- Yazar Biyografisi (TEİS)
Şeyhî, Şeyhülkurrâ Mehmed Efendi - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Oğuz Yılmaz
- Eser Yazılış Tarihi:?
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:18. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Manzum
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Diğer
- Yayın Tarihi:20/11/2021
TENBÎHÂT
kıraat ilmine dair manzum eserŞeyhî, Şeyhülkurrâ Mehmed Efendi (d. ?/? - ö. 1235/1819-20)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Şeyhî mahlaslı Şeyhülkurrâ Mehmed Efendi (d. ? - ö. 1235/1819-1820) tarafından kaleme alınan ve Kur’ân’da yer alan bazı lafızların kırâatine dair hususları ihtiva eden eser. Müellif Tenbîhât'ta; tecvîd ve kırâat ilmine dair vasl, katʻ, vakf, med, tûl, tevassut, kasr, izhâr, izcâʻ, terkîk, tefhîm, imâle, teşdîd, tahfîf gibi kaideler ve teknik konular ekseninde harf ve hareke yönleriyle Şâtibî tarîkindeki kırâat imamlarının ve râvîlerinin Kur’ân’da geçen bazı lafızları ne şekilde, hangi vecih/vecihler (vucûh) üzere okumayı tercih ettiklerini ele almış, eserin isminden de anlaşılacağı üzere veciz bir şekilde kırâate dair hususlara yönelik okuyucuya tembihlerde bulunmuştur. Eserin tespit edilebilen fakat eksik olduğu düşünülen tek nüshası; Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, Nadir Eserler Koleksiyonu 11572/US0064/1 demirbaş numarasında kayıtlıdır. Varaklarının içinde yer aldığı mecmuanın içinde dağınık halde bulunması, benzerlik gösteren ya da tekrar eden beyitlerin öncekilerle aynı sırayı takip etmemesi, beyitlerin üstünün çizilmesi, varakların bir yüzünün boş olması vb. durumlar, Tenbîhât’ın tamamının kaç beyitten oluştuğunu tespit etmeyi güçleştirmektedir. Bu hususlar bir kenara bırakılırsa nazm/kıtʻa nazım şeklinde, recez bahrinin "müstef‘ilün müstef‘ilün müstef‘ilün müstef‘ilün" kalıbıyla yazılan eser, 100 beyitten müteşekkildir.
Şairin biyografisi için bk. "Şeyhî, Şeyhî Mehmed Efendi". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/seyhi-seyhi-mehmed-efendi-mdbir.
Eserden Örnekler
Şeyhî bu tarîkinde ahz itdügini nazm eyleyüp
Nâmın Tenbîhât deyu tesmiyesi ilhâm olur
[...]
Verş âmenû müstehzi’ûn gibide alur altı vech
Tûl üzre tûl tevsîtle tevassut ü tûl kasr üç olur
Medd-i bedelde tûl ile lîn medde tûl al Verş içün
Tevsîtle tevassut hemân kasr üzre tevassut olur (Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, Nadir Eserler Koleksiyonu 11572/US0064/1, 1-b, 3b).
Kaynakça
Şeyhî, Şeyhülkurrâ Mehmed Efendi. Tenbîhât. Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Kütüphanesi, Nadir Eserler Koleksiyonu 11572/US0064/1.
Yılmaz, Oğuz (2019). “Tecvîd Eğitim-Öğretiminde Manzûm Eser Yazma Geleneğine Bir Örnek: Şeyhî’nin Nazmu’l-Ehemm’i (Tenkitli Metin)”. Tasavvur Tekirdağ İlahiyat Dergisi, 5 (2): 1051-1116.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | NAZMÜ’L-EHEMM FÎ İLMİ TECVÎDİ’L-ELZEM (ŞEYHÎ) | Şeyhî, Şeyhülkurrâ Mehmed Efendi | Dr. Öğr. Üyesi oğuz yılmaz |
Görüntüle | ||
2 | MANZÛME-İ DURÛB-I EMSÂL (HIFZÎ) | Hıfzî | Dr. Öğr. Üyesi BAHANUR ÖZKAN BAHAR |
Görüntüle | ||
3 | NA'T MECMÛ'ASI (HÜSEYİN AYVANSARÂYÎ) (Rıfat Kütük Şahsi Kütüphanesi) | Ayvansarâyî, Hâfız Hüseyin | Diğer Aybala Sena KÜTÜK |
Görüntüle | ||
4 | DÎVÂN (KESBÎ /KİSBÎ) | Kesbî/Kisbî, Kesbî Mehmed Efendi | ismail Aksoyak |
Görüntüle | ||
5 | TERCÜME-İ DURÛB-I EMSÂL-İ ARABİYYE (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullah Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
6 | TERCÜME-İ LUTFU'T-TEDBÎR fî SİYÂSÂTİ'L-MÜLÛK (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
7 | TERCÜME-İ EL-BERKU’L-YEMÂNÎ FÎ FETHİ’L-OSMÂNÎ (KUDSÎ, ABDULLÂH EFENDİ) | Kudsî, Abdullâh Efendi | Prof. Dr. Sadık Yazar |
Görüntüle | ||
8 | DÎVÂN (TEKİRDAĞLI AHMED LÜTFÎ) | Lütfî, Ahmed Lütfî Efendi | Diğer Ahmet Serdar Erkan |
Görüntüle | ||
9 | MÜSTEVCEBÜ’L-HALÂS FÎ TEFSÎR-İ SÛRETİ’L-İHLÂS (TÂHİR, MEKKÎ-ZÂDE MEHMED) | Tâhir, Mekkî-zâde Mehmed Tâhir Efendi (?/? – ö. 1128/1716) | Dr. Öğr. Üyesi Oğuzhan UZUN |
Görüntüle | ||
10 | AHSENÜ'L-HABER MİN KELÂMİ SEYYİDİ'L-BEŞER (VÂSIF, ŞA'BÂN-ZÂDE ABDULLÂH VÂSIF ÇELEBİ) | Vâsıf, Şa'bân-zâde Abdullâh Vâsıf Çelebi | Diğer Nükran ERBAŞ Dr. Öğr. Üyesi Muhammed İkbâl Güler |
Görüntüle | ||
11 | DÎVÂNÇE (ABDÎ / VASSÂF) | Abdî (Vassâf), Abdullâh Efendi | Prof. Dr. İbrahim Halil Tuğluk |
Görüntüle |