- Yazar Biyografisi (TEİS)
Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı - Madde Yazarı: Dr. Öğr. Üyesi Mesut Algül
- Eser Yazılış Tarihi:1313/1898
- Yazıldığı Saha:Anadolu-Osmanlı
- Edebiyat Alanı:Yazılı Edebiyat / Divan Edebiyatı
- Dönemi:19. Yüzyıl
- Dili:Türkçe
- Alfabesi:Arap
- Yapısı:Mensur
- Niteliği:Telif
- Türü/Formu:Belâgat Kitabı
- Yayın Tarihi:15/06/2022
TELHÎSÜ'L-İNŞÂ (RÂCÎ, HÜSEYİN RÂCİ EFENDİ)
diğerRâcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı (d. ?/? - ö. 1319/1901)
ISBN: 978-9944-237-87-1
Hüseyin Râcî Efendi’nin sağlığında yayımladığı ilk ve tek eseri. Râcî Efendi, eserini Zağra Rüşdiye Mektebi’nde Muallim-i Evvel olarak çalıştığı sırada kaleme almıştır. Telhîsü'l-İnşâ, dönemin padişahı Sultan II. Abdülhamid övgüsüyle başlamaktadır. Daha sonra sebeb-i telif olarak kısa bir mukaddime yer almaktadır. Burada Râcî Efendi, Eski Zağra'da müftü ve muallimlik yaptığı sırada kitabet ve inşa ilimlerine dair usul ve kaideleri toplu bir şekilde ele alan ve rüşdiye öğrencilerinin istifadesine sunacağı kapsamlı bir eser bulamadığı için bu derslerle ilgili farklı kaynaklardan alıntılar yaptığını ve bazı Arapça kitaplardan elde ettiği seçkilere kendisinin de bazı faydalı bilgiler ekleyerek öğrencilerine ders müsveddelerini yazdırıp ders verdiğini ve bunları da bir mecmua haline getirerek eserini oluşturduğunu ifade etmektedir (Hüseyin Râcî 1313: 4-5).
Eserde inşa ilmi hakkında bilgi verilerek sözün gerçek ve mecaz anlamları açıklanmış; tarih, hikâye, fıkradan mektup, senet, bonoya kadar birçok tür açıklanarak bunların hangi kurallarla yazılması gerektiği anlatılmıştır. Râcî Efendi, hemen her açıklamaya örnek vererek anlatılanı pekiştirme yoluna gitmiştir (Kahraman 2019: 8).
Eserin muhtelif kütüphanelerde matbu nüshaları yer almaktadır. Eser üzerine bir yüksek lisans tezi çalışması yapılmıştır (Kahraman 2019).
Şairin biyografisi için bk. “Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/raci-huseyin-raci-efendi-karinabadli
Eserden Örnekler
Vuzûh-ı Kelâm: Beyân ve ifâde olunacak mâdde muhâtabın suhûletle anlayacağı sûretde bulunmasıdır. Bu da ma‘ânî-i mübheme îrâdından ve fehmi tas‘îb eden isti‘ârât isti‘mâlinden ve merâtib-i kelâmiyyeyi takdîm ü te’hîrden ve cümleleri tatvîlden ihtirâz ile hâsıl olur.
Vuzûh-ı kelâma misâl: Efrâd-ı beşere göre bedeni, dâ’ire-i insâniyyet olduğu için vikâye lâzım ise vatanı, merkez-i medeniyyet bulunduğu için himâye elzemdir.
Vuzûh-ı kelâmın ma‘ânî-i mübheme îrâdıyla intifâsına misâl: Peyâm-ı dürûğ ve kelâm-ı bî-fürûğu sem‘-i rızâ birle ısgâ buyurulmadı. (Hüseyin Râcî 1313: 16).
Kaynakça
Hüseyin Râcî (1313). Telhîsü'l-İnşâ, İstanbul.
Kahraman Fatma (2019). Hüseyin Râcî Telhîsü'l-İnşâ (İnceleme-Metin). Yüksek Lisans Tezi. Elazığ: Fırat Üniversitesi.
Atıf Bilgileri
Benzer Eserler
# | Madde | Yazar | Madde Yazarı | İşlem | ||
---|---|---|---|---|---|---|
1 | BEDRİKA (HÜSEYİN RÂCÎ EFENDİ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi | Dr. Öğr. Üyesi mesut algül |
Görüntüle | ||
2 | DÎVÂNÇE (RÂCÎ, HÜSEYİN RÂCİ EFENDİ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı | Dr. Öğr. Üyesi mesut algül |
Görüntüle | ||
3 | ESER-İ AŞK (RÂCÎ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı | Bahir Selçuk |
Görüntüle | ||
4 | HİCRET-NÂME (RÂCÎ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
5 | İLCÂM-I HISÂM (RÂCÎ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı | Bahir Selçuk |
Görüntüle | ||
6 | İLZÂM-I AVÂM (RÂCÎ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı | Bahir Selçuk |
Görüntüle | ||
7 | TÂRÎHÇE-İ VAK'A-İ ZAĞRA (RÂCÎ) | Râcî, Hüseyin Râcî Efendi, Karinabadlı | Diğer Enes Alim |
Görüntüle | ||
8 | DİVANÇE (VÂZIH) | Mustafâ Vâzıh | Araş. Gör. Giyasi BABAARSLAN |
Görüntüle | ||
9 | MEVRİDÜ’L-VÜSÛL FÎ MEVLİDİ’R-RESÛL (İBRÂHÎM ZİKRÎ) | İbrâhîm Zikrî | Prof. Dr. Mehmet Fatih Köksal |
Görüntüle | ||
10 | ED-DÜRERÜ'L-MÜNTAHABÂTÜ'L-MENSÛRE FÎ ISLÂHİ'L-GALATÂTİ'L-MEŞHÛRE / GALATÂT-I HAFÎD EFENDİ | Hafîd, Mehmed Hafîd Efendi | Doç. Dr. Ramazan Ekinci |
Görüntüle | ||
11 | TARÎKÜ'L-İHTİSÂR | Nûrî, Osman Hanyevî | Prof. Dr. Orhan Kurtoğlu |
Görüntüle | ||
12 | TUHFETU SABRÎ AN-LİSÂNİ BULGARÎ | Mehmed Sabrî | Dr. Öğr. Üyesi Özkan Uz |
Görüntüle | ||
13 | RAVZ-I VERD | Şâkir, Ahmed Paşa | Prof. Dr. Ramazan Sarıçiçek |
Görüntüle | ||
14 | KENZ-İ FUSAHÂ (ABBAS KEMÂL EFENDİ) | Abbas Kemâl Efendi, Kerküklü | Diğer Öznur ÖZER |
Görüntüle | ||
15 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Abdülkerîm Abdî Efendi | Prof. Dr. Beyhan KESİK |
Görüntüle | ||
16 | MEVLİD (ABDÎ) | Abdî | Doç. Dr. Hasan Kaya |
Görüntüle | ||
17 | DÎVÂN (ABDÎ) | Abdî, Şarkîkarahisarlı | Dr. Hacer SAĞLAM |
Görüntüle |