Muhtelif kaynaklardan derlenen Arapça mesellerin tercüme ve şerhidir. İlmiye sınıfına mensup olup eserlerini XVIII. yüzyılın ilk çeyreğinde kaleme aldığı anlaşılan Abdullâh Kudsî tarafından yazılan bu eserde, Ebû Ubeyd’in (ö.839) Kitâbü’l-Emsâl, Ahmed Meydânî’nin (ö.1124) Mecma’u’l-Emsâl ve Yusuf Huviyyi’nin (ö.1198) Ferâidü’l-Harâidi fi’l-Emsâl adlı Arapça mesel kitaplarından seçilmiş bazı meseller Türkçe olarak şerh edilmektedir.

Eser beraat-i istihlal örneği olacak şekilde eserin konusunu çağrıştıran bir hamdele ve salveleden sonra sebeb-i telif bölümüne yer verilmiştir. Arapça mesellerin faydalarını yaygınlaştırmak üzere eserini yazdığını ifade eden Kudsî, daha sonra, devrin padişahı III. Ahmed’i bir kaside ile övüp eserini ona takdim ettiğini dile getirilmiştir. Eserin yazılış amacı ve sunulduğu kişi hakkında bilgi veren kısa bir girişten sonra, “mukaddime” başlığı altında "mesel" kavramına dair bilgi verilmiştir. Daha sonra, Zemahşerî’nin Keşşâf’ında, Seyyid Şerîf’in de Şerh-i Miftâh’ında mesel ile ilgili görüş beyan eden sözleri Arapça olarak aynen aktarılmış; akabinde alfabetik sıra ile derlenen 120 meselin tercüme ve şerhine başlanmıştır.

Derlenen her bir meselin Türkçeye tercüme edildiği, bazen o meselin Türkçe bir atasözü ile karşılandığı eserde şerh mahiyetinde yapılan en önemli eylem, derlenen mesellerin ortaya çıkış hikayelerinin anlatılmasıdır. Bu da eseri klasik Türk edebiyatında mensur hikâye çerçevesinde de ele alınmaya elverişli kılmaktadır.

Eserde yazılış tarihi ile ilgili herhangi bir bilgi verilmemiş olsa da III. Ahmed’e sunulmuş olması, padişahın saltanat devrinin başlangıcı 1703 ve Kudsî’nin de ölüm tarihi olan 1717 arasında yazılmış olabileceğine dair bir tespit yapmakta faydalı olabilir (Yazar ve Bayram 2018: 27-28; ayrıntılı bilgi için bk. Rababa 2013: 41-100).

 Rabbaa Rababa, yüksek lisans tezi kapsamında bir incelemeyle birlikte eserin çeviriyazı metnini hazırlamıştır (2013).