TERÂNELERİM (HALÎL RÜŞDÎ)
şiirler
Halîl Rüşdî (d. ?/? – ö. 1312/1894/1895’ten sonra)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Halîl Rüşdî’nin manzumelerinden oluşan eseri. Şair hakkındaki bilinenler Terânelerim’in “İfâde-i Mahsûsa” bölümünün sonunda yer alan “Mekteb-i İdâdî-i Harbî-i Şâhâne mu’allimlerinden” şeklindeki ifadeden ibarettir. Eserin mukaddime özelliğindeki “İfâde-i Mahsûsa” adlı bölümünde Halîl Rüşdî’nin, kendisi gibi Mekteb-i İdâdî-i Harbî-i Şâhâne muallimlerinden Alî Râtib ve Haydar Dâniş ile birlikte Hadîka-i Ma’rifet adı altında, Doğu ve Batı edebiyatlarına dair çeşitli risalelerden oluşan bir külliyat hazırladıkları anlatılmaktadır. Terânelerim ise Hadîka-i Ma’rifet külliyatı içinde Halîl Rüşdî’nin şiirlerinden oluşan kısmıdır.

Terânlerim, “Beytullâh” başlıklı, tevhid türündeki bir kıt’a ile başlar. Ardından “Na’-t-ı Nebî” başlıklı bir gazel gelir. Devamında “Şebâb” başlığı altında, çapraz kafiye örgüsüne sahip birbirinden bağımsız 6 adet dörtlük yer alır. Eserdeki diğer manzumeler sırasıyla şu şekildedir: Gazel, “Tezkîr-i İ’tirâf” başlıklı dört beyitten oluşan bir mesnevi, sekizer mısralık iki bentten oluşan bir manzume, Mekteb-i İdâdî-i Harbî-i Şâhâne muallimlerinden Emîn Efendi’nin gazeline yapılan 1 nazire, gazel, beşer mısralık beş bentten oluşan “Gül” başlıklı bir manzume.

Halîl Rüşdî’nin şiirlerinin konusu, genellikle aşk ve sevgili üzerinedir. Bununla birlikte dinî ve hikemi muhtevalı manzumeleri de bulunmaktadır. Eserin dili sade ve anlaşılır olmakla birlikte eserde yer yer Farsça üçlü tamlamalara da yer verilmiştir. Şairin aruzu uygulamada başarılı olduğunu söylemek mümkündür.

Eser, 1312/1894-95 yılında, İstanbul’da Âlem Matbaasında basılmıştır ve 16 sayfadan oluşmaktadır.


Eserden Örnekler


Beytu’llâh

Öyle âlîsin ki Yâ Rab fikrimiz idrâkde

Bahr-i bî-pâyân-i aczin garka-i hayrânıdır


Derk içün âsâr-ı hikmet-bârını insânların

Rehber-i iz’ânı ancak fikridir vicdanıdır (Halîl Rüşdî 1312: 7).


Gazel

Gönlümü hüsnünle etdin âşinâ sevdâlara

Vâkıf oldum nükte-i esrâr-ı hayret-zâlara


Mihr-i sevdâ mücellâdır pîş-i çeşm-i aşkda

Fer verip fikrimdeki âyîne-i hulyâlara


Mazhar-ı aşkın senin olmak ne ni’metdir bana

Fikr-i hikmet-sencim etdi i’ttilâ bâlâlara


Gerçi hâkister isem de sâye-i sevdâda ben

Nâilim kadr-i cemîle rütbe-i vâlâlara


Öyle âlîdir ki gönlüm gâye-i maksudu hiç

Benzemez âlemdeki bi’l-cümle istiğnâlara


Fer verip her demde ben ümmîd-i istikbâlime

Eylerim îsâl ü a’lâ âlem-i ulyâlara


Ey benim bâ’is olan ulviyyet ü vicdânıma

Sen de kudsiyyet içinde lâhik ol yektâlara


Gönlümüz şeh-râh-ı aşkın sâliki oldukça biz

Vâkıfız esrâr-ı dehre nükteli ma’nâlara (Halîl Rüşdî 1312: 10-11).

Kaynakça


Halîl Rüşdî (1312). Hadîka-i Ma’rifet / Terânelerim. İstanbul: Âlem Matbaası.

Atıf Bilgileri


KESİK, Beyhan. "TERÂNELERİM (HALÎL RÜŞDÎ)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/teranelerim-halil-rusdi. [Erişim Tarihi: 05 Ekim 2024].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 MEVLİD (ABDÎ) Abdî Doç. Dr. Hasan Kaya
Görüntüle
2 ÇIÇEK BAHÇESİ (KISM-I EDEBÎ) Ahmed Cemal Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
3 MAHSÛL-İ ÖMRÜM (MEHMED NÂİM) Mehmed Nâim Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
4 MUSAVVİRÂT-I ŞEVK (NÂMIK) Nâmık, Alî Rızâzâde Nâmık Kemâl Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
5 BIR MÜTEVERRİMENİN HİSSİYÂTI (TEPEDENLİZÂDE HÜSEYİN KAMİL) Tepedelenlizâde Hüseyin Kamil Dr. Necla Dağ
Görüntüle
6 BEYTÜ’L-HAZEN (FÂİZ) Ferâizcizâde Osman Fâiz Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
7 GEHVÂRE-I EDEB (GELİBOLULU MEHMED RIF'AT) Rıf’at, Gelibolulu Mehmed Rıf'at Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN
Görüntüle
8 İNŞİRÂH (MEHMED CEMÂL) Mehmed Cemâl ( d. ?/? – ö. 1305/1887-88’den sonra) Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
9 FERSÛDE (MESUD) Erganili Mesud Dr. Kadriye Hocaoğlu Alagöz
Görüntüle
10 BİR BÎÇÂRENİN TÂRİH-İ HAYÂTI (CEMİL) Cemil Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
11 GONCA-İ HAYÂTIM (SALÂHÎ) Mehmed Selâhaddîn Prof. Dr. Beyhan KESİK
Görüntüle
12 ŞERHU NAZMİ'L-LE'ÂLÎ / ZİYÂ'U'L-KULÛB Ahmed el-Behisnî Dr. Öğr. Üyesi Ömer Faruk Güler
Görüntüle
13 NAZMÜ'L-LE'ÂLÎ DER-TERCÜME-İ NESRÜ'L-LE'ÂLÎ (KÂSIM) Kâsım Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
14 CİNÂNÜ'L-CENÂN (VÂHİDÎ) Vâhidî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
15 TERCÜME-İ SAD-KELİME-İ HAZRET-İ MURTAZÂ (VAHDETÎ) Vahdetî Prof. Dr. Adem Ceyhan
Görüntüle
16 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
17 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
18 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
19 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
20 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
21 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
22 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
23 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
24 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
25 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle