Rıhletî'nin Hz. Ali'ye ait bazı sözlerinin tercümesini ihtiva eden eser. Rıhletî, İsmail Hakkı Uzunçarşılı'nın (ö. 1977) 1925’te yayınlanan Karesi Meşâhîri ile ilim âlemine tanıtılmış,  1950'li yıllarda Abdülkadir Karahan (1913-2000) tarafından da iki kırk hadis tercümesi meydana getirdiği tespit edilmiştir. Rıhletî, Hz. Ali’ye ait 280 kadar Arapça vecizeyi elifba sırasına göre içine alan bir kitapçık olan Nesrü’l-Leâlî’yi Tercemetü’l-Leâlî adıyla Türkçeye çevirmiştir (Bir nüshası: Süleymaniye Yazma Eser Ktp. Esad Efendi, Nu. 1350, vr. 1b-53a). 

Yazar, eserinin mensur mukaddimesinde hayli süslü ve secili bir üslupla Allah’a hamd, Hz. Peygamber için dua ettikten sonra dört halifeyi, Hz. Hasan ve Hüseyin’i övmüş; bu bahislerin ardından kitabı yazış sebebini anlatmaya geçmiştir. Söylediğine göre, Rıhletî, Nesrü’l-Leâlî’nin Farsça bir tercümesini, bir dostunun rica ve ısrarı üzerine Türkçeye çevirmiştir: Bir gün kendisini ziyaret eden arkadaşı, elinde bir kitapla gelmiş ve o eserden birkaç satır okumuştur. Bu hikmet alâmetleri taşıyan kitap ve hayat çeşmesi gibi tatlı dilli defter, müminlerin reisi, âriflerin sultanı Hz. Ali’nin güzel sözlerini elifba harfleri sırasına göre ihtiva eden Nesrü’l-Leâlî’dir. O şah, bu tatlı sözleri söylemiş; herkese inciler saçmıştır. Zamanın ârifleri ve düzgün konuşanlarından Farsça bilen bir şair, anılan Arapça vecizeler kitapçığını manzum olarak çevirmiştir. Rıhletî’nin dostu, bu eserin Anadolu halkı tarafından anlaşılabilmesi için Türk diline çevrilmesini rica etmiş; kendisi o teklifi kabul ederek çalışmaya başlamış ve eserine Tercemetü’l-Leâlî adını vermiştir. Bunu müteakiben yer alan “Sultan Murâd bin Sultân Selîm Hân İbn Sultân Süleymân” övgüsünden, şairin tercümesini Sultan III. Murad devrinde (ö. 1595) yaptığı ve 16. asrın ikinci yarısında hayatta olduğu anlaşılmaktadır. Anılan methiye bölümündeki “Bir kulun başka Acem mülkin serâser feth ider” mısraı, eserin Lala Mustafa Paşa’nın 986/ 1578’deki galibiyetiyle sonuçlanan İran seferinden sonra yazıldığını düşündürmektedir. Geçip giden ömürde manevi yönden hayırlı bir eser ortaya koyup unutulmamayı dileyen şair, Arapça vecizeleri nazmen tercüme ederken bazı selefleri gibi “feilâtün mefâilün feilün” kalıbıyla iki beyitli kıtayı tercih etmiştir. 

Karşılaştırmalar, Rıhletî’nin çevirdiğini anlattığı Farsça esere tamamen bağlı kalmadığını, aruz kalıbı ve nazım şekli yönünden uymakla birlikte, Arapça vecizeleri tercüme ederken serbest bir yol tuttuğunu göstermektedir.

Nesrü’l-Leâlî’nin 16. asırda yapılmış manzum tercümelerinden biri olan bu eser, Turgay Şafak ve İsa Akpınar tarafından Latin harflerine çevrilerek yayınlanmıştır (2021).

Mütercimin biyografisi için bk. "Rıhletî". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/rihleti