başlangıç-15. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Tercüme
- Türü/Formu:Naat
- Yayın Tarihi:14/01/2022
TERCÜME-İ KASÎDE-İ BÜRDE (ABDURRAHÎM)
Kasîde-i Bürde’nin manzum tercümesiAbdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân (d. 841/1437-38? - ö. 901/1495-96?)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Abdurrahîm Karahisârî tarafından Bûsîrî (ö. 696/1297?)’nin Kasîde-i Bürde’sine yapılan Türkçe manzum tercüme. Fâtih Sultan Mehmed’in (sal. 1451-1481) hocası Akşemseddîn (ö. 1459)’in halifelerinden olan Abdurrahîm Karahisârî, bilinen ilk Türkçe manzum Kaside-i Bürde tercümesini yazmıştır. Yazma eser kütüphanelerinde birçok nüshası bulunan eser, özellikle “Bürde mecmuası” olarak nitelendirebileceğimiz özel olarak istinsah edildiği anlaşılan yazmalarda yer almaktadır (Örnek için bk. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Aşir Efendi, Nu. 301).
Tercüme, muzârî bahrinde mef‘ûlü fâ‘ilâtü mefâ‘îlü fâ‘ilün vezniyle yazılmıştır. Kaside nazım şekliyle yapılan tercüme, kaynak eserden farklı olarak mürdef kafiye ile (-âr) yazılmış olup 161 beyitten oluşmaktadır. Eserini kaynak metindeki gibi "mim" kâfiyeli olarak yazmaması, şaire daha serbest bir söyleyiş imkanı sunmuş, böylece diğer birçok manzum Bürde tercümesinde görülen “mim” harfiyle birden çok kâfiye kelimesi bulma zorunluluğu, Karahisârî’yi kaynak beyitlerdeki kafiye kelimelerini tekrar etme mecburiyetinde bırakmamıştır. Abdurrahim Karahisârî, tercümesinde manayı öncelemiş, kaynak beyitlerin anlamını yansıtmaya gayret etmiştir. Karahisârî’nin tercümesini sade bir Türkçeyle yazdığı söylenebilir. Tamlamalara da fazla yer vermeyen şair, bugün için arkaik kabul edilen ve günümüzde sadece yöresel ağızlarda yaşayan o dönem Türkçesinde var olan "ıldıradı, yigrek, degşürüben, öküş, balkurmak" gibi kelimeleri kullanmıştır. Bu husus onu, diğer Bürde tercümelerinden farklı kılmaktadır. Diğer manzum Bürde tercümelerine baktığımızda, Karahisârî tercümesini farklı kılan husus da budur.
İsmail Hikmet Ertaylan Tercüme-i Kasîde-i Bürde'nin tıpkıbasımını neşretmiştir (1960). Bahattin Kahraman ise eseri, Le’âlî’nin manzum tercümesiyle birlikte yayımlamıştır (1997).
Şairin biyografisi için bk. “Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/abdurrahim-abdurrahim-karahisari
Eserden Örnekler
Tercüme-i Kasîde-i Bürde'den
Düşdi mi derdlü gönlüne ehl-i diyâr-ı yâr
Kim kanlu yaşı gözlerinün oldı cûy-bâr
Zulmetde ıldıradı mı ol yana berk-i İzam
Yâhud kohu mı virdi sana bâd-ı müşg-bâr
Dir aklunı didükce neden hayrân oldı dil
Men‘ it yaşun didükce neden oldı bî-şumâr
Âşık sanur mı gizlü ola ışk aka yaşı
İçinde ışk odı ola tışında hem bihâr
Işk olmasaydı yaşlarun olmaz idi revân
Ma‘şûkanun menâzilin itdikce iftikâr
Çün yaşla hastalık olalar âdil-i şuhûd
Pes ışka nice kılasın inkâr u ketmi kâr
Haddünde yazdı eşk ü maraz iki dürlü hat
Biri kızıl anem gibi biri sarı bahâr
Geldi belî hayâli anun aldı uyhumı
Lezzetleri sürer giderür gussa-i nigâr
Ey dost ışk ile bana serzeniş kılan
İnsâf it ki aşk ile cem olmaya bu âr
Hâlüm yetişdi sana vü sırrum rakîbe fâş
Derdüme yok nihâyet ü gam bahrına kenâr (Kahraman 1997: 65-67; Abdurrahîm Karahisârî, vr. 7a-11b)
Kaynakça
Abdurrahîm Karahisârî. Tercüme-i Kasîde-i Bürde. Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi. Aşir Efendi 301.
Ayçiçeği, Bünyamin (2017). Bûsîrî’nin Kasîde-i Bürde’sinin Geçmişten Günümüze Türkiye Toplumu Üzerindeki Akademik, Sosyal ve Dinî Etkileri. Program Kodu: 1002. Proje Nu: 215K398. TÜBİTAK SOBAG -Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırma Destek Grubu. Proje Yürütücüsü: Bünyamin Ayçiçeği. İstanbul.
Kahraman, Bahattin (1997). “Le’âlî ve Abdurrahîm Karahisârî’nin Manzum Kaside-i Bürde Tercümeleri”. Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, (4): 57-107.
Şahin, Ebubekir Sıddık (1997). Kaside-i Bürde’nin Türkçe Şerh ve Tercümeleri. Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Gazi Üniversitesi.
Yazar, Sadık (2011). Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | VAHDET-NÂME (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Prof. Dr. Mehmet Sarı |
Görüntüle | ||
2 | RİSÂLE Fİ’L-MEBDE’İ VE’L-MA’ÂD (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Öğretmen Ece Ceylan |
Görüntüle | ||
3 | MÜNYETÜ'L-EBRÂR VE GUNYETÜ'L-AHYÂR (ABDURRAHÎM) | Abdurrahîm, Abdurrahîm Karahisârî, Şeyh Abdurrahîm Karahisârî, Abdurrahîmu’l-Karahisârî, Abdurrahîm Sultân, Abdurrahîm Mısırlı-zâde, Mısırlı-zâde, Mısrîoğlu, Mısrî Sultân | Dr. Öğr. Üyesi Abdullah Taha Orhan |
Görüntüle | ||
4 | CÂMASB-NÂME (ABDÎ) | Abdî, Mûsâ | Prof. Dr. Müjgân Çakır |
Görüntüle | ||
5 | NEKÂVETÜ’L-EDVÂR (HÂCE ABDÜLAZÎZ) | Abdülazîz, Abdülkâdir-zâde, Hâce Abdülazîz, Usta Abdülazîz | Doç. Dr. Recep Uslu |
Görüntüle | ||
6 | DÎVÂN (ADLÎ) | Adlî, Sultân Bâyezîd-i Velî bin Fâtih Sultân Mehmed | Prof. Dr. YAVUZ BAYRAM |
Görüntüle | ||
7 | DÎVÂN-I TÜRKÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN-I FÂRİSÎ (ADNÎ) | Adnî, Mahmûd Paşa | Dr. Öğr. Üyesi Hulusi Eren |
Görüntüle | ||
9 | DÎVÂN (ÂFİTÂBÎ) | Âfitâbî | Prof. Dr. Yunus KAPLAN |
Görüntüle | ||
10 | DÎVÂN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Doç. Dr. Osman Kufacı |
Görüntüle | ||
11 | HÜSREV Ü ŞÎRÎN (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
12 | HÜSN Ü DİL (ÂHÎ) | Âhî, Benli Hasan, Dilsiz Dânişmend | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
13 | ENVÂRÜ’L-ÂŞIKÎN (AHMED-İ BÎCȂN) | Ahmed-i Bîcân, Ahmed Bîcân, Yazıcıoğlu Ahmed-i Bîcân, Şeyh Ahmed-i Bîcân Efendi bin Sâlih Efendi, Ahmed İbnü’l-Kâtib | Dr. Öğr. Üyesi abdullah uğur |
Görüntüle |