TERCÜME-İ ARÛSNÂME-İ MÎRZÂ MEHDÎ HÂN (MİHRÎ)
Arûsnâme tercümesi
Mehmed Mihrî, Kerküklü (d. 1849/1265 - ö. 1915'ten sonra/1333)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Mîrzâ Mehdî Hân’ın Tercüme-i Arûsnâme adlı eserinin Türkçeye çevirisi. Eserin özgün hâli Arapça Arûsnâme olarak kaleme alınmıştır. Arûsnâme, 18. yüzyılda da Arapçadan Farsçaya Mîrzâ Mehdî Han tarafından Tercüme-i Arûsnâme adı ile çevrilmiştir. Mehmed Mihrî ise eseri 19. yüzyılda Farsçadan Türkçeye Tercüme-i Arûsnâme-i Mîrzâ Mehdî Hân ismiyle tercüme etmiştir. Eser, gelinler ve gelinlerin düğünlerdeki hazırlık süreçleri, kullanılan süs eşyaları, eğlence vb. unsurlar hakkında bilgi veren bir sözlük mahiyetindedir (Dinçer Berdibek 2019: 167). Basılmış hâli 24 sayfadan oluşan Tercüme-i Arûsnâme-i Mîrzâ Mehdî Hân metninin ne zaman, nerede ve hangi matbaada basıldığı belirtilmemiştir (Terzibaşı 2013: 17; Dinçer Berdibek 2019: 171).

Eserin başında Mehmed Mihrî’nin iki beyti, Iraklı şairlerden Rıza Efendi ve Urfalı Muhyiddin Mahvî Efendi’nin takrizleri bulunmaktadır. Eserin dili oldukça ağırdır. Eserde Arapça ve Farsça terkiplere, uzun tamlamalara çok fazla başvurulmuştur. Osmanlı Türkçesi ile yazılan metinde bazı küçük kısımlar tamamen Farsça ve Arapça olarak aktarılmıştır. Mütercim, metinde yer alan birtakım sözcüklerin anlamlarını dipnotta vererek okuyucuya özel bilgiler sunmuştur (Dinçer Berdibek 2019: 171). Mihrî; eserde sözcüklerin anlamlarını verirken öncelikle gelin, gelinin süslenmesi, gelinin bulunduğu ortam ve eğlence hakkında genel bilgiler vermekte ardından araya girerek bazı terimlerin açıklamasını yapmaktadır.

Eserin Atatürk Üniversitesi Merkez Kütüphanesi Seyfettin Özege Salonu 659/SÖ, 4578/NE ve 20537/SÖ numaralarda nüshaları kayıtlıdır. Eser üzerine Zeynep Dinçer Berdibek Bir Gelin Sözlüğü: Tercüme-i Arûsnâme-i Mîrzâ Mehdî Hân başlığı ile bir araştırma makalesi yayımlanmıştır.

Yazarın biyografisi için bk. "Mehmed Mihrî, Kerküklü". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/mehmed-mihri-kerkuklu 

Eserden Örnekler


Azrâ: Vâmık’un ma’şûkasının ismidür. Nasıl ki Şeyh Sa’di buyurur:

Kesî melâmet-i Vâmık koned be-nedânî

Azîz-i men ki nedîde est rûy-ı Azrâ est

Gâze: Kadınlar yüzlerine sürerler dört eczâdan müretteb bir ilâcdur.

Her-heft: Yedi icâzeden müretteb. Kadınlar yüzlerine sürerler.

Nakd-i Bâf-ı Yekşenbe: Harîrden maʽmûl gayet nâzük bir kumaşdur ki üzerine altun pulları dökerler.

Hâmil-i reʽsüʽl-fûl: Bir âdemün suretine benzer ki sol ayag üzerinde kâ’im, elinde bir dîv kellesi mevcûd yigirmi altı kevkebden mürekkebdür.

Zâtüʽl-kürsî: Minber şeklinde bir kürsî ve üzerinde kadın hey’etiyle kâ’id bir sûretde on üç yıldızdan mürekkebdür.

Hüsn-i Yûsûf: Deniz dibinde mütekevvin ü mütebahhir ve allı budaklı bir nesnedür (Dinçer Berdibek 2019: 175-176).

Kaynakça


Dinçer Berdibek, Zeynep (2019). “Bir Gelin Sözlüğü: Tercüme-i Arûsnâme-i Mîrzâ Mehdî Hân” International Journal of Social And Humanities Sciences, 3 (3): 167-179. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/891740 [Erişim Tarihi: 27.09.2021].

Terzibaşı, Ata (2013). Kerkük Şairleri, 2. Kitap (3, 4 ve 5. ciltler), (hzl.  A.İ. Öbek vd.), İstanbul: Ötüken Neşriyat. 

Atıf Bilgileri


Özder, deva. "TERCÜME-İ ARÛSNÂME-İ MÎRZÂ MEHDÎ HÂN (MİHRÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tercume-i-arusname-i-mirza-mehdi-han-mihri. [Erişim Tarihi: 22 Ocak 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MUHTASAR SARF-I (OSMÂNÎ MİHRAN APİKYAN/MİHRÎ) Mihran Apikyan, Mihrî Dr. Öğr. Üyesi deva Özder
Görüntüle
2 KİTÂBÜ'T-TUHFETİ'L-BEHİYYE FÎ LİSÂNİ'L-İNGİLİZÎ VE'L-FRANSEVÎ VE'L-ARABÎ VE'T-TÜRKÎ (MEHMED MİHRÎ) Mehmed Mihrî, Kerküklü Dr. Öğr. Üyesi deva Özder
Görüntüle
3 CÜLÛSNÂME-İ SULTAN ABDULHAMİD HÂN-I SÂNÎ (MEHMED MİHRÎ) Mehmed Mihrî, Kerküklü Doç. Dr. Mustafa Uğurlu ARSLAN
Görüntüle
4 FENN-İ BEDÎ' / EL-ESERÜ'L-CELÎL FÎ MEDHİ ALÂ İSMÂ'İL Mehmed Mihrî, Kerküklü Dr. Öğr. Üyesi deva Özder
Görüntüle
5 HAC YOLUNDA (MEHMED MİHRÎ) Mehmed Mihrî, Kerküklü Dr. Öğr. Üyesi deva Özder
Görüntüle
6 DİVANÇE (MEHMED MİHRÎ) Mehmed Mihrî, Kerküklü Doç. Dr. Gülçiçek Akçay
Görüntüle
7 ET-TUHFETÜ'L-ABBÂSİYE Lİ'L-MEDRESETİ'L-İLLİYYETİ'T-TEVFÎKİYYE (MEHMED MİHRÎ) Mehmed Mihrî, Kerküklü Dr. Öğr. Üyesi deva Özder
Görüntüle
8 DİVANÇE (VÂZIH) Mustafâ Vâzıh Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN
Görüntüle
9 MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) İbrâhîm Zikrî Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal
Görüntüle
10 ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi Doç. Dr. Ramazan Ekinci
Görüntüle
11 TARÎKÜ'L-İHTİSÂR Nûrî, Osman Hanyevî Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu
Görüntüle
12 TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ Mehmed Sabrî Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz
Görüntüle
13 RAVZ-I VERD Şâkir, Ahmed Paşa Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek
Görüntüle
14 KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü Diğer Öznur ÖZER
Görüntüle
15 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
16 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
17 DÎVÂN (ABDÎ) Abdî, Şarkîkarahisarlı Dr. Hacer SAĞLAM
Görüntüle