Muhammed Avfî’nin hicri yedinci asrın ilk yarısında tarihî, ahlaki ve mezhebî birtakım hikâyeleri bir araya toplayan önemli bir hikâye derlemesi olan Cevâmi‘ü’l-Hikâyât ve Levâmi‘ü’r-Rivâyât adlı eserinin tercümelerinden biridir. Yazarın giriş kısmında anlattığına göre; İmâm-ı fâzıl Cemâleddîn, ihvandan dua talebiyle topladığı latif ve garip hikâyeleri Farsça lisanında bir araya getirmiş, fakat Farsça bilmeyenler için bunlar Türkçeye tercüme edilmiştir. Nazîr İbrâhîm ise, “ashâb-ı maârifden bir zât-ı muhterem” diye bahsettiği ama adını vermediği kişinin seçtiği metni esas almıştır. Bunun haricinde bazı dostlarından duyduğu ve bazı mecmualarda ve tarihlerde bulunan hikâyeleri de esere ilave etmiştir.

Mütercim, faydalandığı muhtasar eserin kime ait olduğuna dair bilgi vermemektedir. Aynı şekilde eserin kimin için yazıldığına dair bir bilgi de vermez, sadece dostlarına yadigâr olsun diye oluşturduğunu belirtir. Eser, büyük ihtimalle tarikat çevrelerinde okunmak üzere yazılmış olmalıdır. Mensur olan eserin içinde az olmakla birlikte manzum parçalara da rastlanmaktadır. Çoğunlukla hikâyeleri “Hikâyet” başlığı altında vermeyi tercih eden mütercim, zaman zaman konuya münasip birtakım Farsça başlıkları metne yerleştirmiştir. Bu başlıklar içinde, “Fasl Der Beyân-ı Havâss-ı Eşyâ, Der Zikr-i Tılısmât, Der Mekr-i Zenân” sayılabilir.

Nazîr’in, Avfî’nin eserinden en çok dördüncü kısımdan hikâye alıntıladığı görülmektedir. Diğer kısımlardan alıntıladığı hikâyeler sınırlı sayıdadır. Yaklaşık iki bin hikâyeye sahip eserden yaklaşık iki yüzü alınmıştır. Giriş kısmında eserini tanıtırken ilave hikâyeleri metne dâhil ettiğine dair verdiği bilgi değerlendirilecek olursa, bu hikâyelerin sayısının onu geçmiyor olması da metnin bu bakımdan zengin olmadığını göstermektedir.

Muhtasar bir şekilde yapılmış olan bu tercümenin tespit edilebilen tek nüshası Edirne Selimiye Kütüphanesi 2163 numarada kayıtlı bir mecmua içinde yer almaktadır ve mecmuanın ilk metnidir. Eser yayımlanmıştır (Çakır 2019).

Yazarın biyografisi  için bk. "Nazîr/Nazîrâ, İbrahim Nazîr Çelebi Efendi".  Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nazir-nazira-ibrahim-nazir-celebi