TERCÜME-İ HADÎS-İ ERBA'ÎN (NÂBÎ)
Mollâ Câmî'nin derleyip birer kıta ile Farsça olarak tercüme ettiği kırk hadis derlemesinin Türkçeye manzum tercümesi
Nâbî, Yûsuf Efendi (d. 1052/1642-ö. 1124/1712)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mollâ Câmî'nin derleyip birer kıta ile Farsça olarak tercüme ettiği kırk hadis derlemesinin 17. yüzyılın önde gelen şair ve münşilerinden Nâbî tarafından yapılan Türkçe manzum tercümesidir.

Nâbî bu eserine eldeki tüm nüshalarında yer almayan mensur bir giriş ile başlar. Bu kısımda hamdele ve salvele faslından sonra Hz Peygamber'in kırk hadis ezberlemeye dair hadisindeki müjdeden bahsetmekte akabinde Mollâ Câmî’nin kırk hadisi derleyip Farsça nazma çektiğini, kendisinin de Farsça bilmeyenlere faydası dokunmak maksadıyla bu tercümeyi Türkçeye aktardığını ifade etmektedir (Yazar 2011: 743). 

Seyfullah Korkmaz Şehid Ali Paşa'ya gönderdiği bir mektupta yer alan bilgilerden hareketle Nâbî'nin bu kırk hadis tercümesini bahsi geçen Paşa'ya sunduğunu düşünmektedir (Korkmaz 2001: 459).

Abdülkadir Karahan'ın tespitine göre 1085/1674-75 yılında bitirdiği (Karahan 1991: 243) tercümesini kaynak metindeki kıt’a nazım biçimi ve "fe’ilâtün mefâ’ilün fe’ilün" kalıbıyla kaleme alan Nâbî, Karahan’ın ifade ettiğine göre Mollâ Câmî’nin eserini birebir tercüme etmemiş hatta yer yer bizzat hadis metnine bağlı kalmıştır. Tercüme edilen hadislerde; müminlerin kardeş olması, gerçek iman, bir müslümanın güvenilir olması gerektiği, cimrilik, haset ve hırsın kınanması, Allah'a şükretmek, merhametli olmak gibi muhtelif konular ele alınmıştır (Karahan 1991: 242-244; Yazar 2011: 743) .

Nabî'nin kırk hadis tercümesi ilk defa Necip Asım tarafından, hiçbir ilave ve açıklama yapılmadan ve hangi nüshanın esas alındığı da belirtilmeden Mollâ Câmî ve Nevâyî'nin kırk hadisleriyle birlikte Arap harfli olarak neşredilmiştir. Daha sonra evvela Hasan Akay esere dair bir makale yazmış (1989), Seyfullah Korkmaz kısa bir incelemeyle birlikte eseri neşretmiştir (2001). Son olarak Hikmet Özdemir de eseri Latinize etmiştir (2012).

Yazarın biyografisi için bk. "Nâbî, Yûsuf Nâbî Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nabi-yusuf-nabi-efendi

Eserden Örnekler


el-Müslimu men selime'l-müslimûne min lisânihî ve yedihî

Müslim ol kimsedür hakîkatde

İtmeyüp kesb-i cürm-i bî-hûde

Fi‘l u kavl ü yed ü lisânından

Müslimûn ola cümle âsûde  (Korkmaz 2001: 409-409)

...

Men lem yeşkuri’n-nâse lem yeşkurillâhe

Cümle ni‘met Cenâb-ı Hakk’undur

Her kimün desti ile bulsa husûl

Eyleyen şükr-i nâsdan i‘râz

Şükr-i Hakk'ı edâda itdi ‘udûl (Korkmaz 2001: 409)

Kaynakça


Akay, Hasan (1989). “Nabi’nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi”. İslami Edebiyat Ekim-Kasım: 9-13

Karahan, Abdülkadir (1991). İslami Türk Edebiyatında Kırk Hadis. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yay.

Korkmaz, Seyfullah (2001). "Nâbî'nin Manzum Kırk Hadis Tercümesi". Türk Kültürü XXXIX(459): 404-420. 

Özdemir, Hikmet (2012). "Nabi’nin Kırk Hadis Tercümesi". Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi (6): 139-154. 

Necip Âsım (1331/1915).“Hadîs-i Erbain Tercümeleri”. Milli Tetebbu’lar Mecmuası II (4): 143-165.

Yazar, Sadık (2011). Anadolu Sahası Klâsik Türk Edebiyatında Tercüme ve Şerh Geleneği. Doktora Tezi. İstanbul: İstanbul Üniversitesi.

Atıf Bilgileri


Yazar, Sadık. "TERCÜME-İ HADÎS-İ ERBA'ÎN (NÂBÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tercume-i-hadis-i-erba-in-nabi. [Erişim Tarihi: 21 Kasım 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÎVÂN (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Efendi Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
2 FARSÇA DÎVÂNÇE (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Nâbî Efendi Dr. Öğr. Üyesi Şebnem Şerife Şahinkaya
Görüntüle
3 HAYRİYE (NÂBÎ, YÛSUF EFENDİ) Nâbî, Yûsuf Efendi Doç. Dr. Erdoğan ULUDAĞ
Görüntüle
4 HAYRÂBÂD (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Efendi Prof. Dr. Melike Gökcan
Görüntüle
5 SÛR-NÂME (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Nâbî Efendi Doç. Dr. Mehmet ÖZDEMİR
Görüntüle
6 TUHFETÜ’L-HARAMEYN (NÂBÎ, YÛSUF EFENDİ) Nâbî, Yûsuf Efendi Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
7 MÜNŞEÂT (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Efendi Doç. Dr. ADNAN OKTAY
Görüntüle
8 ZEYL-İ SİYER-İ VEYSÎ (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Efendi Araş. Gör. Dr. ASLIHAN ÖZTÜRK DOĞAN
Görüntüle
9 FETİH-NÂME-İ KAMANİÇE (NÂBÎ) Nâbî, Yûsuf Nâbî Efendi Doç. Dr. abdulkadir erkal
Görüntüle
10 LEMEZÂT-I HULVİYYE EZ LEMEÂT-I ULVİYYE (MAHMUD CEMALEDDİN HULVÎ) Mahmud Cemaleddin el-Hulvî Diğer Özlem Şamlı
Görüntüle
11 AHBÂRÜ’L-'İBER (ZA’ÎFÎ, MUHAMMED) Za'îfî, Muhammed Dr. Necmiye Özbek Arslan
Görüntüle
12 KIRK HADİS TERCÜMESİ (FEYZÎ-İ KEFEVÎ) Feyzî-i Kefevî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
13 ZÜBDETÜ'N-NESÂYİH VE UMDETÜ'T-TEVÂRÎH (IYÂNÎ) Iyânî, Cafer Iyânî Bey Prof. Dr. Osman Ünlü
Görüntüle
14 RÂZ-NÂME FÎ MENÂKIBİ'L-ULEMÂ VE'L-MEŞÂYİH VE'L-FUZELÂ (KEFEVÎ HÜSEYİN) Kefevî, Hüseyin ismail Aksoyak
Görüntüle
15 ES-SEYFÜ'L-MESLÛLÜ FÎ ŞERHİ'R-RESÛLİ (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafa b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
16 HADÎS-İ ŞERÎFLER MECMUASI (MUSTAFÂ b. BÂLÎ) Mustafâ b. Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
17 HÂŞİYE ALÂ ŞERHİ MİFTÂH (MUSTAFA b. BÂLÎ) Mustafâ bin Bâlî Araş. Gör. Oğuzhan Et
Görüntüle
18 TUHFE-İ ŞEMSÎ (ŞEMSÎ) Şemsî, İsfendiyar-zâde Şemsî Ahmed Paşa Prof. Dr. Yunus KAPLAN
Görüntüle
19 KARAMAN-NÂME (ŞİKÂRÎ) Şikârî Araş. Gör. Mizan Coşkun Özgür
Görüntüle