Nidâî’nin tasavvuf ahlakına ilişkin yazdığı manzum-mensur karışık nasihatnamesi. Fasıllar şeklinde düzenlenmiş olan eserde Nidâî, nefsi emmâreden kaynaklı 35 kötü sıfata karşılık 35 haslet sunduğunu ve bunlara dair birer hikâyeye yer verip her bir hikâyenin ardından onar-on beşer beyitlik şiirler söylediğini belirtmektedir. Fasıllarda giriş ve hikâye kısımları mensur olarak hikâyelerin peşi sıra gelen “Nazm” başlıklı kısımlar ise mesnevî nazım biçimi ve aruzun çeşitli kalıplarıyla yazılmıştır (Parlakpınar 2017: 20-21).

Nidâî, eseri 952/1545 yılının Recep ayında tamamladığını, eserin adının Tenbihnâme olduğunu ve Allah gönlüne ne ilham ettiyse onu yazdığını belirtmiştir. Eser, yazıldığı tarih açısından Eski Anadolu Türkçesinden Klasik Osmanlı Türkçesine geçiş döneminde telif edilmiştir (Parlakpınar 2017: 18, 95).

Nidâî, eserini 35 yaramaz sıfat ve 35 hasletle ilgili toplam 70 hikâye üzerine inşa ettiğini belirtmişse de eserin Almanya Berlin Devlet Kütüphanesi, İstanbul Süleymaniye Kütüphanesi ve Ankara Millî Kütüphane nüshalarındaki hikâye sayısının 62 olduğu görülmüştür. Eserde genelde peygamber kıssaları, evliya menkıbeleri, Türk ve İslam tarihinde yaşanmış bazı olaylar ve bazı anonim hikâyeler yer almaktadır. Canlı bir anlatımla oluşturulan hikâyeler basit olay örgülerine sahip olup genelde kıssadan hisse verilmesi hedeflendiğinden çok fazla detaya girilmemiştir. Tenbihnâme’nin içerik bağlamında kendinden evvel yazılmış nasihatnamelerden pek farklı olmamakla beraber kurgu açısından orijinalliğinden bahsedilebilir. Zira Nidâî, eserde nefs-i emmâreden ortaya çıkan 35 yaramaz sıfatı insanoğlunun birer hastalığı olarak görüp bunların tedavisi için “haslet” olarak adlandırdığı 35 manevi reçete sunmaktadır (Parlakpınar 2017: 669-670).

Tenbihnâme’nin 5’i Türkiye’de ve 1’i Almanya’da olmak üzere 6 adet yazma nüshası tespit edilmiştir (Parlakpınar 2017: 154-156). Eserin tenkitli metni, Murat Parlakpınar tarafından doktora tezi olarak hazırlanmıştır (2017).

Müellifin biyografisi için bk. “Nidâî, Şa‘bân Nidâî Ankaravî”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/nidai-mehmed-celebi-ankaravi