Nasîrüddîn-i Tûsî’nin (ö.1274) ahlâk ve ahlâk felsefesiyle ilgili temel konuları ele alan Farsça eserinin Mütercim Mâruf Efendi tarafından 956/ 1550 yılında Türkçeye yapılan tercümesi.

İsmâilî emîrlerinden Nâsırüddin Abdürrahîm b. Ebû Mansûr’un isteği üzerine Nasîruddîn Tûsî tarafından muhtemelen 633/1236 yılında Farsça kaleme alınan eser, insanın ahlâkî şahsiyetini oluşturan alışkanlıkların, fazilet ve rezîletlerin nasıl meydana geldiğini ve ne gibi sonuçlar doğurduğunu felsefî bakımdan tam bir titizlikle araştırmayı, faziletleri geliştirme ve rezîletlerden korunma yollarını göstermeyi gaye edinmiştir. Ahlâk-ı Nâsırî’de beşerî sıfatlar, huylar ve alışkanlıklar ayrı ayrı inceleme konusu yapılmış, ruhî ve mânevî hastalıkların teşhis ve tedavisi, başka bir deyişle, ahlâkı koruma ve güzelleştirme yolları gösterilmiş, bu suretle ahlâk ilminin “mânevî tıp” ilmi olduğu şeklindeki Ebû Bekir er-Râzî’den beri İslâm âleminde yaygınlaşan klasik görüş devam ettirilmiştir (Şahinoğlu: 1989).

Eser, bu sahada yazılan Farsça kitapların ilki ve günümüze kadar ulaşmış olanların en değerlisidir. Bu özelliğiyle İslâm dünyasında ahlâk alanında yazılmış daha sonraki eserlerin pek çoğuna şekil ve muhteva bakımından örnek olmuştur. Eskiden beri müsteşriklerin dikkatini çeken ve çeşitli dillere çevrilen eserin İngilizce tam tercümesi M. Wickens tarafından yapılmıştır (The Nasirean Ethics, London 1964). Âzerî yazarı Rahim Sultanov da çeşitli nüsha farklarını dikkate alarak eseri Âzerî Türkçesi’ne çevirmiştir (1980) (Şahinoğlu:1989). Eserin Osmanlı Türkçesine ise bilinen ilk ve tek tercümesi Mâruf Efendi tarafından Terceme-i Ahlâk-ı Nâsırî adıyla 1550 yılında yapılmıştır.

Ahlâk-ı Nâsırî Tercümesi olarak bilinen bu eserin tamamlandığı tarih kitabın son sayfası olan 144a’da “şehru’l-muharremü’l-haram 956” sözü tarih düşürülerek 956/1550 yılı olarak ifade edilmiştir. İslam düşünce tarihinde sistematik ahlâk alanında yazılmış önemli eserlerin başında gelen bu tercüme eser, bir mukaddime ile üç makaleden meydana gelmektedir. “Tehzîbü’l-ahlâk” adlı ilk makale, “Mebâdî” ve “Makâsıd” başlıklı iki bölüm halinde olup on yedi fasıldır. Aile ahlâkı ve idaresinden bahseden “Tedbîrü’l-menâzil” adlı ikinci makale beş, “şehirlerin yönetimi” anlamına gelen, siyasî ve sosyal ahlâk bahislerinin yer aldığı “Siyâsetü’l-müdün” adlı üçüncü makale ise sekiz fasıl olup sonuncusu Eflâtun’a atfedilen bazı öğütleri ihtiva eder.

Çorum İl Halk Kütüphanesi 34879 demirbaş numarada bulunan eser üzerine Şule Kandemir ve Mehmet Altınova tarafından yapılan çalışma yayın aşamasındadır.