TEBESSÜM (FAZLI NECİP)
kısa hikâyeler
Fazlı Necip (d. 21 Nisan 1864 - ö. 19 Haziran 1932)

ISBN: 978-9944-237-87-1


Fazlı Necip'in kısa hikâyelerden müteşekkil eseri. Toplam 68 sayfa uzunluğundaki kitabın ilk 36 sayfası, Recaizâde Mahmut Ekrem gibi devrin sanatkârlarının şiir/mensur şiir hakkındaki görüşlerini ve Tebessüm'e dair eleştirilerini içerir. Fazlı Necip kitabı yazma sebebini açıkladığı ilk bölümde, kitabın Mustafa Reşid'in Göz Yaşları adlı eserine tanzir olarak ortaya çıktığını söyler. "İki Söz" başlığını taşıyan bu bölümde yazar kitapta acı veya tatlı bir şekilde tebessüm ettiren bazı olayların anlatıldığını da açıklar. Bu nedenle kitapta insan psikolojisine dair bazı dikkatler göze çarpar.

Eserde, tebessüm etme olgusu çeşitleriyle ve oluşma biçimleriyle duygular açısından ele alınır. Ayrıca eser  "İki Söz" başlığını taşıyan giriş bölümü dışında "Tatlı Tebessümler", "Acıları" ve "Bunlar da Başka Türlüsü" isimli üç bölümden oluşur. "Tatlı Tebessümler" bölümünde bu minvalde tebessümlere neden olan mutluluk ve sevgi duyguları beş kısa hikâyede anlatılır. "Acıları" bölümünde bulunan üç kısa hikâyede nefret, aşağılama ve acizlik duygularının doğurduğu tebessümler söz konusudur. "Bunlar da Başka Türlüsü" bölümünde ise şaşkınlığın ifadesi olan tebessümler altı kısa hikâyede aktarılır. Yazara göre bir çeşitlilik gösteren eser mensur şiir olsa da hikâyelerden oluşan bir risale görünümündedir. Fazlı Necip, eserinde tebessüm izleğinin değişik biçimlerde ortaya çıktığını göstermek ister. 

Tebessüm, 1305/1888/89 yılında kaleme alınıp ve Mihrân Matbaasında basılmıştır.

Fazlı Necip'in biyografisi için bk. "Fazlı Necip". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/fazli-necip

Eserden Örnekler


Dikkat olunursa tebessüm ile hiddet halindeki hafif gülüş her çehrede pek kolay fark olunabilir. Tebessüm(ün) dimağın ef’alinden olmadığını, hâl-i nevmde dimağda uyumuş iken insanın tebessüm edebildiği ispat eder. Tebessüm ile dudakların bu nazikâne hareketinden nasıl müessir bir seyyâle-i elektrika intişar ediyor ki nazarı bu harekete meczup olan titriyor. Bazı ahvalde dudakların tasvir ettiği hissiyâtı, manâyı lisan mümkün değil ifhâm edemez. Tebessümde olan tesir nasıl bir harikadır! Bunu tasvir, takdir mümkün müdür! Heyhat!... Ben onu izaha değil fakat ne kadar ahvâlde cilve-nümâ olunduğunu tarife çalışacağım. Eserim iki güzel dudak üzerinde bir tebessüm husûle getirebilirse bu şeref kâfidir (Fazlı Necip 1305: 37-38).

Kaynakça


Fazlı Necip (1305/1888). Tebessüm. İstanbul: Mihrân Matbaası.

Fildiş, Berna (2019). "Yerli Edebiyatta Pozitivizm Etkisi: Bir Ara Nesil Mensubu Fazlı Necip ve 'Tebessüm'ü". Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 29 (1): 27-47.

Erkal, Metin (1993). Fazlı Necib Hayatı ve Eserleri. Yüksek Lisans Tezi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi.

Şahin, İbrahim (2004). Selanikli Fazlı Necib'in Hayatı ve Eserleri. Ankara: Bilge Yay.

Şahin, İbrahim (2015). "Osmanlı Taşrası Romana Giriyor: Selanikli Fazlı Necip ve Romanları". Kurgan Edebiyat Dergisi  (25): 5-12.


Atıf Bilgileri


Karahan, Ali. "TEBESSÜM (FAZLI NECİP)". Türk Edebiyatı Eserler Sözlüğü, http://tees.yesevi.edu.tr/madde-detay/tebessum-fazli-necip. [Erişim Tarihi: 19 Mayıs 2025].


Benzer Eserler

# Madde Yazar Madde Yazarı İşlem
1 VALİDEYİ ARAYINIZ (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
2 FAMİLYA ÇOCUKLARI (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
3 MEKTÛBÂT (FAZLI NECİP-BEŞİR FUAD) Fazlı Necip Dr. Öğr. Üyesi Halef Nas
Görüntüle
4 GÖNÜL FACİALARI (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
5 HAYALPERVER BİR KADIN (FAZLI NECİP) Fazlı Necip Araş. Gör. Dr. Semra Yaman
Görüntüle
6 MÎZÂNÜ'L-BELÂGA (ABDURRAHMAN SÜREYYÂ) Abdurrahman Süreyyâ, Mîrdûhî-zâde Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
7 SÜNÛHÂT (ABDÜLVEHHÂB) Abdülvehhâb, Bolulu Dr. Öğr. Üyesi Adem Özbek
Görüntüle
8 BELÂGAT-I LİSÂN-I OSMÂNÎ (AHMED HAMDİ) Ahmed Hamdi, Şirvânî Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
9 LUGAT-I KÂMÛS (AHMED LÜTFÎ) Ahmed Lütfî Efendi Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
10 LEHCE-İ OSMÂNÎ (AHMET VEFİK PAŞA) Ahmed Vefîk Paşa Diğer Hamza Havuz
Görüntüle
11 ISTILÂHÂT LÜGATİ (YENİŞEHİRLİ AVNÎ) Avnî, Yenişehirli Dr. Bihter Gürışık Köksal
Görüntüle
12 BELÂGAT-I OSMÂNİYYE (CEVDET PAŞA) Cevdet Paşa, Ahmed Cevdet Paşa, Lofçalı Prof. Dr. Mücahit Kaçar
Görüntüle
13 HADÎKATÜ'L-BEYÂN (HACI İBRÂHİM EFENDİ) Hakkı, Hacı İbrâhim Hakkı Efendi Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
14 SEFÎNETÜ’L-İNŞÂ (HÂLET) Hâlet, İbrâhim Hâlet Bey, İstanbullu Araş. Gör. MUSTAFA KILIÇ
Görüntüle
15 SEVDÂ-YI NİHÂN (HÂLİD) Hâlid, Yenişehirli-zâde Hâlid Eyyûb Bey Doç. Dr. Macit Balık
Görüntüle