TERCÜME-İ IKDU’L-CÜMÂN FÎ TÂRÎHİ EHLİ’Z-ZAMÂN (NEDÎM)
Aynî Tarihi'nin Türkçe çevirisi
Nedîm, Ahmed (d.1092/1681- ö.1143/1730)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Bedreddin Mahmud b. Ahmed Aynî (ö.1451) tarafından Arapça yazılan Ikdu’l-Cümân fi Târîhi Ehli’z-Zamân adlı umumi tarihin Nedîm’in (d.1092/1681- ö.1143/1730) de içinde bulunduğu ilim heyetince yapılmış tercümesi. Damat İbrahim Paşa, Aynî’nin Târîhü’l-Bedrî olarak da bilinen eserini III. Ahmed adına tercüme ettirmek üzere içinde Mirzazade Salim, Çelebizade Âsım, İzzet Ali Paşa ve Nedîm gibi tanınmış şair ve münşilerin de bulunduğu otuz kişilik bir heyet görevlendirir (Çelebizade Asım 2013: 1484-1485). Tercüme 1138/1725 yılında tamamlanarak III. Ahmed'e sunulmuştur. Çelebizâde tercüme heyetinin otuz kişi olduğunu belirtmesine rağmen Aynî Tarihi'nin 1161/1748 yılında istinsah edilmiş bir nüshasında bu heyetin kırk beş kişiden oluştuğu belirtilir (Aydüz 1997: 152-157). Tercüme heyetinde Nedîm’in de yer aldığı ve şairin Damat İbrahim Paşa’ya yazdığı bir kıtasında “Mekârim-perverâ çünkü remed def‘ oldu aynımdan / Nola Târîh-i Aynî ile gelsem bâb-ı vâlâya” dediği hâlde eserin hangi bölüm veya kısımlarının kimler tarafından tercüme edildiği kesin olarak bilinmediği için Nedîm’in esere katkısının ne düzeyde olduğu henüz tespit edilememiştir. Eserin kütüphanelerdeki nüshaları ve mütercimleri konusu üzerine yapılan çalışmalarda da hangi bölümün Nedîm tarafından tercüme edildiğine dair bilgi bulunmamaktadır (Âbidin 1938; Aydüz 1997: 152-157).

Yazma eser kütüphanelerinde pek çok yazması bulunan Aynî Tarihi’nin Mirzazade Salim tarafından tercüme edilen on bir cüzlük birinci cildinin müellif nüshası ve minyatürlü yazmaları günümüze ulaşmıştır (Kundak 2011).

Şairin/mütercimin biyografisi için bk. "Nedîm, Ahmed". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/Nedîm-ahmed

Eserden Örnekler



Kaynakça


Âbidin, Âdile (1938). “Aynînin Ikdülcuman Fi Tarihi Ehlizzaman Adlı Tarihinde Osmanlılara Ait Verilen Malumatın Tetkiki”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Tarih Semineri Dergisi, II: 113-215.

Aydüz, Salim (1997). “Lale Devri’nde Yapılan İlmî Faaliyetler”. Divan, 1: 143-170.

Çelebizâde İsmail Âsım Efendi (2013). Târih-i Çelebizâde. haz. Abdülkadir Özcan vd. İstanbul: Klasik Yay.

İpşirli, Mehmet (1987). “Lâle Devrinde Teşkil Edilen Tercüme Heyetine Dair Bazı Gözlemler”. Osmanlı İlmî ve Meslekî Cemiyetleri 1. Millî Türk Bilim Tarihi Sempozyumu 3-5 Nisan 1987. haz. Ekmeleddin İhsanoğlu. İstanbul: Edebiyat Fakültesi Yay. 33-42.

Kundak, Ali Nihat (2011). XVIII. Yüzyıl Osmanlı Minyatüründe Yıldızlar ve Burçlar: Tercüme-i İkdü’l-Cumân fî-Târîhi Ehli’z-Zamân Nüshaları. Doktora Tezi. İstanbul: Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Macit, Muhsin. "TERCÜME-İ IKDU’L-CÜMÂN FÎ TÂRÎHİ EHLİ’Z-ZAMÂN (NEDÎM)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tercume-i-ikdu-l-cuman-fi-tarihi-ehli-z-zaman-nedim. [Erişim Tarihi: 25 Nisan 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NEDÎM) Nedîm, Ahmed Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
2 SAHÂ'İFÜ’L-AHBÂR (NEDÎM) Nedîm, Ahmed Prof. Dr. Muhsin Macit
Görüntüle
3 MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) Hıfzî Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR
Görüntüle
4 NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin Diğer Aybala Sena KÜTÜK
Görüntüle
5 DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi ismail Aksoyak
Görüntüle
6 TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullah Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
7 TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
8 TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) Kudsî, Abdullâh Efendi Prof. Dr. Sadık Yazar
Görüntüle
9 DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi Diğer Ahmet Serdar Erkan
Görüntüle
10 MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
11 AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi Diğer Nükran ERBAŞ
Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler
Görüntüle
12 DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk
Görüntüle