Fedâî mahlasına sahip Prizrenli Abdürrahîm b. Ali Mehmed’in (d. ? - ö. 1303/1886) Kevser sûresini tefsir ettiği eseri. Gölpınarlı, eseri Fedâî’nin tek Arapça telifi –ki bu bilgi yanlıştır- şeklinde ve Muhammed Nûru’l-Arabî’den (ö. 1305/1888) atfen naklettiği: “Makam-ı ehadiyyetü’l-cem’den vârid olmuştur. İzhârı câiz değildir. Bulduğunuz yerde yakın yahut da saklayın.” ifadeleriyle tanıtmıştır. Gölpınarlı ayrıca eserin telifine dair yorumunda: “Abdürrahim Efendi keşke bu risâleden başka risâle yazmasaydı; hele nazma hiç özenmeseydi.” (Gölpınarlı 2013: 305) ifadelerini kullanarak Fedâî’nin nesirdeki başarısını nazım sahasında gösteremediğini belirtmiştir. Kurban Bayramında kendisine keşfolunan hususlardan oluştuğunu söylediği Fedâî’nin bu eserinin üç nüshası tespit edilmiştir. (Yılmazi, Anılır ve Doğan 2021: 48)

Fedâî, Kevser sûresinde geçen lafızları kelime ya da kelime gruplarına bölerek tefsir etmiştir. İlgili lafza dair açıklamalarını ise sözlük anlamlarından ya da klasik tefsir yorumlarından ziyade sûrenin muhatabı Hz. Muhammed’in genelde tasavvuf özelde ise Son Dönem Melâmîliği literatüründeki tasavvuru merkeze koyarak yapmıştır. Dolayısıyla onun bir nevi iş’ârî tefsir yaptığı söylenebilir. Bu bağlamda tefsir, ayetlerdeki lafızlardan hareketle vahdet-i vücûd doktrini çerçevesinde varlık/vücûd, varlık mertebeleri-hazarât, hakîkat-i Muhammedî, esmâ, efʻâl, sıfât, zat, ‘ayniyyet-gayriyyet, vahdet-kesret, ehadiyyet-vâhidiyyet, zuhûr, kayd-ıtlâk, külliyyât-cüziyyât, âfâk-enfüs, fenâ-mahv, bekâ, şühûd-müşâhede gibi konuları içermektedir.

Eser, Menlik Müftüsü Hacı Mustafa Efendi (Tercüme üzerine yapılan çalışma için bkz. Bolat 2012: 27-37) ve Oğuz Yılmaz (Yılmaz, Anılır ve Doğan 2021: 49-52) tarafından Türkçeye tercüme edilmiştir.

Şairin biyografisi için bk. “Fedâî, Abdürrahîm”. Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fedai-abdurrahim.