TERÂNE (MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY)
şiirler
Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Bey (d. 1285/1868 - ö. 1336/1917)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Müstecâbî-zâde Mehmed tarafından 1311/1893’te neşredilen eser. Terâne olarak isimlendirilen eser, şairin gençlik dönemi şiirlerini ihtiva eden manzum ve mensur parçalardan müteşekkildir. Eser; basılmadan önce Nilüfer, Mektep ve Hazine-i Fünun gibi dergilerde yayımlanmış 25 manzumeden oluşur. Genellikle gazel, kaside, kıt’a, rubailere yer verilmiştir. Bu manzumeler “Bir Hatıra, Kıt'alar, Bir Manzume, Gazeller, Nihâl-i Semen, Naat, İstirhâm” vb. başlıklar altında sunulmuştur. Şiirlerde aşk, tabiat ve dinî temaların (Peygamber sevgisi) kullanıldığı görülür. Eserde noktalama işaretlerine de yer verilmiştir.

Eserin ismi, edebî ve müzik terimi olması bakımından içeriğine dair ipuçları verir. Şiirde armoni ve ses unsurları ile ahenk sağlamıştır. Zira Müstecâbî-zâde, divan şiirine olan yatkınlığı, şiirlerde mazmunlar olarak kendini göstermiştir. Divan edebiyatındaki âşık-sevgili tasavvuru; sevgili karşısında ağlayan âşık ve hüzün şiirlerdeki ana tema olarak sunulmuştur.

Eserin 1311/1894 yılında İstanbul’da ikinci baskısı, Matbaa-i Safâ ve Enver’de 35 sayfa olarak basılmış; Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Araştırmaları Merkezi e-Kaynaklarında pdf olarak da kayıtlıdır.

Şairin biyografisi için bk. “Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Bey”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/ismet-mustecabizade-mehmed-ismet 

Eserden Örnekler


Na’t

Ey olan mi’râc-ı bürhân-ı ulüvv-i şân sana

İrtibâtıyla rehin-i itilâdır cân sana

[…]

Etme mahrûm-ı şefâ’at ey habîb-i hakk beni

Mâsivâdan yüz çevirdim bağladım vicdan sana     


Nihâl-i Semen

Bak şu dil-keş nihâl-i büstâna

Ne kadar hâiz-i letâfettir.

İltifât eylemiş bahârâna

Ser-be-ser hande-i taravettir.


Sâha-yi âsumâna yol almış

Kâmet-i dil-keş-i mutarrâsı

Sath-ı gülzâra sâyeler salmış

Meyl-i agsân-i zehre-pîrâsı

[...]

O ne şükûfe -yi terâvetdâr!

O ne bûy-ı hayât-perverdir!

O ne reng-i lâtüf ü nazra-şikâr

O ne şekl-i zarîf ve dilberdir.         


İstirham

Reh-güzârın beklerim düştüm zemîne sâye-vâr

Geçme ey ârâm-ı dil! tâ ki bu kahr u iğbirâr?

Bir nigâh et gel şu şayân-ı terahhum hâlime

Çâre-sâz ol nev-nihâlim derd-i ma’fil-bâlime!       (Müstecâbîzâde 1311: 3-4, 7-8,18-19).

Kaynakça


Andı, M. Fatih (2006). “Müstecâbîzâde İsmet Bey".TDV İslâm Ansiklopedisi, C. 32, 131-132: https://islamansiklopedisi.org.tr/mustecabizade-ismet-bey [Erişim Tarihi:16.06.2022].

Müstecâbîzâde İsmet (1311/1894). Terane. İstanbul: İkinci Baskı. Matbaa-i Safâ ve Enver.

Özsarı, Mustafa (2007). Müstecâbîzâde İsmet’in Hayatı ve Eserleri. İstanbul: 3F Yayınları.

Şener, Hasan (2021). Müstecâbî-zâde İsmet Müntehab Terceme-i Rubâiyyat-ı Ömer Hayyam. Ankara: Edebiyat Ortamı Yayınları.

Atıf Bilgileri


Eser, Güller. "TERÂNE (MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/terane-mustecabi-zade-mehmed-ismet-bey-tees-1406. [Erişim Tarihi: 06 Temmuz 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 DÂSTÂN-I ZAFER (MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY) Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Öğretmen Güller Eser
Görüntüle
2 FÜRÛK-I ELFÂZ (MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY) Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Bey Öğretmen Güller Eser
Görüntüle
3 LUGAT-I NÂCÎ (MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY) Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Öğretmen Güller Eser
Görüntüle
4 MUVAFFAKİYYÂT-I OSMÂNİYYE YÂHUT YÂDİGÂR-I ZAFER (MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY) Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Öğretmen Güller Eser
Görüntüle
5 RUB‘İYYÂT-I ÖMER HAYYÂM ( MÜSTECÂBÎ-ZÂDE MEHMED İSMET BEY) Müstecâbî-zâde Mehmed İsmet Öğretmen Güller Eser
Görüntüle
6 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
8 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
10 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
11 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
12 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
13 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
15 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle